M. Arcta Słownik Staropolski/O (całość)

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Antoni Krasnowolski
Władysław Niedźwiedzki
Tytuł Słownik Staropolski
Wydawca M. Arct
Data wyd. ok. 1920
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
O.

O (z biern.), 1) około, prawie, blizko; np. o cztery tysiące, około czterech tysięcy; 2) podczas, w ciągu; np. o jeden wieczór, w ciągu jednego wieczora; 3) stać o co, ubiegać się o co; trwać o co, dbać o co; przywieść kogo o co, przyprawić o co, nabawić czego; przyjść o co, nabawić się czego; 4) brać się o co, ujmować się za czym; o tym, pod tym warunkiem; 5) o ziemię co uderzyć, rzucić, zaniechać; o ziemię, w niwecz, na marne.

Obaczać, obaczawać, spostrzegać, badać, oglądać; baczyć; zwiedzać.

Obaczenie, upamiętanie, rozmysł.

Obaczny, 1) widzialny; 2) baczny, oględny, przezorny.

Obaczony, oprzytomniały.

Obaczować, p. Obaczać.

Obaczyć się, 1) spostrzec się; pomiarkować się; 2) upamiętać się, poprawić się; 3) oprzytomnieć, przyjść do siebie, ozdrowieć.

Obaczywać, p. Obaczać.

Obadać, 1) zbadać ze wszystkich stron; 2) upatrzyć, wyszukać, wynaleźć; 3) skusić, opętać, opanować.

Obajcować, okłamać.

Obalanka, kiszka wołowa kaszą nadziewana; drzewo tak okopane, aby się wywróciło.

Obalalny, obalisty, łatwy do obalenia.

Obaliny, upadek, runięcie.

Obalisko, zwaliska, ruiny, gruzy.

Obar, miejsca na drzewach iglastych, oblane żywicą; usychanie drzew od góry.

Obarchnieć, obarknieć, otumanieć, ogłupieć.

Obareczek, pieniek opalony.

Obartel, rękojeść klamki, zakrętka u okna.

Obartuch, obwartuch, obortuch, 1) ciasto z serem; 2) tłuścioch, grubas.

Obawiciel, mieszkaniec, obywatel.

Obazarnik, bazarnik, markietan.

Obbieg, okrąg, obwód, koło.

Obbież, p. Obież.

Obbieżny, p. Obieżny.

Obcalenie, ocalenie.

Obcapić, otoczyć, opaść.

Obchad, w wyr. nie dawać O.-u, naprzykrzać się, nie dawać spokoju.

Obchełznąć, okiełznać.

Obchodzić się, postępować, zachowywać się; wziąć się do czego; zajmować się.

Obchodzywać, obchodzić.

Obciążać, obciążywać sobie, mieć sobie za uciążliwe, skarżyć się, utyskiwać; O. na kogo, powstawać; zobojętnieć, stać się ociężałym, zgnuśnieć; zaciążyć.

Obciążanie, ucisk, ciemięstwo.

Obciążliwy, obciążny, 1) uciążliwy, przykry; 2) ociężały, ciężki; 3) utyskujący.

Obciążyciel, ciemiężyciel, gnębiciel.

Obciążywać, p. Obciążać.

Obciężliwy, obciężny, p. Obciążliwy

Obconąć, obczunąć, obstąpić.

Obcować, prowadzić się, zachowywać się.

Obcownik, towarzysz, wspólnik, kolega, przyjaciel.

Obcowny, zażyły, poufały, blizki.

Obczasować, ociosywać.

Obczerstwić, obczyrstwić, oczerstwić, orzeźwić, ożywić, wzmocnić, pokrzepić.

Obdal, opodal.

Obdalny, trochę daleki, nieco odległy.

Obdawać, obdać, dać jeść bydłu na noc.

Obdłużny, 1) podłużny, podługowaty; 2) przydługi, przydłuższy.

Obdłuższy, przydługi, za długi.

Obduchem, duchem, żywo, prędko.

Obdzielny, podzielny.

Obdzień, szybko, przez jeden dzień.

Obdzierżeć, p. Odzierżeć.

Obebrać, obrać.

Obec, o-cy, (rzecz r. ż.), ogół, ogólność, powszechność; wobec, 1) wogóle, ogólnie, pospołu, razem; 2) wobec, w obecności.

Obecnie, 1) gromadnie, ogólnie, powszechnie, razem; 2) osobiście; 3) w obecnej chwili, teraz.

Obecny, 1) ogólny, powszechny, gromadny; 2) osobiście przytomny; 3) współczesny, na dobie będący.

Obegnać, 1) obiec, oblecieć, otoczyć, osaczyć; 2) odegnać, odpędzić.

Obegnaniec, oblężony, oblężeniec.

Obejrzały, oględny, ostrożny, przezorny, baczny.

Obejrzliwy, dający się obejrzeć wkoło, widoczny ze wszystkich stron.

Obejście, 1) zatrudnienie, zajęcie, profesja; 2) odprawienie, odbycie, obrządek; 3) mienie, dobytek; 4) gospodarstwo, zabudowania gospodarskie.

Obejść, otoczyć, ogarnąć, opanować.

Obejźrzliwy, p. Obejrzliwy.

Obel, całkowicie, całkiem, zgoła, zupełnie.

Obelgacz, potwarca, hańbiciel.

Obelgać, p. Obelżyć.

Obeliszek, obelisk.

Obelnąć, obelgnąć, przylgnąć, oblepić się.

Obelniony, oblepiony, oblazły.

Obelny, bartniczy.

Obelża, obelga, hańba.

Obelżeć się, zelżeć, pofolgować.

Obelżenie, 1) ulga; 2) obelga, zelżenie.

Obelżyć, obelżywać, zelżyć, znieważyć, zhańbić.

Obemgleć, okryć się mgłą.

Obemrzeć, obumrzeć.

Obercuch (niem.), okrycie, suknia zwierzchnia.

Oberemek, p. Obremek[1].

Oberknąć się, oburknąć się.

Oberman (z niem. Ober mann), 1) starszy, zwierzchnik, przełożony; 2) sędzia polubowny, rozjemca.

Obertać, obracać, wykręcać; O. się, uwinąć się z robotą, zakrzątnąć się.

Obertuch, p. Obercuch.

Obertus, obyrtus, 1) żywy, zwinny; 2) głupkowaty.

Oberwisko, urwisko.

Oberzniony, oberznięty.

Obesłać kim, czym, zawiadomić przez kogo, przez co; obdarzyć czym przez posła; O. się czym, obdzielić się kolejno (jaką wiadomością).

Obeszcie, obeście, obejście.

Obeszłość, troskliwość, współczucie.

Obeszły, obeszty, 1) otoczony, objęty; 2) przestający na małym, niewymagający, skromny; 3) czuły, draźliwy.

Obewrzały, oblepiony.

Obewrzeć czym, oblepić się.

Obezeczcić, obczernić, zbezcześcić, zhańbić.

Obeźrzeć, obejrzeć.

Obeźrzenie, 1) obejrzenie; 2) widnokrąg, widok; na O.-niu, na widoku, pod okiem.

Obębnić, ogłosić.

Obęść się, obyć się.

Obfit, obfitość.

Obfitarz, bogacz.

Obfitodajny, obfitorodny, urodzajny.

Obgęsty, gęstawy, zawiesisty.

Obgłąb, niezbyt głęboko.

Obgrubszy, przygruby, grubawy.

Obiad, w znacz. uczta weselna.

Obiadwać, obiedować, obiadować.

Obiata, obieta, 1) ślubowanie, obietnica; 2) ofiara.

Obiatować, obietować, 1) ślubować, przysięgać; 2) ofiarować.

Obiązać, obowiązać, zobowiązać.

Obicjent, oskarżony.

Obida (czesk.), wstręt, obrzydzenie.

Obidzać, zohydzać, mierzić.

Obiecadło, abecadło, alfabet.

Obiecność, obecność.

Obiecownik, obiecywający.

Obiecy, obżarty, łakomy.

Obiecz, obczy, p. Obec.

Obieczny, ogólny, powszechny.

Obiedne, obiadowe, strawne na obiad.

Obiednia, 1) uroczystość, festyn obiadowy; 2) msza w kościele wschodnim.

Obiedować, obiedwać, obiadować.

Obiegły, otoczony, okrążony.

Obiegować, krzątać się, zabiegać.

Obierać się czym, w czym, trudnić się, zajmować się, poświęcić się czemu, chodzić koło czego; 2) postępować, znajdować się; 3) przebierać się, rozbierać się; 4) ofiarowywać się, nastręczać się; 5) uwalać się czym; 6) wyróżniać; 7) Obrać, obić, wybić.

Obierki, 1) rzeczy wybrakowane, wybierki; 2) resztki, odpadki.

Obierz, obierza, 1) ubranie, odzież; 2) także: obież, obieża, sieć, matnia, pułapka; 3) sprzęt, narzędzie.

Obierzka, obierzwia, sznur, na który się nawleka sieć do łowienia.

Obierzyciel, obiorca, elektor.

Obierzyna, p. Obierki.

Obiesiciel, kat.

Obiesić, obwiesić, powiesić.

Obieś, szubienicznik, wisielec.

Obiet, obieta, p. Obiata.

Obietny, ofiarny.

Obietować, p. Obiatować.

Obież, p. Obierz.

Obieżna, okólnik.

Obieżny, obbieżny, obiegowy, obrotowy, krążący.

Obijanik, szuhaleja, statek wodny z wydrążonego dębu z bokami i wystającemi deskami.

Obimać, obejmować.

Obinąć, owinąć, przedzierzgnąć się w coś.

Obiniony, obwiniony.

Obiotować, p. Obiatować.

Obisk (rusk.), obszukanie, rewizja, śledztwo.

Obiskać, obiskiwać, obszukać, zrewidować.

Obitszy, obfitszy.

Objacja, składanie ofiar, ślubowanie.

Objad, żarłok.

Objant, składający ofiary, czyniący ślub.

Objaśniewać, objaśniwać, objaśniać.

Objawiać, sławić.

Objawny, objawiony.

Objąt, objętość.

Objątek, zawartość, treść.

Objednać, objednywać, zjednać, pozyskać.

Objedz, objadacz, żarłok, łakomiec.

Objeśny, objezdny, żarłoczny, łakomy.

Objeździć, ujeździć, ukrócić, poskromić.

Objętki, sieć otaczająca knieję.

Objętny, objętliwy, 1) pojętny, zdolny; 2) zrozumiały.

Obkupować (łac.), okupować, zająć.

Obkusować, skrócić.

Oblacja, ofiarowanie czego.

Obladra, obłąk, jelce.

Oblak, kawał drzewa obłego, okrągłego i podłużnego, pień.

Oblaskliwy, rzucający blask naokoło.

Oblasknąć, oblaskiwać, oblaskować, blaskiem obrzucić, opromienić.

Oblastrować, obgadać, obmówić.

Oblat, dziecię, ofiarowane na służbę Bożą.

Oblata, 1) Oblatowanie, spisywanie do aktów; 2) ofiara, dar składany w ofierze; 3) opłatek.

Oblatować, podawać do aktów.

Oblega, kamień dokoła obrosły zbożem.

Oblegacja, zobowiązanie się do pracy wspólnej i bezpłatnej.

Obległy, osiadły.

Oblek, obmowa; zarzuty; przywary.

Oblem, p. Obel.

Obleniały, zleniwiały.

Oblenieć, trochę zleniwieć.

Oblesny, obleszczywy, obleszny, obleśny, przymilający się, pochlebiający, układny, obłudny.

Obletczyć, zrobić lekkim.

Oblewiny, zalanie, wylew, powódź.

Obleża, p. Oblina.

Obleżały, zgnuśniały, zniewieściały.

Obleżeć, 1) oblec (obległ); 2) być osaczonym; 3) zgnuśnieć.

Obleżeniec, oblężeniec, oblężony.

Obleżnik, oblęgierz, oblężca, oblegający.

Oblężeć, oblec (obległ).

Oblężność, naleganie, natrętność.

Obli, p. Obły.

Oblicz, obliczaj, obliczej, oblicze.

Obliczać, okazać.

Oblicznie, osobiście.

Obliczność, 1) obecność, przytomność; Chleb O.-ści, u star. Żydów: chleb jako ofiara w świątyni, chleb pokładny; 2) oblicze, wzrok, oczy; 3) obłuda, fałszywość.

Obliczny, 1) twarzowy; 2) obecny, przytomny.

Oblig (zam. oblik), pozór, pretekst.

Oblik, 1) pozór; 2) warunek.

Oblina, obleża, barć.

Oblity, oblany.

Oblizować, oblizywać.

Oblokirować, otoczyć wojskiem.

Oblokucja, zarzut, przeczenie.

Oblubieńca, oblubiona, oblubienica, narzeczona.

Obluchny, okrągluchny.

Oblujstwo, uczta w nocy, biesiada nocna.

Obład, ład, porządek.

Obłagać, przebłagać, przejednać.

Obłap, uścisk.

Obłapać, zagarniać, zabierać.

Obłapianek, p. Obłap.

Obłapić, obłapiwać, obłapiać, obejmować, ściskać.

Obłaszcze, pojedyńczo, zosobna, po jednemu.

Obłaść, obszar, przestrzeń.

Obława, zaspa piaszczysta.

Obławą, obławem, ławą, kupą, hurmem, tłumnie.

Obłaz, 1) droga boczna, manowiec, bezdroże; 2) ogródka (w mowie); bez O.-zu, bez ogródki, bez wahania, bez ceremonji, bez żartu.

Obłazować, obłazić (obleźć).

Obłazowy, obłaźny, nie prosty, pośredni.

Obłaźnić, oszukać, okpić, odrwić.

Obłaźnie, ceremonjalnie, etykietalnie.

Obłaźny, 1) idący nie wprost, uboczny; 2) ciągły, nieprzerwany.

Obłądliwy, obłędliwy, p. Obłędny.

Obłądnieć, 1) wpaść w błędy; 2) zmieszać się, stracić przytomność umysłu.

Obłądnik, człowiek błądzący.

Obłąkać, obłąkiwać, zmylić komu kierunek; wprowadzić na złą drogę, zabłądzić.

Obłąkany, w obłąk skrzywiony.

Obłądzać, obłądzić, wpaść w błąd, pobłądzić, omylić się.

Obłądziły, obłądzony, 1) zbłąkany; 2) błądzący.

Obłędny, 1) w błędnym kierunku idący; 2) błąkający się, błądzący; 3) pełen błędów, błędny, łudzący; 4) błędny, nieprzytomny.

Obłędzić, p. Obłądzać.

Obłęk, obłąk, łęk, łuk, zagięcie, okrąg.

Obłocz, powłoka.

Obłoczny, od obłoku.

Obłoczyć, obłóczyć, przyoblekać.

Obłoga, 1) obłóg, szereg, otaczający coś; 2) obszycie, wypustka, wyłoga; 3) obsadzanie, obtaczanie; 4) ciężary, bagaże (wojskowe).

Obłogiwać, zostawiać odłogiem.

Obłojca, żarłok.

Obłojnie, żarłocznie.

Obłokać się, objeść się.

Obłona, błonie.

Obłowa, obława.

Obłowiny, obłowienie się.

Obłowny, 1) możliwy do obłowienia się; 2) obławny, należący do obławy.

Obłożyć, otoczyć, (o zwierzu); O. się, obciążyć się; otoczyć się.

Obłożysko, miejsce ograniczone, np. kotlina.

Obłożysty, roztoczony w krąg.

Obłóg, obłoga, 1) szereg czego otaczający; 2) legowisko.

Obłudzić, obłudzać, obłudzować, 1) oszukać, podejść, zwieść; 2) wyśmiać, wyszydzić.

Obły, podługowato-okrągły, owalny; wypukły; walcowaty.

Obłysić, obłysiać, uczynić łysym, ogolić; obnażyć.

Obmaczować, omaczać, zmaczać.

Obmaklać, obmakliwać, obmacać.

Obmaństwo, oszustwo.

