Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
>>> Dane tekstu >>>
Autor
Anna Ciundziewicka Wincenta Zawadzka
Tytuł
Gospodyni Litewska
Podtytuł
czyli Nauka utrzymywania porządnie domu i zaopatrzenia go we wszystkie przyprawy, zapasy kuchenne, apteczkowe i gospodarskie, tudzież hodowania i utrzymywania bydła, ptastwa i innych żywiołów, według sposobów wypróbowanych i najdoświadczeńszych, a razem najtańszych i najprostszych
Wydawca
Józef Zawadzki
Wydanie
Szóste poprawione i pomnożone różnemi przepisami przez Autorkę Kucharki Litewskiéj
Data wyd.
1873
Druk
Józef Zawadzki
Miejsce wyd.
Wilno
Źródło
Skany na Commons
Inne
Cały tekst
Indeks stron
Gospodyni Litewska. czyli Nauka utrzymywania porządnie domu i zaopatrzenia go we wszystkie przyprawy, zapasy kuchenne, apteczkowe i gospodarskie, tudzież hodowania i utrzymywania bydła, ptastwa i innych żywiołów, według sposobów wypróbowanych i najdoświadczeńszych, a razem najtańszych i najprostszych PL Anna Ciundziewicka - Gospodyni litewska.djvu/7
[III ] GOSPODYNI
LITEWSK A
CZYLI
NAUKA UTRZYMANIA PORZĄDNIE
DOM U
i
ZAOPATRZENIA GO WE WSZYSTKIE PRZYPRAWY, ZAPASY KUCHENNE, APTECZKOWE I GOSPODARSKIE.
tudzież
HODOWANIA I UTRZYMYWANIA BYDŁA, PTASTWA I INNYCH ŻYWIOŁÓW,
według sposobów wyprobowańszych i najdoświadczeńszych, a razem najtańszych i najprostszych.
Wydanie Szóste,
poprawne i pomnożone różnemi przepisami przez Autorkę Kucharki Litewskiéj.
WILNO.
Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego.
187 3.
[IV ] Дозволено Цензурою 6-го Сентября 1872 года. Вильна.
Вильна. Въ типографіи п. ф. Осипа Завадзкаго (Замковый переулокъ, N. 149).
SPIS RZECZY:
[495 ] REGESTR
materyj w tém dziele zawartych.
A.
Agrest zielony do potraw przechowywać
Agrest czerwony suszony do potraw
Axamit stary odświeżać i odnawiać
B.
— Rozpoznawanie lat krowich
— W zarazach jakie ostróżności zachować, jak leczyć i wstrzymywać dalsze szerzenie się choroby
— Rozpoznawanie rodzaju choroby i sposoby jéj leczenia
— Przeciw zgniliźnie lekarstwa aromatyczne i wzmacniające
— Transpirujące lekarstwa
— Przeczyszczające lekarstwa
— Zatwardzenie żołądka znoszące
Baranina solona i wędzona
Bekasy marynowane na zimę
Bulwę włoską (Helianthus tuberosus ) przechowywać
Buraki kwasić w kadziach na zimę
[496 ]
Buraki przechowywać przez zimę (obacz ogrodowiny )
Brusnice na sałatę do pieczystego
Botwinka zielona na zimowy barszcz
— suszone jakby świeże na zimę
Berberys solony do potraw
Bielenie płótna (ob. płótno )
Bab wielkanocnych pieczenie, informacya ogólna
C.
Cébule w główkach przechowywać
Cébulę szczypiór mieć świeżą przez całą zimę
Cytryny świeże przechowywać
— skurkę cytrynową przechowywać
Chasse-café, to jest owoce w ulepie likierowym na deser
— Suchary żytnie kruche na post
Chleb marcowy sodki, na zakąskę do wódek
Ciasta do herbaty rogalami zwane
— — — Wołyńskie prześniaki bez drożdży
— — — Szwajcarskie z kminem
Ciasteczka w cukierniach śmietankowemi zwane
[497 ]
Czyszczenie i utrzymywanie domowych sprzętów
— źwierciadła jak w pierwotnéj piękności zachować
— okna zamarzłe naprędce odtaić
— żelaza i stali od rdzy zachowanie
— kość słoniową zżółką odbielać
— porcelanę i szkło hartować
— Szkło i porcelanę pakować do drogi
— Beczki i inne naczynia stęchłe oczyszczać
— Z lamp. jak się obchod.
