Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/57

we Francji, Włoszech i Niemczech, posiada obecnie kilka klasztorów we Włoszech. 2) Celestyni eremici, odłam minorytów (franciszkanów), zakon założony w r. 1294 i rozwiązany przez papieża Jana XXII w r. 1317.

 Celibat (= bezżenność) księży katolickich, mieści w sobie dwie zasady prawa kościelnego: duchowni nie mogą zawierać małżeństwa, żonaci nie mogą być duchownymi. Kto otrzymał święcenia wyższe, t. j. subdiakońskie, diakońskie, kapłańskie lub biskupie, bezwzględnie obowiązany jest do celibatu a małżeństwo, wbrew temu zakazowi zawarte, jest nieważne. Duchowni niższych święceń mogą wprawdzie zawrzeć ważne małżeństwo, lecz zawarłszy je, przestają należeć do stanu duchownego.
 W Kościele wschodnim duchowni wyższych święceń również nie mogą zawrzeć ważnego małżeństwa, ale ci, którzy przed przyjęciem wyższych święceń zawarli ślub małżeński; mogą być dopuszczeni do święceń, a po ich przyjęciu żyć dalej z żoną; tylko biskupi i zakonnicy obowiązani są do celibatu.

 Celtycka religja. Celtowie, szczep indoeuropejski, w starożytności rozmieszczony w całej Europie, obecnie wygasający, pozostawił ślady swej kultury i języka w Bretanji, Irlandji, Szkocji, Walji i na wyspie Man. Religja starożytnych Celtów polegała na kulcie sił przyrody. Czcili lasy i drzewa, góry, rzeki i źródła. Kapłani celtyccy, zwani druidami, nie stanowili kasty kapłańskiej, opartej na dziedziczności. Byli to mędrcy, znający tajemnice przyrody i wywierający przez to silny wpływ, zwłaszcza u Celtów, zamieszkałych w Galji. Głosili wiarę w wędrówkę dusz, wykonywali praktyki magiczne i przewodniczyli przy odprawianiu nabożeństw ofiarnych. Trudnili się także medycyną i kształceniem młodzieży.
 (G. Dottin, La religion des Celtes, Paris 1904; J. A. Macculloch, The Religion of the Ancient Celts, Edinburgh 1911).

 Cenobici, zakonnicy, prowadzący życie wspólne, w odróżnieniu od zakonników eremitów i anachoretów, wiodących życie pustelnicze.

 Cenotycy, ob. Ubikwizm.

 Centurje magdeburskie. Związek teologów protestanckich pod przewodnictwem Matjasa Flaciusa wydał w latach 1559 do 1574 w Bazylei 13 tomów historji Kościoła chrześcijańskiego do r. 1300, zwane centurjami, ponieważ każdy tom obejmował jedno stulecie. Usiłowaniem tego dzieła było udowodnienie, że doktryna Lutra nie była nowością, lecz powstała za czasów Ojców Kościoła.

 Cenzura kościelna książek. We władzy duszpasterskiej Kościoła katolickiego mieści się także prawo cenzury książek i pism treści religijnej. Bez cenzury uprzedniej (censura praevia) nie wolno katolikom wydawać Pisma św. i jego przekładów, książek i pism treści religijnej, książek do modlitwy i obrazków świętych. Cenzurę karną (censura repressiva) wykonywa Kościół, zakazując czytania książek i pism, umieszczonych na t. zw. indeksie (ob.).

 Cenzury kościelne, ob. Kary kościelne.

 Ceremonja, porządek czynności, zachowywany przy modlitwach i innych uroczystych aktach kościelnych. Sposób, w jaki ten akt się spełnia, nazywa się obrzędem (ob. Rytuał). Ceremonje, przepisane przez Kościół katolicki przy poszczególnych aktach kościelnych, zawarte są w księgach liturgicznych jako to: mszał, brewjarz, rytuał, ceremonjał biskupi, pontyfikał i inne.

 Ceres (Cerera), ob. Rzymska religja.

 Cerkiew. Wyraz ten wywodzono z greckiego „kyrikon“, t. j. dom Pański. Wedle Brücknera (Słownik etymologiczny języka polskiego) słowo cerkiew pochodzi od „kiricha“, wyrazu górno-niemieckiego, który Słowieńcy a następnie inni Słowianie przyjęli od Bawarów i z Salzburga. Pierwotnie nazwa ta była w polszczyźnie używana narówni z wyrazem „kościół“, od XV wieku służy tylko na oznaczenie Kościoła wschodniego.

 Cerkiew prawosławna w Polsce, ob. Grecko-wschodni Kościół.

 Cerkiewno-słowiański język, język południowo-słowiański, obecnie martwy, wprowadzony w IX wieku jako język kościelny przez św. Cyryla i Metodego za zezwoleniem papieży Hadrjana II i Jana VIII do nabo-