Obmatać, omotywać.

Obmawiać się, tłumaczyć się, uniewinniać się.

Obmierzęczyć, obmierzić, obrzydzić.

Obmieszkać, omieszkać; O. się, zasiedzieć się, zamieszkać, osiedlić się.

Obmijać, obminąć, omijać, ominąć.

Obmiot, przedmiot.

Obmoleć, pokryć się warstwą czego.

Obmowa, obmowisko, omówisko, 1) oszczerstwo, gadanie ludzkie; 2) obgadanie, omówienie; narada; 3) wymówka, tłumaczenie się; 4) przemowa; 5) objaśnienie, wykład.

Obmównica, lubiąca obmawiać.

Obmówstwo, skłonność do obmawiania.

Obmurzyć się, uwalać się, zamorusać się.

Obmuskawać, omuskiwać; oczyszczać.

Obmysł, obmyślenie, zamysł, projekt.

Obmyślawać, obmyślać, zamierzać; O. kogo, wziąć w opiekę, opatrzyć.

Obmyślny, przewidujący, przezorny.

Obnażywać, obnażać, obrać z czego, ogołocić; wyzuć z czego; pozbawić czego.

Obnieczcić, zbezcześcić, zhańbić.

Obnieść kogo, donieść komu, lub o kim.

Obniście, obejście.

Obniść, (obnidzie), obejść.

Obnoc, w nocy, przez noc.

Obnocować, obnocować się, przenocować, przebyć noc.

Obnowić, 1) odnowić, odświeżyć; 2) rzeczy nowej użyć po raz pierwszy.

Obnoża, bagaż, ciężar, obłogi.

Obnuża, nędza, niedola; utrapienie.

Obociętny, obosieczny.

Oboczyć, objechać bokiem.

Oboczysty, zamknięty dokoła.

Obodwoje, oboje.

Obojaki, złożony z obu, dwojaki, taki i owaki.

Obojeńca, obojątek, obojątka, człowiek obojętny.

Obojętny, 1) łatwy do ujęcia z obu stron; 2) używający do roboty obu rąk z jednakową łatwością; 3) obosieczny; 4) dwustronny, dwojaki; 5) dwuznaczny; 6) niepewny, wątpliwy, chwiejny, powolny; 7) bezstronny, neutralny; 8) apatyczny, nieczuły; 9) nieciekawy, banalny, błahy.

Obokiem, obok.

Obolewiec, oboprawiec, człowiek posługujący się lewą ręką tak dobrze, jak prawą.

Obona, okrasa, omasta.

Obor, obiór.

Obora, dziedziniec gospodarski, podwórzec.

Oborny, doborowy, wyborny.

Oborzysty, istniejący w wielkim wyborze.

Oborzyć się, oborzeć się, oburzyć się, powstać.

Obowiązały, 1) obowiązany, 2) obowiązujący; 3) zależny, zawisły, podległy; 4) zabezpieczony, zapewniony.

Obowiązka, obowiązek, warunek, zastrzeżenie.

Obozieństwo, oboźniczostwo, urząd oboźnego.

Obożny, który stał się bóstwem, ubóstwiony.

Obożyć, uczynić Bogiem, ubóstwić.

Obój, chałupa na dwie rodziny.

Obój, oboja, oboje, każdy z obu, jeden i drugi, ten i ów.

Obór, obiór.

Obórzyć, oburzyć.

Obóz, 1) spoczynek wojska idącego; nocleg wojska pod namiotami; 2) wyprawa wojenna.

Obr (czesk.), olbrzym.

Obracać, w znacz. trapić, niepokoić; O. słowa, przekręcać je; O. kogo, dopiekać mu słowami; O. kim, kogo, pokierować, poruszyć; O. co, prowadzić co (interes); O. za sobą, ciągnąć korzyści, nie zapominać o sobie; O. się, postępować, kierować się, przebywać; przemienić się, stać się czym.

Obrachmanić, p. Obrochmanić.

Obrać się, podjąć się.

Obrada, pociecha, zadowolenie, korzyść, pomoc.

Obradować się, 1) dokon. uradować się, ucieszyć się; 2) niedok. radować się, cieszyć się.

Obradzić, obradzać, 1) uradzić, obmyślić; 2) O. kogo, opatrzyć radą; poradzić komu. Obradź cię Bóg, niech cię Bóg ratuje.

Obramienie, obłożenie, obłoga, rama.

Obraniec, wybraniec, elekt.

Obrany w czym albo w co, 1) ogołocony z czego, ubogi w co, pozbawiony; 2) bogaty w co.

Obraz, obrazek, 1) wizerunek, posąg, statua; bałwan, bożek; 2) wrażenie, wejrzenie.

Obraza, odraza, wstręt.

Obrazić, uderzyć boleśnie, zranić; rozgniewać.

Obrazobójca, obrazobórzca, obrazokaźca, obrazobórca, ikonoklasta, zwalczający cześć oddawaną obrazom (nie: obrazoburca).

Obraźca, obraziciel, ten, który obraził.

Obraźliwy, obraźny, 1) dokuczliwy, bolesny; 2) przykry, nieprzyjemny, drażniący; 3) zaczepny; 4) obrażający, obelżywy; 5) łatwo obrażający się, zaraźliwy.

Obraźnik, obraźny, rzeźbiarz, snycerz; niosący obrazy na procesji.

Obrąb, zasiek, barykada z drzew.

Obrączyć, 1) nabić obręczami (beczkę); 2) poręczyć,zaręczyć, zagwarantować; O. się, zaręczyć samym sobą.

Obrąż, obroża.

Obreda, poręby leśne.

Obręcz na ręce, bransoleta.

Obroba, listwa, obręb.

Obrochmanić, obrochmannić, ugłaskać, ułagodzić, ułaskawić, oswoić.

Obrocisty, obrotny.

Obrok, 1) podatek w zbożu lub innych produktach, nałożony dla obrony kraju; 2) czynsz; 3) wydatki dzienne.

Obrona, p. Wiardunek.

Obroniczka, obrończyni, obronicielka, orędowniczka.

Obronić, uronić.

Obrosa, w wyr. w O.-sę, po rosie, w czasie rosy.

Obrostać, obrastać.

Obroszczony, obrosły.

Obrotny, obrocisty, powrotny, wsteczny, opaczny.

Obroty, harce, opały, tarapaty, męki; operacje, manipulacje, tajemnice, sztuczki, wybiegi, wykręty, manewry.

Obroża, obróż, naszyjnik, niewola, kajdany.

Obrót świata, ziemi, biegun ziemi.

Obrózdnik, obrózdny, sąsiad o brózdę.

Obruch, obrus; płachta.

Obruchać, obruchnąć, obruchywać, obruszyć, obruszać.

Obrus zdjąć, zerwać z kim, uczynić rozbrat.

Obrusić, wygładzić.

Obrusznik, napierśnik.

Obruszny, łatwy do obruszenia.

Obruszyć się, nakłonić się.

Obryć, okopać.

Obryknąć kogo, ofuknąć kogo, wrzasnąć na kogo; O. się, ofuknąć się, obruszyć się.

Obrys, zarys.

Obrywka, obrywcza, co się komu oberwało, okroiło; dochód poboczny, zysk dorywczy.

Obrzazać, obrzezać, oberznąć.

Obrzazować, obrzazywać, obrzezać, obrzynać.

Obrzaźny, obrzazgły, pełen obrzazgu (nieprzyjemnego smaku).

Obrząd, 1) rząd (np. pereł); 2) to co ma być przyrządzone; 3) obrządek; 4) ugoda; 5) zrządzenie, zarządzenie, testament.

Obrządny, obrzędowy.

Obrządzać, obrządzić, rozporządzać; załatwić; O. się, rozporządzać się.

Obrzedni, obrzedny, rzadki, nieczęsty; nie gęsty.

Obrzeg, ściana podtrzymująca brzeg.

Obrzemski, p. Obrzymski.

Obrzezać, obrzezować, obrzazywać, okroić.

Obrzeże, obrzeżyna, brzeg krawędzi, kraniec, skraj, rąbek.

Obrzęda, p. Obrząd.

Obrzmiany, obrzmiały, obrzękły; gruby, chrapliwy (głos).

Obrzucić się, obruszyć się, ofuknąć, żachnąć się.

Obrzut, 1) obruszenie się, ofuknięcie; 2) przedmiot.

Obrzyd, obrzyda, obrzydliwość, odraza, wstręt.

Obrzydny, obrzydliwy, wstrętny.

Obrzym, olbrzym.

Obrzymica, olbrzymka.

Obrzymski, olbrzymi.

Obseczka, legumina obiadowa.

Obseda, obserwacja, przestrzeganie.

Obsedować (łac.), oblegać, nalegać, obligować.

Obses (z ł. obsessus, opętany), obces, obcesowo.

Obserwa, obserwacja, postrzeganie.

Obsięgać, dosięgać, dochodzić, wynosić (co do objętości).

Obskacać, obskocać, okładać zarzewiem (węglem żarzącym).

Obskakować, obskakiwać, obchodzić.

Obskazować, obmawiać.

Obskulać, osaczać, okrążać.

Obskuść, oskubać.

Obsługować, obsługiwać się.

Obstalować, obstalowywać, ustalić, utrwalić, upewnić, zabezpieczyć, wzmocnić.

Obstarni, obstary, przystarszy, podstarzały, niemłody.

Obstawać, obstąpić, obchodzić; wytrzymywać; starczyć za co.

Obstawić, 1) postawić dokoła; 2) obstalować, zamówić; 3) zatrzymać, zaaresztować.

Obstrzeżenie, ostrzeżenie.

Obsuć, obsypać.

Obsydja (łac.), oblężenie.

Obsyłka, porozumienie się przez posłańców, korespondencja.

Obszarnik, właściciel większych posiadłości ziemskich.

Obszczyzna, cudzoziemszczyzna.

Obszerz, wszerz.

Obszywać, ubarwiać, maskować.

Obściągnąć, obścięgnąć, trochę ściągnąć.

Obtarchany, otargany, obszarpany, oberwany.

Obtestować się (łac.), świadczyć się kim, czym.

Obtrocze, obtroczek, sznur którym co obwiązano.

Obumarszczyzna, własność bez właściciela.

Obuzdować, ouzdać, obuzdywać, poskramiać.

Obwadzać, obwadzić, przez obmowę powadzić, poróżnić.

Obwadzca, obwadziciel, obmówca, potwarca, instygator.

Obwajca, p. Obwadzca.

Obwarować, obdarować, opatrzyć, uposażyć.

Obwarownik, obrońca.

Obwarowny, obwarowany, warowny.

Obwencja (łac.), dochód okolicznościowy, niestały, obrywka.

Obweselić, rozweselić, uradować.

Obwiązek, 1) obwiązka, opaska; 2) obowiązek.

Obwiązka, 1) opaska; 2) opatrunek, bandaż; 3) zastrzeżenie, warunek.

Obwicie, obwiązka.

Obwić, owinąć.

Obwieliczać, obwieliczyć, czynić wielkim, sławnym.

Obwierać, zamykać.

Obwieszczy, obwieszczalny, obwieszczający, ogłaszający.

Obwieszczyciel, obwieściciel, zwiastun, głosiciel.

Obwieść, obwodzić, obejrzeć sądownie, stwierdzić naocznie.

Obwięzło, obwiązka, opaska.

Obwięzować, obwiązywać, obowiązywać.

Obwijacz, obwiązka, opaska, bandaż.

Obwiły, obwity, owinięty.

Obwin, obwinienie.

Obwiniacz, obwiniciel, oskarżyciel.

Obwlec, oblec.

Obwoda, obrączka, pierścień.

Obwodzić, p. Obwieść.

Obwołać, wezwać; rozsławić.

Obwód, obwinięcie, zawój.

Obwrzały, p. Obewrzały.

1. Obwrzeć, (obwrzał), p. Obewrzeć.

2. Obwrzeć, (obwarł), zamknąć.

Obwyknąć, przywyknąć.

Obwyż, nieco wyżej.

Obychody, obychodź, zwyczaje, porządki, stosunki.

Obyczaj, w znacz. 1) właściwość, własność, charakter, natura; 2) sposób, środek, tryb; 3) warunek, zastrzeżenie.

Obyczajny, według zwyczaju.

Obyć się, pobyć, wytrwać, usiedzieć.

Obyda (rus.), krzywda.

Obydle (cz.), miejsce zamieszkania, mieszkanie.

Obydzać, obydzić, krzywdzić, skrzywdzić.

Obyjście, obejście; O. się, obejście się, obycie się.

Obyjść, obejść.

Obyknąć, p. Obwyknąć.

Obysk, p. Obisk.

Obytelny, zdawna, z dziada pradziada zasiedziały.

Obytem, ciągle.

Obywaciel, obywacz, obywatel, mieszkaniec.

Obywać, przebywać, mieszkać, zamieszkiwać.

Obywatelizna, obywatele, obywatelstwo.

Obzarny, chciwy, łakomy.

Obzdłuż, wzdłuż, wpodłuż.

Obzerki, obzierki, oględziny.

Obzimek, na wiosnę.

Obzimę, pod zimę, przez zimę, w zimie.

Obznaczyć, oznaczyć, zaznaczyć.

Obznajminy, oświadczyny.

Obzór, oględziny.

Obzywać się, odzywać się.

Obżałować, 1) oskarżyć, obwinić; 2) p. Ożalić. O. się, naużalać się.

Obżarca, obżerca, obżyrca, oźrzalca, ożyrca, obżartuch.

Obżarliwy, obżarły, obżerliwy, obżerny, żarłoczny, łakomy.

Obżegać, obżegnąć, p. Ożegać.

Obżerstwo, obżarstwo.

Obżynki, dożynki.

Obżywiciel, ożywiciel.

Obżywić, ożywić, wyżywić.

Obżywny, odżywczy, posilny.

Oc, o co.

Ocap, belka leżąca na futrynach drzwi i okien i trzymająca je, aby się nie ruszały w ścianie, podciąg.

Ocas, ogon.

Oceański, oceanowy.

Ocel (czesk.), hacel, hak na obydwu końcach podkowy; na ocel, na ostro, mocno.

Ocelować, określić, ograniczyć.

Ocemgnienie, okamgnienie.

Ocękały, ociętny, krnąbrny.

Ocętny, niezgrabny, ociężały.

Ochab, bagno, trzęsawisko, oparzelisko.

Ochabić, ochabiać, ujrzeć, dostrzec.

Ochaić, ubrać ładnie, oczyścić.

Ochajny, czysty, schludny.

Ochapiać, ochapić, 1) w wyr. O.-pia mię, o.-pia mi się, przypomina mi się niewyraźnie, zdaje mi się; 2) O. się do czego, przypominać co, być podobnym do czego.

Ocharużyć, uporządkować, oporządzić, posprzątać.

Ochełstać, ochełznać, ochełznąć, okiełznać, poskromić, ułagodzić.

Ochędoga, suknie, stroje.

Ochędogi, ochędożny, czysty, schludny.

Ochędogość, ochędożeństwo, p. Ochędóstwo.

Ochędożeństwo, stroje, ozdoby, sprzęty.

Ochędożnie, składnie, zręcznie.

Ochędożniuchny, czyściuteńki.

Ochędożyć, upiększyć, ustroić; O. się, wystroić się, ubrać się.

Ochędóstwo, 1) czystość, schludność; 2) stroje, ubranie, porządki.

Ochlast, łgarz; kłamca.

Ochlić, trzeć; O. ozorem, gadać wiele.

Ochlnąć, p. Olknąć.

Ochlubnąć, osłabnąć.

Ochludzić, oporządzić.

Ochłanąć, ochłaniać, ochłonąć, pochłonąć ze wszystkich stron, ogarnąć, objąć.

Ochłodnik, miejsce cieniste i chłodne, chłodnik.

Ochłodziciel, pocieszyciel.

Ochłodzić, ukoić, uśmierzyć, pocieszyć; O. się, ukoić się, pocieszyć się.

Ochłudzić, zmusić.

Ochmalić, uderzyć.