— Czyszczenie i utrzymywanie podłóg malowanych z pokostem
D.
Drzewo ścinać i przygotowywać do budowli i na tarcice
— przygotowywać na podłogi i meble aby się nie popękały
— Wkopując drzewo w ziemię zabezpieczać od gnicia
— Pod mahoń malować drzewo
Domu utrzymania ogólne prawidła
— Porządek w folwarku i gumnie
— — ognia jak się strzedz i pożarów
— — komin palący się jak gasić
— Regestratura, obliczanie rozchodów i przychodów
Deseniów na lukrze wyrabianie
Drożdże jak rozmnażać i ciągle utrzymywać
Drożdże inne kartoflowe ciągle utrzymujące się
Drożdże poznawać czy są dobre
Dynie czyli harbuz na pikle
E.
Endywia świéża na zimową sałatę
[498 ]
F.
Futra przechowywać przez lato, broniąc od moli
— bielenie i pranie wełny
— karmazynowy, które nasze włościanki farbują
— zgniło-zielony (feuille morte )
G.
— choroby gęsi i lekarstwa na nie
— w niezrozumiałych ich chorobach
— półgęski solone i wędzone
— Głowa wieprzowa lub dzika
— Grzyby chrząszcze solić
— Gruszki świeże przechowywać długo
I.
Indyków hodowanie i utrzymywanie
— choroby indyków, sposoby ich leczenia
[499 ]
— przemoknienie i przeziębienie
— pióra gdy krwią nabiegają
— inne choroby indyków tak samo leczyć jak kurze
J.
Jarząbki zepsute odświeżyć
— na długą konserwę urządzać
Jarmuż świéży przez zimę na jarzynę
Jabłka i gruszki marynować do pieczystego
Jabłka suszone mogące służyć zimą do kremów i pianek
Jagody wszelkie marynować na sałatę
K.
Kur hodowanie i utrzymywanie
— zmuszanie do siedzenia na jajach
— gdy się nieść przestaje kura ze zbytniéj tłustości
— pozbawienie kury niepotrzebnéj chęci siedzenia
— tuczenie młodych kurcząt robaczkami sztucznie wyprowadzon.
— stare od młodych rozpoznać
— niosącym się z trudnością
— lanie się, to jest znoszenie jaj bez łuski
— puchlina tułowia czyli kadłubu
— gdy kurczęta skrzydła poopuszczają
— gdy kura własne swe jaja pożera
— kapłóny układać aby kurczęta wodziły
[500 ]
Kaczek hodowanie i utrzymywanie
— świeżych przechowywanie do pół zimy
— dzikich solenie na długą konserwę
— choroby kaczek (ob. gęsie choroby)
Kiełbasy jak robić na prędkie użycie
Kawior domowy z ikry szczupaka
Kalafiory świeże przechowywać do pół zimy
— solić na jarzynę zimową
Kapustę świéżą w głowach przechowywać w sklepie
Kapustę szatkowaną kwasić
— szatkowaną na lato zostawić
— siekaną białą i szarą jak kwasić
— naprędce kapustę kwasić latem
— czérwoną marynować w occie do pieczystego
Kawony świeże przechowywać do pół zimy
Kartofle przechowywać w kopcach powierzchow.
Kokcynellę przerabiać na płyn
Karuk domowy do kremów i auszpików
— agrest w kształcie szyszek lub różyczek
— przezroczyste żółte do dekoracji ciast
[501 ]
— śliwki węgierki zielone
— — z porzeczek berberysu
— jarzębiny zdrowia, konfitura dla hemoroidalnych
— porzeczki, berberys i wiśnie
— porzeczkowa lub berberysowa galareta
— żurawinowa lub kościeniczna galareta
— — zieleńcowe jęczmienne
— kartoflowe okrągłe jak sago
Kit stolarski do zalepiania skaz w drzewie
— porcelanę i fajans klejący
— do zalepian. szpar pieca
— wysypek na twarzy jak się pozbyć
— ręce jak utrzymywać aby skura delikatną była
[502 ]
— potnienie rąk i pod pachami jak wstrzymać
— zęby zdrowe i białe jak zachować
— włosy jak utrzymywać i od wypadania bronić
— pomada topolowa od wypadania włosów
— muchowa do odrastania włosów
— woda kolońska, lawendowa i różana
— kadzidło serajowe w papierkach
Kamień cudowny na zarznięcie i oparzeliznę
L.
