Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/56

go nie doprowadziły do rezultatu. Luteranie zwalczali go jako podejrzanego o sprzyjanie katolicyzmowi (kryptopapizm) i o kryptokalwinizm oraz o synkretyzm.

 Calvin Jean, ob. Kalwin.

 Camera apostolica, ob. Camerlengo.

 Camera secreta pontificia, najbliższe otoczenie papieża, do którego należą.: maggiordomo (majordomus), maestro di camera (mistrz kamery), jałmużnik, zakrystjan i tajni podkomorzowie (camerieri secreti), którzy są albo rzeczywiści (partecipanti), albo honorowi.

 Camerlengo (kamerling), tytuł kardynała, który stoi na czele Kamery Apostolskiej (Reverenda camera apostolica), będącej w Państwie Kościelnem najwyższą władzą skarbową. W razie opróżnienia Stolicy Apostolskiej obowiązkiem kamerlinga i Kamery Apostolskiej jest sprawdzić urzędownie śmierć papieża i spisać akt skonu. Następnie kamerling obejmuje straż nad pałacami apostolskiemi i zawiadamia kardynała dziekana o śmierci papieża, aby zawiadomił o tem innych kardynałów i wezwał ich na konklawe. Aż do wyboru nowego papieża kamerling sprawuje władzę wykonawczą, t. j. czuwa nad wykonaniem rozkazów Kolegjum kardynalskiego, które jednak nie ma prawa ograniczać jego atrybucyj.

 Campbellici, ob. Uczniowie Chrystusa.

 Canisius Piotr, ob. Kanizjusz.

 Canterbury, miasto w Anglji, dawniej siedziba prymasa Anglji katolickiej, obecnie siedziba arcybiskupa anglikańskiego, noszącego tytuł „Primate of all England and Metropolitan“.

 Cantica, ob. Kantyki.

 Capitula regum Frankorum, ob. Kapitularze królów frankońskich.

 Cassander Jerzy (1513 — 1566), teolog flamandzki, przedstawiciel usiłowań unjonistycznych z protestantyzmem, podejmowanych przez cesarzy niemieckich. W r. 1564 wysłał do Wiednia na żądanie cesarza Ferdynanda I opinję o możliwości porozumienia między katolikami a protestantami. Z powodu zawartych w tej opinji poglądów, niezgodnych z nauką Kościoła katolickiego, pisma jego zostały umieszczone na indeksie.

 Cathedraticum, danina na rzecz biskupa diecezjalnego, składana przez wszystkie kościoły i beneficja, podległe jego jurysdykcji, oraz przez bractwa świeckie, mające własne kościoły.

 Cecylja św., męczenniczka, rzymianka z rodu Cecylijuszów, żyła w III wieku ery chrześcijańskiej. Cześć jej datuje się od IV wieku. Wedle legendy śpiewała często hymny religijne przy towarzyszeniu instrumentu muzycznego w rodzaju organów i miała sobie przed męczeństwem wyprosić łaskę, że jeszcze raz przed śmiercią zaśpiewa hymn ku czci Chrystusa przy wtórze organów, które potem będą zniszczone. Jest patronką muzyki kościelnej.

 Cecyljańskie stowarzyszenia, zrzeszenia świeckie lub duchowne, poświęcone muzyce kościelnej i uprawiające przedewszystkiem śpiew chóralny a capella. Palestrina założył w Rzymie Stowarzyszenie św. Cecylji, które papież Grzegorz XIII zatwierdził, jako bractwo, a Pius IX przekształcił na akademję i ustanowił order św. Cecylji, jako odznakę dla przełożonych tej akademji. Londyńskie Towarzystwo św. Cecylji (Caecilian Society) założone w r. 1785, wykonywało do r. 1861 utwory muzyki kościelnej a głównie oratorja Händla i Haydna. W Niemczech istnieją liczne „Cäcilienvereine“, między któremi założone w Ratysbonie w r. 1867 i zatwierdzone przez papieża w roku 1870 „Stowarzyszenie św. Cecylji dla wszystkich krajów niemieckiego języka“ uzyskało wielkie znaczenie w świecie muzycznym przez wskrzeszenie polifonicznej muzyki kościelnej z epoki Palestriny.

 Celebrować, spełniać ceremonje kościelne, a przedewszystkiem odprawiać mszę św. Celebret jest to pismo biskupa, zawierające zezwolenie na odprawianie mszy, którem muszą się legitymować księża, chcący odprawiać mszę w obcej diecezji.

 Celestjusz, ob. Pelagjanizm.

 Celestki, ob. Anuncjaci i anuncjatki.

 Celestyni. Są dwa zgromadzenia zakonne tej nazwy: 1) założone w r. 1254 przez Piotra z Murrhone, późniejszego papieża Celestyna V, jako odłam benedyktynów, rozszerzyło się