Ochmętny, ogromny.

Ochmistrstwo, ochmistrzostwo, urząd ochmistrza.

Ochmistrzyni, gospodyni.

Ochnikować, ćwiczyć, bić.

Ochoczować, biesiadować, hulać.

Ochodzić, obchodzić, wschodzić (o słońcu).

Ochopnia, opończa.

Ochopny, pochopny, skory.

Ochorzały, schorowany.

Ochorzeć, rozchorować się.

Ochostać, ochłostać, obić, oćwiczyć.

Ochotniczek, ochoczy, wesoły.

Ochotować, ochotować się, p. Ochoczować.

Ochotszy, bardziej ochoczy, ochotniejszy.

Ochowywać, zachowywać, oszczędzać.

Ochoza, bagnisko, moczar.

Ochramować, 1) ochromić, uczynić kogo chromym; 2) kuleć, utykać.

Ochrapały, ochrypły.

Ochrapieć, ochrypnąć.

Ochrapielina, ochrypłość, chrypka.

Ochrapiony, ochrapły, ochrypły.

Ochromak, p. Romak.

Ochromić, okulawić, uczynić kulawym.

Ochrona, 1) poszanowanie, oszczędność; bez O.-ny, nie szczędząc, bez uszczerbku; 2) zastrzeżenie, warunek; 3) schowanie, ukrycie, przechowanie; 4) przytułek, schronienie.

Ochrosnąć, ochrostać, 1) otłuc, otrzepać, ociosać, okrzesać; 2) otrzaskać, ostrachać; O. się, otrzaskać się, oswoić się, ośmielić się.

Ochrzcić, wymienić co po imieniu.

Ochrzypiać, ochrzypieć, ochrypnąć.

Ochtować (z n. aechten), wywołać z kraju, wygnać, banitować.

Ochwierutać, obruszać, obluzować.

Ochwiść, okiść.

Ochwostać, p. Ochostać.

Ochyba, rzecz niepewna; bez O.-by, niechybnie, niezawodnie.

Ochylić, 1) ominąć, obejść, okrążyć; 2) omówić, powiedzieć z ogródką; O. się, 1) uchylić się, wymówić się od czego; 2) otulić się, okryć się, ogarnąć się.

Ochynąć, 1) narazić na niebezpieczeństwo; 2) wynurzyć, wychylić, wyłonić, wyprowadzić na jaw; O. się, 1) zanurzyć się, pogrążyć się, zatopić się; 2) wpaść w niebezpieczeństwo; 3) wynurzyć się, wypłynąć, wybrnąć; 4) zabrać się do czego, odważyć się, zacząć; 5) obeznać się z czym.

Ociapać, oczyścić; obtłuc.

Ociągliwy, ociągający się, zwlekający.

Ociągły, wyciągnięty, obcisły, opięty.

Ociątny, p. Ociętna.

Ocibka, ociebka, p. Odsiebka.

Ociec, (oćca albo otca, oćcowie), ojciec.

Ocieklina, ociekłość, nabrzmiałość, odętość.

Ociepka, oczepka, 1) wiązka słomy, siana, lnu, gałęzi; 2) brzemię.

Ociętny, oczętały, oporny, uparty, krnąbrny.

Ociężność, ociężałość.

Ocilensja, lampa nocna.

Ocinać się, opierać się.

Ociokać, p. Ocokać.

Ociszyć, osłonić.

Ockniewać się, ocucać się, budzić się.

Ocnąć się, ocknąć, obudzić się.

Ocokać, ugłaskać, obłaskawić, oswoić.

Ocokały, 1) ugłaskany, oswojony; 2) leniwy, ociężały.

Ocokiwać, p. Ocokać.

Octować, zaprawiać octem.

Ocuciwać się, ocucywać się, ocykać się, budzić się.

Ocz, o co, czemu; ni ocz, niewiadomo o co.

Oczajdusza (ukr.), hultaj, birbant, awanturnik.

Oczapiać, oczapić, ogarnąć, objąć, zawrzeć w sobie.

Oczas (czesk.), ogon.

Oczasować, ociosywać.

Oczechrać, oczesać.

Oczemgnienie, oczemnienie, okamgnienie.

Oczepka, ociepka, wiązka.

Oczeret, trzcina na rzekach rosnąca; miejsca trzciną zarosłe.

Oczeretnik, miejsce zarosłe trzciną.

Oczętły, p. Ocętny.

Oczmocenie, senność, odurzenie.

Ocznik, okulista; otwór ula.

Oczochrować, oczesywać.

Oczokać, p. Ocokać.

Oczokały, p. Ocokały.

Oczokiwać, p. Ocokiwać.

Oczorcieć, obrzydnąć.

Oczosnąć, oczesać; obedrzeć, oskrobać.

Oczrzedź, p. Otrzedź.

Oczucić, ocucić.

Oczujnie, czujnie.

Oczwistny, oczwisty, oczywisty.

Oczyć, widzieć, postrzegać.

Oczymgnienie, okamgnienie.

Oczynki, oczęta.

Oczywisko, widowisko, dziwowisko.

Oćca, ojca.

Oćcic, p. Ojczyc.

Oćcowski, oćców, ojcowski.

Oćczyzna, 1) ojcowizna; 2) ojczyzna.

Oćczyzny, ojczysty.

Oćma, oćmia, ciemność, mrok.

Oćwiernica, poczwara, potwór.

Oda (tur.), 1) szkoła; 2) koszary; 3) oddział wojska, pułk, orszak.

Odać się, udać się.

Odaj (tur.), futor.

Odalik, mieszkanie kobiet tureckich.

Odalny, niezbyt daleki.

Odałyka, odaliska.

Odarki, odartki, łupy, łachmany.

Odądać się, odymać się, napuszyć się, zadąsać się.

Odbać się, przestać się bać.

Odbadać, p. Odbość.

Odbarać, odrzucać, być nieposłusznym.

Odbawiać, odbawić, zbawić, wybawić od czego.

Odbiegacz, odbieglec, dezerter, zbieg.

Odbiegły, zbiegły.

Odbieracz, odbieralnik, odbiorca; paser.

Odbierka, odbiórka, pobór do wojska.

Odbieżalizna, dobra ziemskie, opuszczone przez właściciela.

Odbieżały, 1) zbiegły; 2) odbieżany, opuszczony.

Odbieżanka, rozwódka.

Odbieżeć, odbiec.

Odbiórka, wypłata.

Odbitek, 1) jeniec, odbity nieprzyjacielowi; 2) odłamek, kawałek odbity od czego.

Odblekiwać się, odbijać się (o gazach w żołądku), przypominać się.

Odbliżyć, oddalić, cofnąć.

Odbłądzić się, pobłądzić, zawinić.

Odbocznik, nieodstępny towarzysz.

Odborny, odborowy, wyborny, wyborowy, przedni.

Odbość, odbić, odpędzić.

Odbronić, obronić, odbić, uwolnić, odebrać; zabronić.

Odbyć, odbywać, 1) przebyć, przejść; 2) stracić, postradać; 3) zbyć, pozbyć się czego, uwolnić się od czego; 4) załatwić się z czym; 5) O. na krzyżu, przysiąc. O. się, 1) kogo, czego, pozbyć się, uwolnić się od czego; 2) załatwić się; 3) czym, zadowolnić się czym, poprzestać na czym.

Odbytność, odbytość, 1) łatwość pozbycia się czego; 2) odbyt, pokupność.

Odbytny, odbyty, 1) którego łatwo się pozbyć, od którego łatwo się uwolnić; 2) pokupny, popłatny.

Odchełzać, odkiełznać, rozkiełznać.

Odchęcić, zniechęcić, odstręczyć, odwieść od czego.

Odchlina, odchlisko, otchłań.

Odchlisty, przepaścisty.

Odchmalić, otworzyć.

Odchnienie, p. Olknienie[2].

Odchodziciel, odludek, samotnik.

Odchodzić, być zniesionym, skasowanym; padać, ginąć (o bydle).

Odchodzisko, miejsce wyschłe po ustąpieniu wody.

Odchowały, odchowany, dorosły.

Odchylisko, otchłań.

Odchynąć, zawrócić, skręcić.

Odciążny, odejmowany, potrącany, ujemny.

Odcimiać, odciemiać, nie zasłaniać.

Odciosnąć, odciąć, odszczepić, odłupać, odrąbać.

Odcknienie się, ocknienie się.

Odcumować, odwiązać linę przytrzymującą statek przy lądzie.

Odcykować się, ocykać się, budzić się.

Odczestować, poczęstować nawzajem.

Odczochnąć, odczorchnąć, obłupać, odedrzeć, oderwać.

Odczosnąć, p. Odciosnąć.

Oddać, w znacz. dać ślub, poślubić; O. się, 1) wrócić się, nagrodzić się, odpłacić się, opłacić się, wywdzięczyć się; 2) O. się z kim, wziąć ślub, pobrać ś.; zadać ś., wdać się; 3) O. się czym, pachnąć, zalatywać; trącić.

Oddal, zdala.

Oddalić, odstąpić prawnie.

Oddana, żona ślubna.

Oddarunek, oddawek, oddawka, oddaż, oddarowanie, odpłata, wywdzięczenie się.

Oddawka, 1) oddanie; odwdzięczenie się; 2) danina; 3) pobór wojskowy.

Oddaż, p. Oddarunek.

Oddednieć, odnieć, rozednieć, rozwidnić się.

Oddejkać, odłożyć, odwlec.

Oddeszny, oddyszny, oddechowy.

Oddęcie się, odęcie się.

Oddławić, odcisnąć, odgnieść.

Oddłużyć, oczyścić z długów.

Oddroże, zdroże, manowiec, bezdroże.

Oddrożyć, 1) sprowadzić z drogi, sprowadzić z prawej drogi, sprowadzić na manowce.

Odduch, wyziew.

Oddynkować się, odtynkować się, oddalić się, odgrodzić się.

Oddział, 1) część wydzielona, porcja, racja; 2 wynagrodzenie.

Oddziałać, 1) odrobić, odpłacić, odsłużyć się za co; 2) odjąć, oddalić, odczynić (czary); O. majętność, odstąpić prawnie.

Oddziedziczyć, 1) wydziedziczyć; 2) odziedziczyć.

Oddzielać (syna, córkę), spłacić, wyposażyć, usamowolnić; O. się, odznaczać się.

Oddzierżyć, otrzymać.

Odebrać się, oddalić się, odejść.

Odecnąć, ocknąć.

Odeczcić, odeczczać, pozbawić czci, zbezcześcić, zhańbić.

Odeczczać, odeczcić, odczytać, przeczytać.

Odednie, zaranie.

Odednieć, odnieć, rozwidnić się.

Odegrawać, odgrywać.

Odejć, odejść.

Odejmny, odjemny.

Odejmować się, p. Opierać się[1], odjąć się.

Odejść, w znacz. 1) zejść ze świata, umrzeć, zdechnąć, paść; 2) stracić znaczenie, pójść w pamięć, zostać zniesionym; 3) zbyć kłopotu, uwolnić się, uniewinnić się; 4) O. w co, przejść, przemienić się.

Odekretować, osądzić, skazać.

Odekrzcić, przechrzcić.

Odelga, 1) ulga, ukojenie, polepszenie; 2) odwilż.

Odelnąć, odelgnąć, odlepić się, odpaść, puścić.

Odelżyciel, pocieszyciel.

Odemsta, odwet.

Odeprza, wzajemna skarga pozwanego przeciw pozywającemu.

Odeprzeć (odeprze, odparł) komu, stawić opór, dotrzymać placu; O. komu słowami, odpowiedzieć, odrzec, odciąć się, zaprzeczyć.

Odeprzeć, odeprzeje, odeprzał, odstać, wzdąć się, odleźć, odkleić się.

Odespodź, odespód, p. Odspód.

Odeszcie, odeście, odejście.

Odeszty, którego odeszli, opuszczony.

Odetch (odetchu albo odtchu), oddech.

Odetchniony, który odetchnął; wypoczęty.

Odetczyć, oznaczyć tykami.

Odetkać się, oddalić się na chwilę, odłączyć się, odbiec.

Odewzdać, zdać, oddać w posiadanie.

Odewstać, odstać, wzdąć się, napęcznieć.

Odezw, odwołanie, unieważnienie kupna.

Odezwać, 1) odwołać, wezwać do powrotu; 2) odwołać, cofnąć swoje słowo; O. się, 1) odwołać się, zaapelować; 2) O. czym, ogłosić się, uważać się za co; O. o co, zgłosić się, oświadczyć się o co, wystąpić o co.

Odeżdżyć, skropić deszczem, obdarzyć deszczem.

Odfasować, otworzyć.

Odgadać, odgadywać, zgadnąć.

Odgaić, odgajać, wygnać, wypędzić, usunąć.

Odganić, pozbawić.

Odgiełtować (z niem. vergelten), odpłacić, odwzajemnić się.

Odgłabiać, odgłobić, odkładać, odchylać.

Odgłodać, odgłodywać, odgryźć, odjeść.

Odgłos, 1) wieść, pogłoska; 2) rozgłos, sława; 3) pozwolenie zabrania głosu.

Odgłosić się, odezwać się.

Odgniewany, ułagodzony, udobruchany.

Odgodzić się, odgadzać się, odłączyć się, odbiec.

Odgościć się, być w gościnie, być daleko od domu.

Odgórny, będący z góry, górny, wierzchni.

Odgranczać, odgraniczać.

Odgrażka, odgrażanie się.

Odgromić, odbić, odzyskać przebojem.

Odgrozić, zagrozić, odstraszyć; wymóc groźbą.

Odgrześć, odgrzebać.

Odgrzonąć, odgrzebać, odkopać, odgarnąć.

Odharapić, odherapić, odpędzić psy od ubitej zwierzyny z pomocą harapa.

Odhepywać się, odbijać się.

Odhowić się (ukraiń.), po długim poście zacząć jeść z mięsem.

Odimać, odejmować.

Odimać się, p. Odjąć się.

Odimający, odimca, obrońca, protektor.

Odiskać, odiskiwać, odiskować, odzyskać, odzyskiwać.

Odistaczać, odistoczyć, przeistoczyć.

Odjachać, odjechać.

Odjarzmiać się, wybić się na wolność.

Odjąć, odimać, w wyr. O. kogo, co komu, odebrać, odzyskać, wydrzeć; O. kogo, czemu, wybawić, uwolnić, obronić.

Odjąć się czego albo od czego, odplątać się, uwolnić się; pozbyć się, odbić co; O. się komu, czemu, oprzeć się, obronić się; uniknąć czego, otrząsnąć się z czego.

Odjąd, odkąd; odtąd.

Odjątek, to, co komu odjęto, zabór.

Odjemek, odłamek, okruch, kawałek.

Odjeść się, obronić się, odciąć się, ofuknąć się.

Odjezna knieja, część kniei, gdzie się rozpoczyna polowanie.

Odkalić, odrzucić.

Odkaz, odkazanie, 1) odpowiedź, decyzja; 2) przekaz, zapis, cesja.

Odkazać, odkazywać, 1) odpowiedzieć, dać wyjaśnienie, wytłumaczyć się; 2) przekazać, ustąpić, zapisać komu; 3) oddalić, odprawić, odsunąć; 4) zagrozić czym; 5) O.-ywać, rozkazywać, panować; O.-zać się; 1) odpowiedzieć, dać wyjaśnienie; 2) zrzec się czego, odstąpić od czego, nie zgodzić się na co; 3) zagrozić, ofuknąć się, odciąć się.

Odkaziciel, przekazujący, zapisodawca.

Odkazować, odkazywać.

Odkinąć, odrzucić; O. się od kogo, odsunąć się, odstrychnąć się, odstąpić, odłączyć się.

Odkisawać, 1) odbywać kiszenie, fermentować; 2) poddawać fermentacji, kisić.

Odkład, odkładanie, odwłoka, mitręga.

Odkładźca, odwlekający, dojutrek, maruda.

Odkłonić się, w znacz. uchylić się, wymówić się, usunąć się od czego.