Ł.
Łabędzi puch z gęsich skór
M.
— w zimnéj wodzie podchodzący
Melony przechowywać do pół zimy
Marchew jak mieć świéżą na wiosnę
Maliny suszone (ob. poziómki)
Miód plastrowy jak przechowywać rok cały
Mleczywo jak utrzymywać ogólne uwagi
[503 ]
N.
— jabłecznik, cydr angielski
O.
O utrzymywaniu marynat przestroga
Owce jak się hodują i utrzymują
— porządek udzielania paszy
— bielenie wełny (ob. farbowanie)
— przewożenie w dalekie strony
Ogrodowiny jak przechowywać przez zimę
— w talerzyki krajane mizeryą zwane do pieczyst. na jesień
Ocet jak zaprawiać i utrzymywać najdoskonal.
— malinowy lub poziómkowy
— z pszenicy formujący się we 4-ry tygodnie
Oléj oszczędny do palenia
P.
Ptastwo zarznięte transportować daleko w zimie
Przepiórki, jemiołuszki i kwiczoły na konserwę urządzać
Pasternak na wiosenną jarzynę
Pory i selery mieć przez wiosnę i lato do nowych
Pietruszki szczypiór zielony mieć przez całą zimę
Poziómki do kremów i pianek
[504 ]
Poziómki i maliny w proszku do pianek i kremów
Porzeczki suszone i berberys do potraw
Pomidory zachować w całku
— przędza na płótno białe i gęste
— żłuktanie płótna i bielizny
Pranie bielizny bez żłuktów
— bielizny za pomocą żłuktów
— bielizny w zimnéj wodzie
— odbielanie zażółconej bielizny
— sinienie czyli łazurkowanie bielizny
— haftów na muślinie lub tiulu
— haftów kolorowych włóczkowych
— różowego, liliowego, żółtego, zielonego i czerwonego koloru
— rękawiczek białych i cynamonowych
— siarkowanie wypranych kapeluszów i materyj
Plamy wyjmować rdzawe z bielizny
Podłogi massowanie bez koloru
Pranie rękawiczek białych i paljowych
Plamy tłuste wywabiać z podłogi
R.
Ryby żywe przesyłać w dalekie strony latem
[505 ]
— som wędzony podobny do łososia
— stokfisz na prędce ze szczupaka lub sądaka
— moczenie zwyczajne stokfiszu
— urządzanie stokfiszu przez jedną noc
Rakowe szyjki przechowywać
Rydze smażone na konserwę
Rzeżuchę mieć w zimie na sałatę
Ruchomość w ziemi przechowywać
S.
Świń, wieprzów utrzymanie
— prosięta mieć przez lato na stół
— wieprze nadworne utrzymywać
— kabanki sérwatką wykarmiać
— lekarstwa na choroby trzody chlewnéj
Słomki i jemiołuszki na lato marynować
— węgierki świeże przechowywać długo
Śledzie marynować na lato
— lagier śledziowy do sosów zamiast serdeli
Sklepy i inne miejsca osuszać
— jak marynaty i konserwy przechowywać
— wiśniowy, porzeczkowy, berberysowy i ananasowy
— suche a łatwe do krajania
[506 ]
— śmietankowy na śniadania
Salcesony litewskie inaczéj
Salcesony na długie chowanie
— łojowe z powłóką woskową
Sucharki czyli cw. do herb
T.
W.
— przesychającéj wigor powrócić
Wódki przepędzać z aromatami
— filtrowanie i przyprawianie
— woda do zaprawiania wódek aromatami
— krwawnikówka zdrowa dla hemoroidalnych
— melisówka, kawówka i cynamonówka
[507 ]
Wódki malinówka, angielska, kordymonka, kminówka, ajerówka, goździkówka i miętówka
— starą w kilka lat zrobić
— — zapraw korz. do ratafii
Wódki nalewka likierówka dla dam
— likiery jak się przyprawują
— — waniliowy, cytrynowy, pomarańczowy, krwawnikowy, błękitny, kawiany i goźdz.
— — malinowy i poziómkowy
Z.
Zwierzyny, ptastwo i ryby jak na lodowni utrzymyw.
Zwierzęta szkodliwe wygubiać
— mol zagnieżdżoną w materacach wygubić