Odkocić, odtoczyć.

Odkoczować, oddalić się, koczując.

Odkolesić, odjechać koleją żelazną.

Odkos, odbłysk.

Odkraść się, wymknąć się, odejść niepostrzeżenie.

Odkroczyć, odkraczać, odstąpić, oddalić się od kogo, od czego; wykroczyć przeciw czemu.

Odkrojny, odrębny, oddzielny.

Odkryty, w znacz. zewnętrzny.

Odkrzywdzić co na kim, nad kim, powetować krzywdę, zemścić się.

Odksiężyć, pozbawić księdza charakteru duchownego.

Odkur, odprawa.

Odkwiść, odkwitować, odkwitnąć.

Odkwit, chylenie się do upadku.

Odlatować, odlatywać.

Odlaty, odpadki, wióry.

Odlec, odlegać, być daleko położonym.

Odlecić, odlecać, polecając oddać, poruczyć.

Odlew, na odlew, lewą ręką.

Odlewać, cucić, trzeźwić (przez polewanie wodą).

Odlewaniec, odlewnik, giser, konwisarz.

Odleżałka, ulęgałka.

Odlipać, odlipnąć, odlepić się, odleźć.

Odlozować, zluzować, obluzować, rozluźnić.

Odlud, odludnia, miejsce odludne, pustkowie.

Odludkostwo, odludztwo, usposobienie odludka, mizantropja.

Odlunąć się, odpłynąć.

Odłęczać, odłęczyć, odłączać, odłączyć.

Odłoga, 1) odłóg; 2) odwód, zapas, rezerwa.

Odłomić, odłamać.

Odłożyć, odkładać, w zn. 1) co komu, odwrócić, oddalić co od kogo; 2) złożyć, dać (np. świadectwo); 3) kogo od czego, odzwyczaić. Odłoż! zatrzymaj się.

Odłudzać, 1) odwodzić, odciągać; 2) O. kogo, zbyć byle czym, omamić, oszukać; 3) rozczarować.

Odług, 1) oddalenie się, nieobecność; 2) ugór; przen. zaniedbanie, zastój; 3) miejsce odległe, kąt zapadły, wygnanie; 4) odległość; 5) knieja.

Odłup, kawałek odłupany.

Odłużać, odłuskiwać, odłuszczać, obierać z łuski.

Odmach, rozmach; bez O.-chu, bez namysłu.

Odmarja (z łac. armarium), szafa (na zbroje).

Odmarkować, odeprzeć, odpowiedzieć.

Odmatać, odmotywać, odwijać z motka, odplątywać, rozwikłać, wywikłać, wyswobodzić, wyprowadzić z kłopotu, wybrnąć.

Odmia, odętość, wzdęcie.

Odmiana, weksel.

Odmianek, kłamca.

Odmianiec, odmieniec, wyrodek, dziwoląg.

Odmiar, 1) odpłata, nagroda; 2) obręb, zakres, dziedzina.

Odmiara, odmierzenie, odmierzanie.

Odmiat, odrzucenie.

Odmiatować, odmiatać.

Odmiel, miejsce płytkie w wodzie.

Odmienić, urozmaicić.

Odmieniec, 1) cudzoziemiec, odszczepieniec, zdrajca; 2) człowiek niedobry; 3) idjota.

Odmienisty, odmienny, zmienny.

Odmieść, w znacz. odrzucić, odtrącić, odepchnąć.

Odmietować, odmiatać, odrzucać, odepchnąć.

Odmięcz, odmięka, odwilż.

Odmiot, 1) odrzucenie, odtrącenie, wzgarda; 2) odrzutek, odpadki, śmiecie.

Odmiótł, odmełł, zmełł.

Odmłodek, p. Odmłódź.

Odmłodły, odmłodniały.

Odmłodzać, odmładzać.

Odmłódnąć, odmłodzieć.

Odmłódź, odmłodek, odrostek, latorośl.

Odmorze, kraj odległy od morza, ląd stały.

Odmowa, 1) odpowiedź; 2) odpowiedź odmowna, odmówienie; 3) odpowiedź stronie powodowej w sądzie, replika.

Odmówić, w znacz. 1) odpowiedzieć, odrzec; 2) sprzeciwić się, zaoponować; 3) odwołać, cofnąć własne słowo; 4) wymówić się, usprawiedliwić; O. się, wymówić się, usprawiedliwić się, uchylić się od czego.

Odmówny, odpowiedni, stosowny.

Odmyślić, odgadnąć, zrozumieć, dociec myślą.

Odnawiedzać, odnawiedzić, nawiedzić nawzajem, rewizytować.

Odnąd, stąd.

Odnia, otchłań, przepaść.

Odniały, oświecony światłem dziennym.

Odniechcieć, stracić chęć, przestać chcieć.

Odnieć, rozednieć, rozwidnić się.

Odniekąd, od niejakiego czasu; od pewnego miejsca; poniekąd, niejako.

Odniepaść, odejść, odbiec, opuścić kogo.

Odnieść, otnieść, w znacz. 1) przenieść, wznieść, zwrócić, skierować (sprawę); 2) donieść, przedstawić; 3) O. do kogo, oskarżyć, zadenuncjować przed kim; 4) znieść, usunąć, rozebrać; O. się, 1) oddalić się, odstrychnąć się, zboczyć; 2) O. się czym, dać się unieść czemu, usłuchać czego.

Odniewinnić, uniewinnić, zrehabilitować.

Odniosłość, stosunek, wzgląd.

Odnogi, brózdy, zmarszczki.

Odnosić, p. Odnieść.

Ododziać, ododziewać, rozebrać, obnażyć.

Odole, wąwóz, jar, parów.

Odonąd, p. Onąd[1].

Odorament (łac.), pachnidło, perfumy.

Odorężnik, miecznik.

Odornować (z łac. ornare), upiększyć, przyozdobić, udekorować.

Odpajać, p. Odpoić.

Odpaść, przen. sprzeniewierzyć się, zdradzić, zerwać z kim, porzucić kogo; O. od czego, utracić co; upaść, zginąć.

Odpisać co komu, zapisać, przekazać; O. się, 1) zrzec się na piśmie; 2) wypisać się, wymeldować się; 3) odrzec się, oddalić się, odstrychnąć się, usunąć się; nie pisać się na co, nie zgadzać się.

Odpłaćca, odpłajca, odpłaciciel, odpłacający.

Odpłata, otpłata, zapłata; żołd, pensja; oddanie wet za wet.

Odpłatki, opłaty.

Odpłatny, 1) łatwy do odpłacenia, wynagrodzenia; 2) opłacający się, korzystny, popłatny.

Odpłóczysko, mielizna przybrzeżna, odsypisko.

Odpoczęły, odpoczęty, wypoczęty.

Odpoczęstować, nawzajem poczęstować.

Odpoczynąć, odpocząć.

Odpoczynienie, odpoczynka, odpocznienie, odpoczęcie, odpoczynek.

Odpoić, 1) rozłączyć coś spojonego, rozpoić; 2) O. kogo od rozumu, pojąc odwieść od rozumu.

Odpora, przeszkoda, zawada.

Odpornik, odporca, przeciwnik.

Odpowiadalny, odpowiedzialny.

Odpowiednia, odpowiednica, wyrocznia.

Odpowiednik, 1) odgrażający się, zuchwalec, śmiałek, buntownik; 2) herold wojenny, wysłaniec wypowiadający wojnę.

Odpowiedny, 1) odpowiedni; 2) odpowiadający, odporny, odwodowy; 3) zapowiadający wojnę, wypowiadający wojnę.

Odpowiedzieć, w znacz. 1) odmówić, dać odpowiedź odmowną, nie zgodzić się; 2) O. wojnę, wypowiedzieć; 3) zagrozić, zapowiedzieć (zemstę, wojnę); 4) opowiedzieć, oznajmić.

Odpowiedź, w znacz. 1) replika (w sprawie sądowej); 2) odpowiedzialność; 3) odpowiedniość; 4) oznajmienie, zapowiedź (zemsty, wojny); rozbrat, niezgoda; pogróżki.

Odpowieść, odpowiedź.

Odpór, zbijanie czyjego zdania, odprawa, protest; być na O., sprzeciwiać się.

Odprawa, odprawiny, 1) odprawienie, zwolnienie, dymisja; 2) O. (syna, córki), wyprawa, wyposażenie, usamowolnienie; 3) wyprawienie, wysłanie; 4) wyprawa, odjazd, wyjazd; 5) wyprawa, ekspedycja; 6) odprawianie, odbycie, załatwienie; 7) posyłka, wysyłka; 8) sprawa, interes; 9) odprawienie, się, odbywanie się, rozwój, postęp; 10) funkcja; 11) wykonanie, egzekucja, nabożeństwo, służba boża.

Odprawić, w znacz. 1) wyposażyć, usamowolnić (syna, córkę); 2) załatwić, uskutecznić, skończyć; 3) wykonać, spełnić, wyegzekwować; O. się, 1) rozprawić się, załatwić się z czym; 2) odpowiedzieć, wytłumaczyć się; 3) załatwiwszy się, oddalić się; przewinąć się; O. przysięgę, wykonać ją.

Odprawka, rozgrzeszenie.

Odprawny, 1) dotyczący odprawy; pożegnalny; list O., dymisja piśmienna; list rozwodowy; 2) z którym łatwo się można porozumieć, wyrozumiały; 3) idący od strony prawej na lewo.

Odprawować, odprawiać; p. Odprawić.

Odprosić, przeprosić, przebłagać.

Odpruć, odpruwać od czego, odprowadzić, oderwać, odciągać, odwrócić.

Odprza, sprawa wzajemna, wytoczona przez pozwanego powodowi, odwód.

Odprzętnąć, sprzątnąć.

Odpust, 1) zwolnienie, dymisja, odprawa; 2) odpuszczenie, darowanie winy; 3) emerytura; 4) umorzenie długu; 5) uroczystość kościelna, połączona z odpustem kar doczesnych.

Odpuścić, 1) puścić od siebie, odprawić; 2) oddać, zwrócić; 3) wybaczyć, darować.

Odrada, odradzanie.

Odraki, Ślązacy z nad rzeki Odry.

Odrany, obdarty, obszarpany.

Odraszczać, p. Odrościć.

Odraz, 1) odbicie, odmach; 2) raz oddany, odwet; 3) odbicie, wizerunek odbity.

Odrazić, 1) odbić, odeprzeć; 2) odmówić kogo komu, zbałamucić, zbuntować; 3) oderwać, odciągnąć; 4) zrazić, zniechęcić; 5) odwietrzyć, odkazić; O. się, 1) odbić się, odzwierciedlić się; 2) nabrać odrazy, zrazić się, zniechęcić się; 3) orzeźwić się, stać się raźniejszym.

Odrazowy, natychmiastowy, doraźny.

Odraźny, 1) mogący być odrażonym, odbitym, odepchniętym; 2) odrażający, dezinfekcyjny.

Odrażać, p. Odrazić.

Odrażka, odraza.

Odrecesować się, odstąpić, usunąć się.

Odrok, urok, czary.

Odrosłka, mała odrośl.

Odrościć, odraszczać, wyhodować coś rosnącego, wypielęgnować.

Odrozumny, odwodzący od rozumu, pozbawiający rozumu.

Odrób, odrobiu, drobiazg, drobne ryby.

Odróbka, odrobina, trochę.

Odruzg, gruz, rumowisko, odłamki.

Odrwisz, odrwiświat, 1) oszust, szalbierz; 2) odrwienie, oszustwo.

Odrymować, odmierzyć; odpłacić, odwetować, odwdzięczyć się.

Odryna, szopa, stodoła na siano.

Odrzaz, obrzynek, okrawek.

Odrzazać, oderznąć.

Odrządzić, odkomenderować, wydelegować, wyznaczyć.

Odrzeczny, niedorzeczny, od rzeczy.

Odrzeszyć, odrzeszać, odwiązać, rozwiązać.

Odrzucić się, powrócić, odnowić się.

Odrzygować, wymiotować, zwrócić, oddać, odbić się (gazy z żołądka).

Odsaczać, odsaczyć, 1) odstawiać, odsuwać, oddalać; 2) odłączyć, oddzielać; O. się, odłączyć się, oddzielić się, odsunąć się, odstrychnąć się.

Odsadnić, odsednić (o koniu), przetrzeć, odparzyć (skórę); O. się, zetrzeć sobie skórę.

Odsadzić się, usunąć się, oddalić się, odczepić się.

Odsepisko, odsyp; przysep, odmulisko, brzeg gruntu, góry, wodą podmyty.

Odsędzić, odsądzić.

Odsępić się, wypogodzić się, rozchmurzyć się.

Odsiąść, odsunąć się, odchylić się, roztworzyć się; wykrzywić się.

Odsichmiast, od tego czasu.

Odsiebka, odsibka, na prawo.

Odsiecznie, obronnie.

Odsiedziały, odsiadły, wykrzywiony.

Odsiek, odsiecz, odpór.

Odsięźać, zmieniać, łagodzić.

Odsknąć, ocknąć, obudzić się.

Odskok, przen. wybryk.

Odskuść, odskubać.

Odsłonie, miejsce odsłonięte, niezarosłe.

Odsługować, odsługiwać.

Odspodek, spodnia strona, spód.

Odspodni, odspodny, spodni, dolny.

Odspodź, odspód, od spodu, od dołu.

Odspółkować, odłączyć, oddzielić, odgraniczyć.

Odstać od kogo, odpaść, odłączyć się; zerwać z kim, odstąpić kogo, porzucić; O. kogo, obronić; O. się, cofnąć się; zaszkodzić sobie przez długie stanie.

Odstań, odległość, odstęp.

Odsterknąć, odsterkać, odtrącić, odepchnąć, odstrychnąć, odsunąć, oddalić.

Odstępek, 1) odstąpienie, cesja; 2) odległość; 3) odszczepieństwo; 4) odstęp, odwrót; 5) ustępstwo, wyjątek.

Odstępić, odstąpić.

Odstępień, odstępnik, odstępca, odszczepieniec, renegat.

Odstradać czego, odżałować, wyrzec się; 2) O. co, odzyskać, odszukać.

Odstronić, odłożyć; odwrócić, odchylić.

Odstronie, ustronie, ustroń, ubocze.

Odstronny, odłączony, oddalony, odmienny.

Odstrzelić, przen. odstręczyć, zniechęcić; O. się od czego, odstąpić, odłączyć się.

Odstrzygnąć, odstrzyc, odciąć (nożyczkami); przen. odstrychnąć, odpędzić.

Odsuć, odsypać, nasypać.

Odswajać, p. Odswoić.

Odswobodzić, odswobadzać, oswobodzić, wyswobodzić, uwolnić.

Odswoić, oduczyć, odzwyczaić.

Odszczep, odszczepieństwo, odstępstwo.

Odszczepek, odludek, wyrzutek społeczeństwa.

Odszczepienica, forma żeńska od wyrazu odszczepieniec, schizmatyczka.

Odszturknąć, odszturchnąć, odepchnąć; odtrącić.

Odścić (czesk.), oddalić.

Odścigać, odpędzić.

Odśmiech, odpowiedź szydercza na drwinki.

Odśredni, odśrodopędny, odśrzedni, odśrodkowy.

Odświekotać, odświegotać, odpaplać.

Odświt, odblask, odbłysk.

Odtążyć, odtęsknić, przestać tęsknić.

Odtoczyć, odwieść, odciągnąć, oddalić.

Odtręt, 1) odrętwiałość, zdrętwienie; 2) wstręt, odraza.

Odtwarca, otwierający, otwieracz.

Odtwarzać, odtwierać, odtworzyć, otwierać, otworzyć.

Odtworzony, otwarty.

Odtworzysty, p. Otworzysty

Odtychmiast, odtąd.

Odtykać, przen. odkrywać, odsłaniać.

Oduciec, oduciekać kogo, odbiec, porzucić.

Oduć, owiać.

Odumarły, pozostały po czyjej śmierci.

Odumarszczyzna, odumarlina, puścizna po osobie zmarłej bezpotomnie.

Odumorek, człowiek, który umierając, pozostawił po sobie dziedzictwo.

Odur, obłęd, zawrót głowy.

Oduzdne, oduźne, prezent, dany stajennemu od kupionego konia, tręzlowe; przen. wzajemny podarunek.

Odużeć, przyjść do sił, wzmóc się.

Odwada, środek do usunięcia zawady.

Odwadzić, odwadzać, usunąć zawadę, ułatwić.

Odwaga, czyn odważny, przewaga.

Odwarkliwy, oburkliwy, opryskliwy.

Odważyć, 1) co czym, odpłacić, oddać tą samą miarką; odpłacić, okupić, zapłacić odpowiednią wagą czego; 2) O. albo O. sobie, odważyć się na co, zdecydować się, postanowić.

Odwdzięk, wywdzięczenie się, nagroda.

Odwiadki, odwidki, odwiedziny, oględziny, wywiady.

Odwieczerz, odwieczór, pora popołudniowa, poobiedzie; na odwieczerz, pod wieczór, przed wieczorem.

Odwieczorny, popołudniowy, przedwieczorny.

Odwiedki, odwiedz, p. Odwiadki.

Odwiedzić, nawiedzić, dotknąć.

Odwierać, otwierać.

Odwierny, odźwierny.

Odwiesisty, obwisły, zwieszający się.

Odwieść, w znacz. 1) O. sztych, miecz, odwrócić, odbić, odeprzeć; 2) O. przysięgą, odprzysiąc się, oczyścić się przysięgą od obwinienia; O. się, 1) usunąć się, oddalić się; 2) udać się, zwrócić się, odwołać się; 3) oczyścić się z obwinienia, usprawiedliwić się.

Odwildzać, odwildzić, odwilżać.

Odwilgłość, odwilż.

Odwilzły, odwilgły, odmiękły.

Odwilznąć, odwilgnąć, odmięknąć, zwilgotnieć.

Odwitać, pożegnać.

Odwłóczny, spóźniony.

Odwnątrz, od wnętrza, zwewnątrz.

Odwodźca, odwodziciel, odwodzący od czego.

Odwotować, odbyć wotowanie.

Odwód, odwrót; straż tylna wojska; rezerwa wojska, zapas; odsiecz; O. prawny, usprawiedliwienie; kompromis; sąd polubowny.

Odwódka, w wyr. bez odwódki, bez ogródki.

Odwóz, 1) odwiezienie; 2) powóz do odwiezienia.

Odwrotnica, p. Odszczepienica.

Odwroty, odmiany, rozmaitości.

Odwryknąć, odwrykać, odwarknąć.

Odwstecz, nazad, naodwrót.

Odwstydzić, usprawiedliwić, zrehabilitować.

Odwzór, wzór, odbicie.

Odyć, odejść.

Odyskiwać, odyskować, odyskać, odzyskiwać, odzyskać.

Odzew, 1) odezwanie się, wołanie; 2) odwołanie, cofnięcie sprzedaży; 3) wyrazy, powtarzające się po każdej zwrotce, refren; 4) odezwa, apelacja do wyższej instancji.

Odzianka, suknia, ubranie.

Odziecka, odziedza, błona, błonka, łupina, skórka, powłoczka.

Odzieniak, ubranie, ubiór.

Odziennik, krawiec.

Odzienny, dotyczący odzienia, odzieży.

Odzierżeć, otrzymać, dostać, osiągnąć; zatrzymać, utrzymać.

Odzierżyciel, otrzymujący co.

Odzierżywać, otrzymywać, osiągać; zatrzymywać.

Odziew, odziewa, odzież.

Odziewalny, ten, który się na wierzch wdziewa, zwierzchni.

Odziewnica, szatnia, garderoba.

Odziewny, odziany, okryty, pokryty.

Odziębizna, odzięblina, odmrozek, część ciała odmrożona.

Odzimny, zimowy.

Odzirżeć, p. Odzierżeć.

Odzow, 1) odgłos, rozgłos; 2) p. Odzew.

Odzowny, odzywający się echem.

Odzyw, p. Odzew.

Odźwierze, odrzwi.

Odżalić, odżałować.

Odżec, (odżegnie, odżegł), żgąc, odpędzić.

Odżenąć, p. Odżonąć.

Odżenić, rozwieść z żoną; O. się, rozwieść się.

Odżeńca, odpędzający, oddalający.

Odżonąć, (odżenie, odżonął), odpędzić, odegnać.

Ofaltorzja, oferta, ofertorjum, ofiarowanie, (cz. mszy św.).

Ofejra, ofiara.

Ofensa (łac.), obraza, ujma.

Ofensować, zaczepiać, niepokoić.

Oferencja (łac.), ofiara, datek, wynagrodzenie.

Ofert, oferta (franc.), uprzedzająca grzeczność, nadskakiwanie.

Ofertorzja, p. Ofaltorzja.

Ofertować się, ofiarować swoje usługi.

Ofertowniczek, ofiarowujący się z usługami, grzeczniś.

Ofiarnia, miejsce do ofiar.

Ofiarnicki, ofiarnikowy, ofiarniczy.

Ofiarować się, zgodzić się; zdarzyć się.

Ofiarownica, kapłanka.

Ofiarownik, ofiarnik, kapłan.

Ofnaty (niem.), naszycia.

Ogacać, zabezpieczyć ściany od zimna gacią.

Ogaity, pokryty zielonością, jak kępka.

Ogałuszyć, zagmatwać, otumanić.

Oganecznik, 1) oganiacz, oganiający muchy oganką; 2) stróż polny.

Oganić, wyrządzić np. sromotę.

Oganisty, ogańczysty, rozłożysty, szeroki.

Ogarnować, ogarnywać, ogartywać, ogarniać, obejmować, pojmować, opanowywać.

Ogary wywierać, wypuszczać psy gończe; przen. roznosić wieści.

Ogarz, ogar, pies gończy.

Ogęścić, otoczyć ściśle.

Ogienny, ogniowy.

Ogień, w wyr. O.-e ucieszne, ochotne, krotofilne, fajerwerki; O. napowietrzne, zjawiska ogniste; O. słoneczny, upał, gorąco, żar; O. święty, róża (choroba).

Oglądować, oględywać, oglądać, upatrywać.

Oględać, obejrzeć.

Oględy, obejrzenie, oględziny.

Oględzinny, oględny, mogący być oglądanym, widzialny.

Oglonąć, obejrzeć.

Ogłabiać, ogłobić, zacieśniać, obetkać, umacniać.

Ogłodać, ogłodować, ogłodywać, ogryźć, objeść, oskubać zębami.

Ogłos, hałas, rozgłos, sensacja; hasło.

Ogłosiciel, zwiastun.

Ogłoska, zapowiedź, wieść, pogłoska.

Ogłośny, wydający głos, brzmiący, głośny.

Ogłowia, ogłów, gatunek uzdy na całą głowę zwierzęcia.

Ogłowica, ogłówka, uzda.

Ogniak, ognik, płomyk.

Ognica, boginka ognia, czarownica.

Ogniobójny, bojący się ognia.

Ogniogory, gorejący ogniem.

Ogniojaw, zjawisko ogniste, duch ogniowy.

Ogniokrzew, krzak ognisty.

Ogniomietny, ogniomiotny, miotający ogniem.

Ogniorojny, płomienisty, żarzący się.

Ogniowisty, mający kształt ognia, płomienisty.

Ognisko, ogniwo.

Ogniszczanin, mający dom swój, swoje ognisko.

Ogniwacz, ptak feniks.

Ogniwić się, łączyć się w pasmo ogniw.

Ogniwo, 1) ognisko, ogień; 2) krzesiwo; 3) stalka do ostrzenia; 4) łańcuch; ogniwo; 5) łącznik, spójnia.

Ogolić, ogołocić, pozbawić zbroi, rozbroić.

Ogolnąć, uderzyć, obić.

Ogonak, krótki kożuszek barani.

Ogonatka, 1) kobieta w sukni z ogonem; 2) kometa.

Ogonaty, ogoniasty.

Ogorać, ogorzeć, opalić się, osmalić się.

Ogorek, ogórek.

Ogorczyć, zaprawić goryczą, uczynić gorzkim.

Ogorzknąć, zgorzknąć, nabrać goryczy.

Ograbiny, wilja wesela, pusty wieczór.

Ograbki, omiotki kłosów, zielska przy młóceniu.

Ogradzać, p. Ogrodzić.

Ogranica, okolica.

Ogranicze, granice, zakres.

Ogranicznik, sąsiad graniczny.

Ograniczny, mieszkający o granicę, ościenny, sąsiedni.

Ogratać się, ogarnąć się, sprawić sobie.

Ograwać, ogrywać.

Ograzić, ograżać, napaść, opanować, owładnąć, ogarnąć, zdjąć.

Ograżka, ogrążka, ogrążanie, zimno, poprzedzające gorączkę, dreszcz.

Ogrążny, sprawiający ogrążkę, przejmujący dreszczem.

Ogrodnina, ogrodowizna.

Ogrodny, ogrodowy.

Ogrodza, ogrodzenie.

Ogrodzić, w znacz. 1) obwarować, zabezpieczyć, utwierdzić; 2) wyrazić się z ogródką, omówić.

Ogrodziec, 1) miejsce ogrodzone; 2) ogrodzenie; 3) duży ogród; 4) p. Ogrojec.

Ogrodzieniec, miejsce ogrodzone.

Ogrojec, 1) duży ogród; 2) ogrójec, ogród oliwny, w którym Chrystusa pojmano.

Ogromno, hałaśliwie, krzykliwie, ogłuszająco.

Ogroza, groza, postrach.

Ogrudzić się, skaleczyć sobie nogi bieganiem po grudzie.

Ogryzka, ogryzek, niedojadek, niedogryzek.

Ogrzebać się, oporządzić się.

Ogrzeszyć, ogrzeszać, nabawić grzechu.

Ogrześć, ogrzebać.

Ogrzewać się, przen. pożywić się, korzystać.

Ohidzić, ohydzić.

Ohisny, ohydliwy, ohydny.

Ohrejduszka, kaftan ciepły.

Ohurny, opryskliwy, uparty.

O imże, o którym.

Ojarzmić, ojarzmiać, obciążyć jarzmem, ujarzmić, podbić.

Ojcomorderz, ojcobójca.

Ojcopochodny, pochodzący od ojca.

Ojcorozbójca, wojujący z ojcem, zabójca ojca.

Ojcosieroctwo, sieroctwo z powodu straty ojca.

Ojcosilny, mający siłę ojca.

Ojcowic, 1) prawy syn swego ojca; dziedzic gniazda rodzinnego; 2) syn ojczyzny, obywatel kraju, rodak, ziomek; 3) patrycjusz, pan z panów, członek rodu szlacheckiego.

Ojcowicek, syn zamożnych kmieci, jeszcze żyjących.

Ojcowicki, mający zamożnych rodziców.

Ojcowie, rodzice, teściowie, przodkowie, protoplaści; O. miasta, opiekunowie miasta.

Ojcowizność, ojcowizna, spadek po ojcu.

Ojcowskie, po ojcowsku.

Ojcówka, nazwisko przerobione z ojcowskiego.

Ojczenek, ojczulek.

Ojczyc, ojczycz, p. Ojcowic.

Ojczynek, ojczulek.

Ojczyski, ojczysty.

Ojczyzna, 1) ojcowizna; 2) kraj rodzinny; miejsce urodzenia. Zamieszkać na O.-nie, u rodziców pana młodego.

Ojczyznowy, ojczyźniany, tyczący się ojczyzny.

Ojczyzny, krajowy, swojski.

Ojesieniały, pusty, ogołocony.

Ojrzeć, dojrzeć, dopilnować.

Okacerzyć, zrobić kacerzem, zarazić kacerstwem.

Okać, mówić O!

Okaisty, mający czarne obwódki koło oczu.

Okal, mający duże oczy.

Okaliczyć, okaleczyć.

Okamiały, okamieniały.

Okamieć, okamienieć, stać się kamieniem, zatwardzieć, odrętwieć, zobojętnieć.

Okamienie, okamienienie.

Okanny, trudny, ciężki, nieznośny.

Okapiny, oczepiny.

Okara, taczka na dwuch kołach.

Okarczeć, stać się jak karcz, zesztywnieć.

Okarczyć, okarczać, obarczyć, obciążyć.

Okarwieć, ociężeć, zleniwieć, jak karw (stary wół).

Okazalisty, okazały, w zn. uderzający, bijący w oczy, widoczny.

Okazanie, próba, dowód, przykład, wzór, okaz.

Okazja, bitwa, potrzeba; zaczepka, potyczka (okazje dawać); przyczyna, pochodzenie.

Okazka, popis, pokaz, porada, przechwałka.

Okazowanie, 1) okazywanie; 2) przedstawienie, widowisko; 3) popis, parada, przegląd, rewja; 4) obowiązek stawania w celu okazania swej gotowości bojowej.

Okażyciel, spis, indeks.

Okąsać, okęsać, okęsić, 1) ogryźć, objeść; 2) uszczuplić, okroić, obciąć; 3) obgadać, oczernić, osławić.

Okcydent, zachód.

Okęsowy, okąsany, ogryziony, objedzony; przen. obcięty, okrojony, uszczuplony.

Okęsywać, p. Okąsać.

Okficie, okfito, obficie.

Okfity, obfity.

Okielznąć się, pośliznąć się.

Okieniec, okieńce, okno.

Okirzać, zaciemniać, przesłaniać.

Okirze, osłona, powłoka z kiru.

Oklecić, okleczyć (pszczoły), osadzić w górnej części barci.

Okleśnić, wypróżnić, wyczyścić, splondrować, wystrzelić.

Oklęty, przeklinający.

Oklja, ukleja (ryba).

Okluć, odziobać.

Okłaść, obłożyć.

Okłnąć, oknąć, p. Olknąć.

Okłon, skłon, pochyłość.

Okłot, snop słomy ze zboża jeszcze niezupełnie wymłóconego; O.-y, tarcice, deski do oszalowania ścian.

Okno, otwór, wylot; przen. ujście, droga, przystęp, furtka, wrota; O. morskie, otchłań, bezdeń.

Oko, w wyr. na oko, naocznie; z oka, pobłażliwie; po oku, celując; z oka, po oku patrzeć, patrzeć bokiem; jak oczy wybrał, bez śladu, jak kamień w wodę.

Okolicze, okoliczność, okolica, kraina, miejscowość.

Okoliczność, koło; okrąg koła; przen. rzecz postronna; warunek.

Okoliczny, 1) kołujący, okólny; 2) ogólnikowy, omówny, dający do zrozumienia; 3) zmienny, niestały; 4) sąsiedni, ościenny, poblizki.

Okoliczyć, opisywać, określać dokładnie.

Okolisty, kolisty, okrągły.

Okolnia, okolica, wieś, zamieszkana przez drobną szlachtę, zaścianek.

Okolniczy, niegdyś sędzia miejski na Litwie.

Okolny, okoliczny.

Okołatać, obić, otłuc.

Okołkiem, wkoło, naokół.

Około, 1) koło, naokoło; 2) co do czego, pod względem czego, o co, o czym.

Okołot, snop zboża omłócony.

Okołować, okrążyć.

Okopisty, pełny, obfity.

Okopować, obłożyć kopami; otaksować na kopy.

Okościeć, skostnieć, stwardnieć.

Okowiny, okowy, kajdany, łańcuchy.

Okół, 1) obwód, okrąg, okolica; przen. otoczenie, koło, grono; 2) kół, pal.

Okracać, ukrócać, uśmierzać.

Okraj, okraniec, brzeg, skraj, kraniec.

Okrajek, 1) okrawek; 2) kraniec, kres, pogranicze; 3) straż graniczna.

Okrajkowy, okrajny, krańcowy, skrajny, brzeżny.

Okrasa, grubość, tusza.

Okrasić się, 1) wystroić się; 2) wzbogacić się czym.

Okrącić, okrącać, okręcić.

Okrągłomowny, powtarzający się w kółko, rozwlekły.

Okrągłook, mający tylko jedno oko okrągłe, cyklop.

Okragłopochodzisty, ostrokręgowy, stożkowy, koniczny.

Okrągłość, 1) okrąg, kula, glob; 2) gładkość, potoczystość.

Okrągły, w wyr. np. obiad O., skromny; taniec O., wolny, chodzony.

Okrąż, okrążka, w wyr. na O., naokoło, dokoła.

Okrążne, picie trunku przez wszystkich dokoła, kolejka.

Okrążność, okrąg, obwód (koła).

Okrążyć, okrążać, w znacz. 1) krążyć, obiegać, obracać się, kursować; 2) objąć, ogarnąć.

Okrcić, ochrzcić.

Okresek, wzór, szablon.

Okresiciel, określający, kładący granice czemu.

Okresić, okreszać, określić.

Okreszenie, okresznie, okreśnie, określnie, określenie.

Okrętnik, żeglarz, marynarz.

Okrętny, 1) zwinny, obrotny; 2) okrętowy.

Okręż, okrąg.

Okrociciel, ukróciciel, poskramiacz.

Okrocić, okracać, ukrócić, poskromić.

Okrocieć, stać się łaskawym, obłaskawić się, pozbyć dzikości.

Okroczyć, obejść naokoło; otoczyć, obstąpić, okrążyć.

Okromia, okrom, oprócz.

Okromitny, osobny, oddzielny.

Okrop, okropność.

Okropiec, ukrop, wrzątek.

Okrostawieć, pokryć się krostami.

Okrotły, okrotny, p. Ukrótny[1].

Okrotnik, okrótnik, p. Okrociciel.

Okrucieński, służący do okrucieństwa, dotyczący tortur.

Okrutnieć nad kim, pastwić się, znęcać się.

Okrutnogniewliwość, — skłonność do okrucieństwa i do gniewu.

Okrwić, okrwawić.

Okryć, okrywać, w znacz. 1) zasłonić, obronić; 2) obłożyć, ukarać, obić; 3) ogarnąć, opanować; 4) narazić, nabawić; 5) przen. uzupełnić, skompletować.

Okrysić, okryślić, określić.

Okrzątny, okrzętny, skrzętny, schludny, staranny.

Okrzepczyć, okrzepić, uczynić krzepkim, wzmocnić.

Okrzesić, orzeźwić.

Okrzeźwieć, otrzeźwieć, oprzytomnieć.

Okrzosać, okrzosywać, okrzesać, okrzesywać.

Okrzosek, przedmiot powstały przez okrzesanie.

Okrzykać, okrzykiwać.

Okrzykliwy, krzykliwy, hałaśliwy.

Okrzypnąć, ochrypnąć.

Okrzyszyna, okruszyna, okruch.

Oksza (z niem. Axt), siekiera, topór.

Okścieć, okwitnąć.

Oktrojować, nadać, przyznać, udzielić.

Okulat (łac.), mający bystry wzrok, ostrowidz.

Okulaty, okulary.

Okunić się, zagapić się.

Okupić się, osiąść, zagospodarować się.

Okupno, spłata.

Okurent (łac.), 1) goniec, posłaniec; 2) kandydat do urzędu.

Okurki, pora przed świtem gdy kury pieją; śniadanie o tym czasie.

Okurzelisko, ognisko polowe.

Okusić się, pokusić się.

Okwaśnieć, skwaśnieć, skisnąć.

Okwicie, okwito, obficie.

Okwit, okwitnięcie, okwitanie.

Okwitość, obfitość.

Okwitować, obfitować.

Okwity, obfity.

Olbora (z niem. Urbar), 1) dziesięcina z eksploatacji kopalni; 2) zarząd kopalni.

Olbornik, poborca olbory.

Olchnąć, p. Olknąć.

Olejec, olejek.

Olejkownik, olejkarz, noszący olejki na sprzedaż.

Olender, Holender, Holenderczyk.

Olesisty, błotnisty.

Olędźwie, lędźwie.

Olikać, krzyczeć, łajać.

Oliwnik, ogród oliwny.

Olknąć, ogłuchnąć.

Olmarja, p. Almarja.

Ols, gaj olszowy.

Olsnąć, olśnąć, zaniewidzieć, oślepnąć; ująć, omamić.

Ołd, hołd.

Ołdować, hołdować.

Ołdownik, hołdownik.

Ołknąć, p. Olknąć.

Ołomek, p. Gołomanka.

Ołowny, ołówny, ołowiany.

Ołtarzny, ołtarzowy.

Ołtarzysta, p. Altarysta.

Ołuczka, strzałka.

Omacką, omacnie, omaćmie, poomacku, pociemku.

Omacny, namacalny, dotykalny.

Omaczować, zmaczać.

Omaćnia, ciemność.

Omam, omama, oman, omamienie, mamidło, przywidzenie.

Omasny, omastny, dający omastę, tłusty.

Omatać, obmotywać.

Omdliwość, mdłość.

Omelić, omeliwać, omylić, omylać.

Omelty, zgnieciony, stłuczony, otarty.

Omełty, omielony.

Omen, p. Homen.

Omenować (łac.), zapowiadać, wróżyć.

Omerał, humerał: biała chusta, okrywająca szyję i ramiona kapłana.

Omężyć, omężać, wydać za mąż.

Omiecek, pole nieuprawne, nieużytek.

Omiedlić, omiodnić, zaprawić miodem.

Omielać, robić plotki.

Omielałość, utrata głosu od chrypki, ochrypłość.

Omienić, nadmienić, wymienić, wspomnieć.

Omienieć, stracić głos przez chrypkę, ochrypnąć.

Omierziony, omierzliwy, obmierzły.

Omiesięczniać, oświecać światłem miesiąca (księżyca).

Omieszka, omieszkałość, omieszkanina, omieszkanie, opóźnienie, odwłoka.

Omieszkały, omięszkały, 1) swojski, domowy, obłaskawiony; 2) ociągający się, powolny.

Omieszkawać, omieszkiwać, odkładać, zaniedbywać, opóźniać się.

Omilić, umilić, zrobić miłym.

Ominęły, przemijający, upływający.

Ominować, p. Omenować.

Omisja (łac.), opuszczenie, pominięcie.

Omknąć, osmyknąć, obciągnąć, oberwać; O. się, obsunąć się, opaść.

Omnes, omnesowo (łac.), tłumnie, gromadnie, całkiem.

Omołwić, omówić.

Omołwienie, 1) omówienie; 2) wymówka, wymówienie się.

Omomiciel, omomilek, omamiciel.

Omowa, omowisko, omówka, obmowa.

Omówca, obmówca.

Omrocz, omrocza, omrocze, omroka, omrok, mrok, pomroka, ciemność, zmierzch.

Omrzalić, obrzydzić.

Omrzeć, omrzleć, obmierznąć, obrzydnąć.

Omsknąć, p. Omknąć.

Omszara, miejsce mchem porosłe.

Omudzić, zaniechać, opuścić.

Omuskawać, obmuskiwać.

Omylacz, omylnik, zwodziciel, oszust.

Omyliło, tylko w wyraż. z omyliła, przez pomyłkę.

Omyliwać, omylać.

Omyła, 1) omyłka; 2) p. Omylacz.

Omyło, p. Omylacz.

Omyślawać, obmyśliwać.

Omyślny, p. Obmyślny.

Onaczyć, onaczyć się, robić po swojemu, w niezwykły sposób, cudaczyć.

Onak, onako, owak, inaczej, dziwnie.

Onaki, inny, niezwykły, dziwaczny.

Ondzie, ondzież, tam, w onym miejscu, gdzieindziej.

Onegda, 1) niedawno; 2) onegdaj; 3) ongi.

Onegdajszy, 1) niedawny; 2) przedostatni; 3) przedwczorajszy.

Onera, ów (łac.), ciężary.

Onerować (łac.), obciążać.

Onędy, owędy, tamtędy.

Oniemocnić się, wpaść w niemoc, zaniemóc, zasłabnąć.

Onierządzić się, wpaść w nierząd, skalać się nierządem.

Oniesławić, oniesławiać, zniesławić, zbezcześcić.

Oniewładzać, obezwładniać, pozbawiać władzy.

Oniezbożyć, oniezbożać, uczynić bezbożnym, odrzeć ze świętości, sprofanować.

Ono, oności, onoż, 1) ot tam, owo, oto; 2) jeno, tylko.

Onoraz, naraz, wtym.

Onucać, opiewać.

Onurzyć, onurzać, zanurzyć, pogrążyć, skąpać.

Onże, ten sam, tenże sam.

Opacicha, opacina, opacini, opacinni, abatysa, abesa, ksieni (przełożona klasztoru).

Opacliwy, opaczny.

Opacz, powtórnie.

Opaczyć, wywracać na opak, paczyć, nicować, przekręcać.

Opaczysty, opaczny.

Opadkiwać, mieć współczucie, martwić się z powodu cudzego nieszczęścia.

Opadliny, ruiny, gruzy, zwaliska.

Opadlisko, miejsce zapadłe.

Opadywać, opadać.

Opadzisty, opadający.

Opak, na wspak, w tył.

Opakować, p. Opaczyć.

Opalisko, zgliszcze, opalenisko.

Opał, 1) opalanie, palenie w piecu; 2) paliwo; 3) opalenie od słońca, opalenizna, ogorzelizna; 4) sparzenie; 5) spalenie, pożar; 5) krytyczne położenie, skweres; 7) zapał, zapalczywość; 8) znużenie, utrudzenie.

Opałać, 1) ziarno: przewiewać w opałce; 2) boki, robić bokami, zmęczyć się; 3) kawał chleba, chciwie zajadać, pałaszować; 4) kogo bić, grzmocić, okładać.

Opanowały, opanowany.

Opar, 1) opalenizna, oparzelina; 2) opały, krytyczne położenie; 3) oparzelisko, źródlisko, nigdy nie zamarzające; 4) mgła, wapor, para; 5) strawa gorąca.

Oparać, okalać, okrążać.

Oparczysko, oparzelisko, trzęsawisko, bagno.

Oparzysty, 1) parzący, gorący, zaogniony, zapalny, skwarny; 2) oparzelisty, obfitujący w oparzeliska; 3) p. Kaprawy.

Opas, 1) opasanie, osaczenie, otoczenie kołem; 2) obwód, obrąb. Opasem, wkoło, w obwodzie, w objętości.

Opasanie, 1) przepasanie, okręcenie pasem; 2) pasowanie (na rycerza); 3) pas, przepaska, 4) oblężenie, blokada; 5) obwód, okrąg, kontury.

Opasek, szeroki pas chłopski, nabijany gwoździami z dużemi mosiężnemi główkami.

Opasieczyć, opasać, osaczyć, oblec, blokować.

Opasować, opasywać.

Opasz, samopas, luzem.

Opaszka, zapinka u pałasza; na O-ki, na ramionach.

Opaśnica, opaska.

Opaśny (list), list żelazny, list bezpieczeństwa.

Opatowa, p. Opacicha.

Opatron, opatrun, opiekun, patron.

Opatrownik, p. Opatrzyciel.

Opatry, oględziny.

Opatrzać, opatrzawać, opatrzyć, opatrywać.

Opatrzenie, 1) obejrzenie, obmyślenie, zaopatrzenie; 2) zasoby; 3) środki utrzymania, uposażenie; 4) spiżarnia.

Opatrznik, p. Opatrzyciel.

Opatrzność, 1) pieczołowitość, zabiegliwość, przezorność; 2) dogląd, dopilnowanie, dozór, opieka; 3) Opatrzność Boska; 4) dar Opatrzności, dar Boży; 5) jałmużna; 6) p. Opatrzenie.

Opatrzny, 1) pieczołowity, zabiegliwy, przezorny; 2) dobrze opatrzony, zabezpieczony; 3) woźny O., woźny, schodzący na miejsce dla oględzin.

Opatrzownik, p. Opatrzyciel.

Opatrzyciel, opiekun, kurator; ten, co ma pieczę nad czym.

Opatrzyć, 1) objąć wzrokiem, obejrzeć; 2) zabezpieczyć, dojrzeć czego; 3) upatrzyć, obrać; 4) obmyślić, przewidzieć, zawarować; 5) zaopatrzyć, uposażyć; 6) zabezpieczyć na przyszłość; O. się, spostrzec się, pomiarkować się, zaopatrzyć się, zabezpieczyć się.

Opawać, dawać pić, opajać.

Opąchać, obwąchać.

Opądzać, opądzić, opędzać, opędzić.

Opcja (łac.), wybór.

Opedać, opedzieć, opowiadać, opowiedzieć.

Opełzniony, opełzły, spełzły, spłowiały.

Openić się, zatrzymać się.

Operacjusz, działacz, pracownik.

Operszał, oberszar, miejsce jeszcze nie zajęte na kopalnię.

Opęt, opętanie; kusiciel; djabeł.

Opiąć, opięć, znów, powtórnie; zaś.

Opiek, opieka, piecza.

Opiekać się, opiekować się.

Opiekadlnictwo, opiekadlstwo, opiekalstwo, opiekuństwo.

Opiekadlnik, opiekalnik, opiekan, opiekun.

Opiekalnica, opiekunka.

Opiekalniczy, opiekuńczy.

Opierszały, 1) opierzchły; 2) osypany, przyprószony.

Opierzchliwy, uraźliwy, obraźliwy.

Opierzchnąć, opierzgnąć, 1) stać się szorstkim (skóra); 2) obeschnąć od wiatru (rola); 3) obleźć, wypaść (o włosach).

Opieszyć się, pójść pieszo skutkiem zabrania konia.

Opiew, brzmienie, treść, sens, osnowa.

Opiewować, opiewywać, opiewać.

Opięć, p. Opiąć.

Opimosz, opilca, opój.

Opirszały, p. Opierszały.

Opisarz, opisujący.

Opisny, postanowiony, naznaczony.

Opiścić, opętać.

Oplecek, gorsecik, kaftanik kobiecy; O-ki, szelki.

Opleśniak, skąpiec stary.

Opleśnielec, starzec opleśniały, stary dziad.

Oplonować, okwitnąć.

Opłacka, opłatka, opłata.

Opłakaniec, ten, którego opłakano, albo opłakują.

Opłakawać, opłakiwać.

Opłat, zapłata, nagroda.

Opłatczany, opłatkowy.

Opławiać, opławić, 1) okrążać wpław, opływać; 2) pławiąc obmyć; 3) odpłókać, oderwać od brzegu.

Opławisty, pochyły, spadzisty.

Opławy, naniesiony przez wody płynące.

Opłaźnie, jawnie.

Opłecić, wcielić, ucieleśnić.

Opłeczenie, wcielenie.

Opłonąć, 1) spłonąć, spełznąć; 2) ochłonąć, ostygnąć, opamiętać się; 3) zarumienić się ze wstydu.

Opłotek, 1) opłot, płot, ogradzający co; 2) O-ki, wązkie przejście między dwoma równoległemi płotami; granice, zakres; karby; ściany płócienne namiotu; plotki, obmowa.

Opłotny, 1) znajdujący się przy płocie; 2) ościenny, sąsiedni, poblizki.

Opłozem, z trudnością, pomału.

Opłozić się, osuwać się.

Opłókawać, opłókiwać.

Opłwitość, obfitość.

Opłwitować, obfitować, opływać.

Opłwity, obfity.

Opływ, 1) opływanie, opłynięcie, żeglowanie; 2) opływanie w co, obfitość, nadmiar.

Opływałość, opływanie w co, obfitość.

Opływity, obfity.

Opobok, obok.

Opocząć, spocząć, oprzeć się na czym.

Opoczny, skalny, kamienny; twardy, nieczuły, nieugięty.

Opodalny, położony opodal.

Opole, 1) dawna gmina wiejska; 2) rodzaj dawnej daniny; 3) zagroda; 4) kraj od Karpat do Dniepru.

Opolnik, mieszkaniec opola.

Opolny, dotyczący opola; zobopólny, obustronny.

Oporca, przeciwnik, adwersarz.

Opośle, za, poza, z tyłu, na końcu.

Opowiadacielka, opowiadaczka.

Opowiadać, przepowiadać, dać wiedzieć o kim, wskazać na kogo; donosić.

Opowić, owinąć, okręcić.

Opowiedni, opowiedny, 1) zapowiedziany; 2) list O., list odpowiedny, p. Odpowiedny.

Opowiedzieć, w znacz. 1) wypowiedzieć (wojnę); 2) wymówić; zapowiedzieć; O. się, zastrzec się, wymówić sobie.

Opoździć, opóźnić.

Opóźniały, opieszały.

Opraszać, prosić na pogrzeb.

Oprawa, w znacz. 1) doglądanie, pielęgnowanie (drzewka); 2) poprawa, reparacja, odnowa; 3) środki obronne; 4) ubranie, ubiór, strój; 5) zapis, legat, zabezpieczenie, fundacja, rękojmia; 6) suma, zabezpieczona żonie na majątku męża; 7) zarząd; 8) rodzaj daniny lub robocizny.

Oprawca, 1) d. woźny wybierający ze wsi podatki; 2) poduszczyciel, podżegacz.

Oprawić, w znacz. 1) zabezpieczyć, zapewnić, zapisać; zastrzec, wymówić; 2) O. córkę, dać jej wyprawę, wyposażyć; 3) dojrzeć, dopilnować czego, wyhodować co (np. drzewko); 4) naprawić, odnowić; 5) wynagrodzić, wyrównać; 6) usprawiedliwić, zrehabilitować; 7) pokierować, poprowadzić, urządzić; O. się, 1) wzmocnić się, pokrzepić się; 2) ubrać się, wystroić się.

Oprawny, 1) obronny, warowny; 2) pochodzący ze zwierzęcia oprawionego; 3) tyczący się oprawy, zapisu; należący do kogo z zapisu.

Oprawować, oprawiać; p. Oprawić.

Opresja, ucisk, przemoc, przygnębienie.

Opresor (łac.), ciemiężyciel, gnębiciel.

Oprosiny, zaprosiny.

Oprostać, obronić.

Opryczny, odrębny, samodzielny.

Oprzały, obtarty, parszywy.

Oprzasnek, chlebek, kukiełka.

Oprzeć, odeprzeć.

Oprześmielić, onieśmielić.

Oprzętny, skrzętny, staranny.

Oprzykrzyć, oprzykrzać, zrobić przykrym, obrzydzić.

Ops (z niem. Hops, skok), pohulanka, orgja, rozpusta.

Opsowany, opętany.

Optaszyć, oberwać, zerwać, oskubać.

Opucha, bramowanie, wyłogi.

Opugna, spór, dysputa.

Opugnant, oponent w dyspucie.

Opugnować (łac.), 1) oblegać, zwalczać; 2) oponować, sprzeczać się.

Opukały, pękaty, wydęty.

Opuknąć się, rozpaść się, rozlecieć się.

Opuskuł, dziełko, broszura.

Opuszczały, opustoszały.

Opuszczewiać, pustoszeć, wyludniać się.

Opuszczyć, opuszyć, 1) obłożyć puchem; 2) napuszyć, rozdąć.

Opuściały, opustoszały.

Opuścić się, puścić się, okryć się (drzewo liśćmi); O. się na co, oddać się czemu.

Opuścieć, opustoszeć.

Opyt, opytka, dopytywanie się, wywiady, dochodzenie, śledztwo.

Opytać, opytywać, opytać się, 1) obadać, wypytać; 2) zapytać, spytać się.

Ora, bieda, niedola.

Oracki, rolniczy, włościański.

Oraczyna, grunt orny.

Orakuł (łac.), wyrocznia.

Orandować, p. Orędować[3].

Oraterz, ołtarzyk, obraz święty.

Orbora, p. Olbora.

Orcel (z niem. Ortziegel), kamień nieciosany, łom.

Order, ordynacja, ordynans, rozkaz.

Ordunek, ordunk, p. Ordynek.

Ordynacja, 1) wyświęcenie na księdza; 2) uporządkowanie; 3) ordynans, rozkaz wojskowy; 4) majorat.

Ordynans, 1) rozkaz, polecenie; 2) dyżur, pogotowie; 3) żołnierz albo oficer dyżurny; 4) przepis, recepta.

Ordynat, posiadacz majątku na prawach ordynacji; najstarszy syn, spadkobierca wielkiej posiadłości, która nie może być zmniejszona przez sprzedaż lub podział familijny.

Ordynek, ordunek (niem.), 1) porządek, ład; 2) szyk, rozkład, 3) plan, 4) rząd, szereg, linja; 5) klasa, kategorja, gatunek.

Ordyniec, należący do hordy, Tatarzyn.

Ordynka, szabla turecka.

Ordynować, przekazać; adresować; O. duchownego, udzielić mu święceń.

Ordyński, ordziński, tyczący się hordy, tatarski.

Orel, oryl.

Orędownik, 1) rzecznik, patron; 2) zastępca, poseł, sprawca.

Orędzie, 1) uroczyste oświadczenie; 2) poselstwo, oznajmienie rozkazu; 2) interes, sprawa.

Oręż, przen. walka orężna.

Organy, w kopalni kłody na sztorc stawiane, żeby służyły do podpierania ściany.

Orlicz, orlik, wojownik polski, Polak.

Ormątel (z niem. Armmantel), płaszcz z rękawami.

Ornity, orny.

Oromy, orny, zdolny do orania.

Oronić, poronić.

Orosz, sługa, posługacz.

Orszaczno, z licznym orszakiem.

Orszak, tłum, gromada.

Ort, urt, 1) gatunek; 2) d. pieniądz polski= ¼ tal.

Ortel, ortyl (niem.), wyrok sądu miejskiego, skazanie; O.-le, d. ustawy podług prawa magdeburskiego.

Ortelować, sądzić, wyrokować.

Ortma, suknia zwierzchnia, rodzaj opończy.

Ortować, p. Hurtować.

Ortyl, p. Ortel.

Oryl, orylec, oryl, flis.

Oryna, ogrodzenie, płot.

Orz, p. Horz.

Orzba, orka, oranie.

Orzedle, p. Ożydle.

Orzeł, w wyr. Orłem łowić, działać przekupstwem.

Osadczy, obywatel, kolonista.

Osadza, nasada, oprawa, okładka.

Osadzca, osadziciel, p. Osadźca.

Osadzić, w znacz. 1) założyć, ufundować; przen. oprzeć, ugruntować; 2) obrać, upatrzyć, wyznaczyć; 3) O. prawo, wdrożyć postępowanie sądowe; O. komisję, ustanowić; O. się, otoczyć się.

Osadźca, 1) założyciel osady, kolonizator; 2) kolonista.

Osakać się, oburzać się.

Osamiały, osamotniony, osierocony.

Osamić, osamotnić.

Osamieć, osamotnieć.

Osatać się, oschatać się, pomiarkować się, zrozumieć.

Osądek, sprawa, proces.

Osądźca, osądziciel, potępiciel.

Oscytacja, ziewanie; lenistwo, lekceważenie.

Osep, danina w ziarnie.

Osędziały, oszroniały.

Osędzieć, osędziwieć, osiwieć.

Osęki, krzywe drzewa.

Osiadać, w wyr. O. konia, ujeżdżać; przen. osiągnąć, owładnąć; zagościć, zebrać się.

Osiadły, zasiedziały, ociężały, ciężki, leniwy.

Osiąknąć, 1) ociec, obeschnąć; 2) osiąść na mieliznie; 3) ugrzęznąć, uwięznąć.

Osiążenie, osiągnięcie.

Osiecić, osiecieć, zagarnąć siecią, osidlić.

Osieckie prawo (od nazwy miasta Osiek), niesprawiedliwe prawo.

Osieć, suszarnia.

Osiedle, osada.

Osiedło, domostwo, zagroda.

Osiedzenie, posiadłość, mienie, majątek ziemski, dziedzina.

Osiedzieć, osiwieć, oszronieć.

Osiedziony (koń), w dobrej uprzęży.

Osiek, miejsce po łące, urodzajne; miejscowość zapadła.

Osieł, rodzaj machiny wojennej, kusza.

Osiepać, 1) obszarpać; 2) umitygować, ustatkować.

Osierdzie, gniew, złość.

Osieść, w znacz. posiąść.

Osieść w gniewie, ochłonąć, opamiętać się.

Osiewek, wysiew, nasienie; pole obsiane.

Osiewina, zboże jare siane na wiosnę.

Osięknąć, p. Osiąknąć.

Osile, p. Osilstwo.

Osilić, zgwałcić.

Osilnik, gwałciciel.

Osilstwo, usilstwo, zgwałcenie.

Osiłek, siłacz, człowiek nadzwyczajnej siły.

Oskarca, oskarżacz, oskarżyciel.

Oskarzedzony, oszpecony, brzydki.

Oskarżywać, oskarżać.

Oskomina, oskumina, kawałeczek, okruszyna.

Oskomy, mający oskomę, łakomy, chciwy, zazdrosny.

Oskucina, odrobina.

Oskuść, oskubać; przen. obedrzeć, okpić, wyzyskać.

Osława, niesława, osławienie.

Osławować, osławiać, zniesławiać, wysławiać; O. się, opowiedzieć się.

Osłobodzić, oswobodzić.

Osłodczyć, osłodzić.

Osłuch, osłyszenie, 1) wieść, pogłoska, rozgłos; słyszenie; 2) zwiady, rekonesans.

Osłyszeć się, 1) obsłuchać się; 2) przesłyszeć się.

Osmaczka, ósma część korca, pół ćwierci.

Osmaczyć, osmakować, dodać smaku, zaprawić smakiem.

Osmaganiec, łotr, łajdak.

Osmak, smak na języku.

Osmalczyć, okrasić, zaprawić smalcem.

Osmaluch, 1) głownia, żagiew; 2) smoluch, brudas.

Osmerszczyć, opalić; O. się, ogorzeć.

Osmęcić, zasmucić.

Osmętnica, królowa smętku.

Osmolić, obgadać, obmówić; niedbać o kogo.

Osmoł, okopcenie.

Osmorgać, osmorgiwać, 1) oskubać, obedrzeć, ograć; 2) zjeść lub pić łapczywie.

Osmurgać, oczochrać, oczyścić drucianą szczotką.

Osmykować, osmykiwać, omuskiwać, obrywać, obdzierać.

Osna, osnem, ościenia, ościeniem (od oścień).

Osnow, osnów, osnowa.

Osnowanie, 1) osnucie; 2) fundament, podwalina, grunt.

Osny, ościenie (lm. od oścień).

Osoba, w znacz. 1) człowiek okazały, personat; 2) osobny gatunek, odrębny rodzaj, typ; 3) ciało, substancja, istota; 4) postać, kształt, wygląd; 5) rola, charakter, funkcja: O.-bą, osobiście.

Osobca, osobnik, samotnik, odludek.

Osobić sobie, przywłaszczyć sobie.

Osobie, 1) ciało, osoba, osobistość, figura, kształt 2) osobność.

Osobien, osobny, oddzielny.

Osobisty, 1) własny, prywatny; 2) okazałej postaci, postawny; 3) zamknięty w sobie, skryty.

Osobliwek, specyfik, lekarstwo szczególnie skuteczne na jaką chorobę.

Osobliwy, w znacz. 1) osobny, oddzielny; ustronny; 2) lubiący samotność, nietowarzyski.

Osobnie, 1) osobno; 2) mianowicie.

Osobność, 1) odosobnienie, rozdział; 2) szczególność, specjalność; 3) osobliwość, osobliwa własność; 4) miejsce ustronne, zacisze.

Osobny, osobien, osobliwy, 1) osobisty; 2) odrębny, oddzielny, samotny; 3) odmienny, różny; 4) osobliwy, wyróżniający się, przedni.

Osocznia, osoka, obława, naganka.

Osocznik, 1) osacznik; 2) obmówca, oszczerca.

Osoczyć, osaczyć; O. kogo, obmówić, oczernić; O. się, obwinić się.

Osok, osoch, zysk.

Osoka, osocznia, 1) obława, naganka; 2) doniesienie, oskarżenie.

Osowno, osobno.

Osób, osobność.

Osóbkować, żyć osobno, jadać oddzielnie.

Osóbnia, w wyr. w osóbni, oddzielnie, zosobna.

Ospać, osypać.

Ospały, senny, zaspany.

Ospana, brzemienna.

Ospieszały, opieszały.

Osprawiedliwić, usprawiedliwić.

Osprośnić, uczynić sprośnym, oplugawić, skalać.

Osrebrzyna, srebrny odblask księżyca.

Osrożeć, stać się srogim.

Osrożyć, osrożać, uczynić srogim, rozsrożyć.

Ostać, (ostanę, ostawać), 1) zostać; 2) O. kogo, czego, odstąpić, zaniechać, opuścić, porzucić; 3) przestać; 4) przemóc, pokonać, obronić; O. się, (ostanę się), zostać; O. się, (ostoję się), 1) utrzymać się na nogach; 2) wytrzymać; 3) wytrwać, ocaleć; utrzymać się przy czym; 4) zatrzymać się aż gdzie, oprzeć się aż o co; 5) ustać, sklarować się (o płynach).

Ostaneczny, ostateczny; krańcowy, ostatni.

Ostanek, 1) ostatek, reszta; 2) ustanek, przestanek, przerwa.

Ostanowić, obstawić.

Ostany, pozostały.

Ostarzeć, zestarzeć się, podstarzeć, zobojętnieć; uspokoić się, ochłodnąć.

Ostatnie, ostatni raz, ostatecznie.

Ostawić, ostawiać, 1) zostawić; 2) obstawić.

Ostawka, ostatek.

Ostawować, ostawiać, zostawiać.

Ostąpać, ostąpić, obstępywać, otaczać, oblegać.

Ostęp, 1) obstąpienie, osaczenie, obława; 2) część puszczy, zamknięta brodem; 3) zapadły kąt lasu; 4) część kniei, sieciami otoczona;5) sieci, któremi zwierza otaczają.

Ostja, hostja.

Ostjarjusz, odźwierny (pierwsze święcenie w duchowieństwie).

Ostoja, 1) przystań; 2) schronienie; punkt oparcia, przytułek; 3) podstawa.

Ostrachać, ostraszyć, ośmielić; O. się, otrzaskać się z czym, nabrać odwagi.

Ostradać, postradać, stracić.

Ostrażyć, obsadzić strażą.

Ostrea, ostrega, ostryga.

Ostrefować, obramować, obszyć.

Ostrew, p. Ostrzew.

Ostręga, ostrężyna, ostrężnica, jeżyna.

Ostro (wł. austro), wiatr południowy.

Ostroczyć, 1) zohydzić, obmierzić, obrzydzić; 2) zdarzyć się, przytrafić się; O. się, 1) kim: odstręczyć się, obrzydzić sobie; 2) komu: zbrzydnąć, obmierznąć.

Ostrodze, dwie ostrogi.

Ostroga, ostryga.

Ostrogorść, ostra gorzkość.

Ostrojeż, ostrokół, częstokół.

Ostrokół, parkan z pali zakończonych ostro, otaczający twierdze.

Ostromendarz(łac.), astrolog.

Ostromyślny, obdarzony bystrym umysłem.

Ostronosi, ostronosy, mający śpiczasty nos albo dziób.

Ostrorozumny, mający bystry rozum, zdolny.

Ostrowid, ostrowidz, człowiek z bystrym wzrokiem.

Ostrowie, ostrokół.

Ostrownik, ostrzyciel, szlifierz.

Ostrozimny, bardzo zimny, mroźny.

Ostroża, 1) ostrożność; 2) ostrokół, częstokół, palisada.

Ostrożeń, p. Ostroża.

Ostrożnik, stróż, strażnik.

Ostrożować, ostrożyć, otoczyć ostrogiem, ostrokołem, palisadą.

Ostrożyna, p. Ostrożeń.

Ostróg, 1) ostrokół, częstokół, palisada; 2) zamek obronny; 3) baszta, szaniec.

Ostrów, ostrowie, kępa, wyspa na rzece.

Ostróżek, ostrów.

Ostrszy, ostrzejszy.

Ostrze, ostro.

Ostrzec, ostrzegać, w zn. 1) zastrzec sobie, wymówić sobie; 2) przestrzegać, pilnować; O. się, ustrzec się, uniknąć.

Ostrzeć, stawać się ostrym.

Ostrzeja, ostryga.

Ostrzek, ostrz, ostrze.

Ostrzeszek, stromy daszek nad bramą.

Ostrzew, drąg, belka z sękami lub szczeblami.

Ostrzędzać się, zmieniać się kolejno.

Ostrzyć, w znacz. 1)

zaostrzać, robić surowszym; 2) jątrzyć, podburzać; 3) nakazywać ostro.

Ostrzyga, ostryga.

Ossię, sysak, dziecię albo zwierzę jeszcze ssące.

Ostuda, zmartwienie, kłopot, nieprzyjemność, waśń; krzyk, przerywanie; wstyd, hańba.

Ostychły, ostygły.

Ostydać, stygnąć, ostudzać się.

Ostydło, ozięble.

Ostydły, ostygły, oziębły.

Ostydnąć, ostygnąć.

Ostyja, hostja.

Osuch, 1) drzewo uschłe; 2) szczapa; suchar.

Osucizna, osypanie, wysypka, krosty, wyrzuty.

Osuć, osypać.

Osumieć, osowieć, sposępnieć.

Osumować, zsumować, obliczyć.

Osunąć, 1) zsunąć naokoło, osmyknąć; 2) osypać, obsypać; O. się na kogo, obruszyć się, oburzyć się, rzucić się.

Osuszek, p. Osuch.

Osypisko, stoki góry osypujące się.

Oszacunek, szacunek.

Oszadzieć, osiwieć, oszronieć.

Oszajca, sołtys, wójt osadzonego swoim staraniem miejsca niezamieszkanego.

Oszalbierować, oszalbierzyć, oszukać szalbierstwem.

Oszaleć na kogo, 1) obruszyć się; 2) oszukać.

Oszalić, wprawić w szał, nabawić szaleństwa.

Oszałomić, oszałomonić, oszołomić, ogłuszyć, odurzyć.

Oszcządać, oszczędzać.

Oszcządek, oszczątek, szczątek, resztka, pozostałość.

Oszczek, oszczekanie.

Oszczemać, oszczemlać, oszczędzać.

Oszczepisty, opatrzony grotem.

Oszczerca, oszczernik, 1) szyderca; 2) śmieszek, błazen, figlarz; 3) potwarca.

Oszczerny, oszczerczy.

Oszczerzać, oszczyrzać, szczerzyć, wyszcz. (zęby); O. się, szydzić, drwić.

Oszczędek, oszczędłość, oszczędność.

Oszczędnik, oszczymny, oszczędny.

Oszczyknąć, oszczykiwać, oszczypać.

Oszczymiać, oszczędzać.

Oszczypek, placek owsiany.

Oszedziały, osiwiały, oszroniały.

Oszemłać, oszelmować, oskubać, obedrzeć, oszarpać, odrapać.

Oszemłany, oskubany, rozczochrany, odrapany, odarty.

Oszkapić się, zagapić się.

Oszklanić, oszklić; przen. oświecić, otoczyć błyskiem.

Oszkliwy, ckliwy, wstrętny.

Oszkodzić, zniszczyć, uszkodzić.

Oszlachcić, oszlachcać, uszlachcić, uszlachetnić.

Oszlada, oślad.

Oszonąć, obleźć, otoczyć.

Oszpacić, oszpecić.

Oszudzić, oszydzić, wyszydzić, wydrwić.

Oszukacz, oszukalnik, oszukawacz, oszukaniec, oszust.

Oszukawać, oszukować, oszukiwać.

Oszumek, resztka, przebierki.

Oszustać, oszukać.

Oszustny, 1) oszukańczy; 2) rozrzutny.

Oszydny, 1) fałszywy, bałamutny, zwodniczy; 2) oszukany.

Oszydzić, wyszydzić, wykpić.

Oszydzić się, ośmieszyć się, oszukać się, zawieść się.

Oszyjek, 1) wązkie przejście, korytarz, przesmyk; 2) brzeg lasu porosły krzewami.

Oszyndować (niem.), obłupić, obedrzeć.

Ościanki, cztery ściany własnego domu.

Oścień, bodziec do popędzania bydła; bodziec, podnieta.

Ościeńczy, ościenny, pograniczny.

Ościuga, ostra plewa ze zboża.

Ośklać, oszklić.

Oślada, ślad.

Ośladować (zwierza), iść jego śladem, tropić.

Oślednik, ten, co ośladuje.

Oślnąć, oślepnąć.

Ośluzły, zwiędły.

Ośmieci, ośmieciny, śmiecie, odpadki.

Ośmiornasobny, ośmiokrotny.

Ośmiornasób, osiem razy tyle.

Ośmiorzeczny, ośmiozgłoskowy.

Ośmiórka, ósma część, ósemka.

Ośmnasobny, p. Ośmiornasobny.

Ośmnastny, mieszczący w sobie osiemnaście.

Ośpieszały, opieszały.

Ośrecić, zmizernieć.

Ośrzenić, oszronić.

Ośrzenieć, oszronieć.

Ośrzodek, ośrzodka, ośrodek.

Ośrzonić, oszronić, pokryć szronem.

Ośrzód, wśród, pośród.

Oświadczyć, w znacz. 1) donieść co, zawiadomić o czym; 2) poświadczyć, udowodnić przez świadków; O. się, zaprotestować; O. się kim, powołać się na czyje świadectwo.

Oświarczyć, oświadczyć.

Oświetle, światło.

Oświetny, 1) oświecający; 2) świetny.

Oświeżać, odmładzać się, orzeźwiać się, ożyć.

Oświeżyć się, wyzionąć ducha, paść.

Oświęcelina, święcone.

Oświęcić się, 1) stać się świętym; 2) doczekać się Wielkanocy.

Oświt, świt, brzask.

Oświtnąć, rozwidnić się.

Oświtność, blask.

Ot, od.

Otajka, w wyr. z otajka: aż nadto, z czubem.

Otak (tur.), targ, jarmark.

Otarchać, otargać, oszargać.

Otargać, oszarpać, oberwać; przen. oswoić, obłaskawić; okrzesać, ogładzić.

Otarnić, ogrodzić cierniem.

Otawa, potraw, nowa trawa, wyrosła po skoszeniu łąki; siano z tej trawy.

Otawić się, 1) rozkrzewić się, zazielenić się; 2) odżyć, poprawić się; 3) zjawić się na nowo.

Otbić, otbijać, odbić.

Otbyć, odbyć.

Otchlina, otchlisko, odchłań.

Otchlisty, przepaścisty; p. Odchlisty.

Otchnąć, 1) ogarnąć tchem; 2) obudzić, ocucić.

Otców, ojców, ojcowski.

Otczyc, p. Ojcowic.

Otczyzna, ojcowizna.

Oteczny, znajdujący się po prawej stronie, odsiebny.

Otekwcie, odkwitnie; p. Otkwiść.

Otewrócić, odwrócić.

Otępno, otupno, otukno, smutno, ponuro, strasznie.

Otjąd, stamtąd.

Otjednać, rozwiązać, rozstrzygnąć; odzyskać.

Otkazać, odmówić, nie zgodzić się.

Otkwiść, odkwitnąć.

Otłóg, odłóg.

Otłuk, nicpoń, ladaco.

Otniąć, odjąć.

Otocz, otoczenie.

Otoczyświat, ocean.

Otoczywać, otaczać.

Otok, 1) obwód koła; 2) obrączka napisowa na monetach i medalach; 3) rama; 4) ropień, zapalenie ropne.

Otoka, otoczenie, obława, naganka.

Otopić, otapiać, zatopić; O. się, przepełnić się cieczą.

Otracić się, ponieść straty, ogołocić się.

Otrawa, trucizna, trutka.

Otrawić, otruć.

Otręba, otrębiny, 1) otręby; 2) p. Otrębowiałość.

Otrębowiałość, łupież na głowie.

Otręta, wstyd.

Otrętny, wstrętny.

Otrętwić, odrętwić.

Otrociny, okruszyny.

Otrocki, otrocy, męski.

Otroczątko, otroczek, chłopiątko, pacholątko.

Otroczy, p. Otrocki.

Otroczyca, dziewczyna, córka.

Otrok, 1) mężczyzna, wyrostek, młodzieniec; 2) pachołek, dworzanin; 3) trok do obwiązania.

Otronoga, odnoga korzenia.

Otruciel, otruciciel.

Otrwożyć się, oswoić się z trwogą, odstrachać się.

Otrzasło, narwaniec, zapominalec.

Otrząsnąć się, 1) ogarnąć się; 2) oprzeć się, nie dać się.

Otrzebiny, odpadki, ogryzki; śmieci.

Otrzedni, kolejny, porządkowy.

Otrzedź, kolej, następstwo, porządek, zmiana.

Otrzębiny, p. Otręba.

Otrzoskać, opasać trzosem.

Otrzymawać się utrzymać się, usiedzieć; powstrzymywać się.

Otsie, żegnam, adje!

Otulisko, przyodziewek, okrycie.

Otuszyć, dodać otuchy, pocieszyć, pokrzepić na duchu.

Otwardo, hardo.

Otwardzać, robić twardym, umacniać.

Otwarzać, otwierać.

Otwierdzać, utwierdzać.

Otworzelina, otworzelisko, szczelina, dziura, czeluść, przepaść.

Otworzenie, otwarcie, jasno, dostępnie.

Otworzyć się, pokazać się, ujawnić się, powstać.

Otworzystość, 1) otwartość; 2) otwór, dziura.

Otworzysty, 1) pełen otworów; 2) łatwy do otwierania; 3) otwarty, jawny, publiczny.

Otworzyście, wprost, wręcz, szczerze.

Otyczyć, otyczać, 1) opatrzyć tykami; 2) obstawić, ogrodzić tykami.

Ouzdać, obuzdać (konie).

Owa, 1) czy, azali? 2) oto; 3) więc, tak, tedy; 4) słowem, ostatecznie, wogóle; 5) może? a nuż?

Owada, 1) zwierzęta domowe; 2) robak.

Owak, owako, owoż.

Owalnica, owały, zaspy śnieżne.

Owata, owal.

Oważliwy, wyrozumiały.

Owcug (niem.), przyrząd do wdziewania butów, pachołek.

Owczarznia, owczarnia.

Owdy, owegdy, niekiedy, raz.

Owędy, tamtędy; ówdzie.

Owiąsło, 1) łańcuch; 2) węzełek.

Owiły, owinięty.

Owiniacz, owiniciel, obwiniciel, oskarżyciel.

Owocać, owocować, wydawać owoce.

Owocny, owocowy.

Owolnić, owolniać, uwolnić.

Owołać, owoływać, obwołać.

Owości, aż oto, aż tu.

Owo tu, ówdzie.

Owrąbić, owrąbiać, obrąbić.

Owreć (owreje, owrał) obgotować się.

Owrębować, obrębiać.

Owrzodowiały, owrzodziały.

Owszeją, owszejki, owszeki, owszelki, owszem; zgoła, całkiem; właśnie, przeciwnie.

Owszeki, owszelki, bądź cobądź, owszem, zaiste, istotnie, rzeczywiście.

Owszem, w znacz. ze wszystkim, zupełnie, zgoła.

Ozd, p. Ozdownia.

Ozdoba, zaszczyt, przywilej; upodobanie, skłonność.

Ozdobić, w znacz. podnieść, wsławić, uświetnić.

Ozdobny, wdzięczny, miły.

Ozdownia, suszarnia słodu, słodownia.

Ozdrze, broń z czterech noży na krzyż.

Ozedle, ozerle, p. Ożydle.

Ozeźlić się, rozłościć się.

Ozgamba, kawałek, kąsek.

Ozgot, hałas.

Oziąbać, ziębnąć.

Oziemka, brózda.

Oziewić, oziewać, oziewnąć, rozdziawić, otworzyć.

Oziębieć, oziębnąć, ochłodzić się.

Oziębiewać, oziębnować, oziębiać się, ochładzać ś.

Ozimiały, ozimniały, oziębły, ostygły.

Ozimnieć, ostygnąć.

Ozinąć, ozionąć, owiać, otchnąć.

Oziomek, zagon.

Ozionąć, w znacz. przywłaszczyć sobie; O. kogo, zniewolić; przen. pożądać.

Oziorać, urzec; zbezcześcić.

Ozłodzieć, omarznąć lodem.

Ozłodzieić, ogołocić po złodziejsku, okraść.

Ozłomek, ułamek.

Ozmnożyć, rozmnożyć.

Oznać, obeznać, poznajomić.

Oznamić, oznajmić.

Oznamienić, okazać.

Oznimóc się, rozchorować się.

Oznobić, oziębić.

Ozobać, obdziobać.

Ozorca, nadzorca, inspektor, kontroler.

Ozówca, krytyk.

Ozrywka, rozrywka.

Ozygle, p. Ożygle[1].

Ozrzalec, obżartuch.

Ozwalec, obmówca.

Oździe, oździeka, tu, oto.

Oźnica, p. Ozdownia.

Oźralca, oźralec, oźrzalec, obżartuch.

Oźralstwo, obżarstwo.

Oźrany, dojrzały.

Oźreć, dojrzeć.

Oźrzalca, p. Oźralca.

Oźrzalstwo, obżarstwo.

Oźrzały, 1) dojrzały; 2) obżarty.

Oźrzeć, obejrzeć.

Oźrzedle, p. Ożydle.

Oźrzenieć, stać się dojrzałym, dojrzeć.

Ożadzić, ożadzać, obrzydzić, zohydzić.

Ożaleć, ochłonąć z żalu.

Ożalić, ożalać, ożałować kogo, opłakać, odżałować.

Ożałować, 1) p. Ożalić; 2) obwinić, oskarżyć.

Ożarły, obżarty.

Ożartka, obżarcie się, opicie się.

Ożd, ożdnica, ożnica, p. Ozdownia.

Ożeg, ożóg.

Ożegać, ożegnąć, spalić naokoło; opalić.

Ożerca, obżartuch.

Ożga, 1) pożoga, ogień; 2) pogorzelec.

Ożgać, ożgnąć, p. Ożegać.

Ożgać się, opić się, ochlać się, ożłopać się.

Ożgły, p. Ożżony.

Ożłodź, żłódź, warstwa lodu.

Ożniwiny, dożynki, okrężne.

Ożon, p. Ożżony.

Ożonąć się, ognać się, opędzić się.

Ożówca, ożuwca, obmówca, potwarca, oszczerca.

Ożwać, 1) ożuć, żując ogryźć; 2) obmówić, obgadać, oczernić.

Ożydle, orzedle, oźrzedle, orzydle, wyższa część odzienia na piersiach u mężczyzn; klapy, wyłogi; kołnierz; pas; naszyjnik.

Ożyjać, odżywać.

Ożyrca, obżartuch.

Ożywa, ożywienie; ożywca, ożywicielka.

Ożywę, ożyję; O.-wie, ożyje.

Ożywny, odżywczy.

Ożżony, opalony, osmalony.




  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Przypis własny Wikiźródeł Błąd autorów; odwołanie do hasła, które w tym słowniku nie istnieje.
  2. Przypis własny Wikiźródeł Błąd autorów; odwołanie do hasła, które w tym słowniku nie istnieje. Zobacz hasło Olśnąć w Słowniku etymologicznym języka polskiego.
  3. Przypis własny Wikiźródeł Błąd autorów; odwołanie do hasła, które w tym słowniku nie istnieje. Zobacz hasło Orędować w M. Arcta Słowniku ilustrowanym języka polskiego.





Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autorów: Antoni Krasnowolski, Władysław Niedźwiedzki.