porywczość’; tłumaczy łac. ‘furor’, ‘zapalczywość’: »panie nie w pierzchliwości twojej racz mię karać«, »w gniewie a pirzchliwości«; »ręce pierzchną«, ‘chropowacieją’; popierzchnąć się, ‘zakrztusić się’ (rus. popierchnut’ sia, pierchat’, ‘kaszlać’), dowodzi związku z parskać? Pień jest pĕrs-, pors- (-rs- odmienia się w -rch-; niezmienione w pierść, cerk. rus. pierst’, czes. prst’, ‘ziemia, proch’), o ‘prochu’, ‘prószeniu’ (stąd i parch, purchawka z twardą półgłoską, pŭrch-; rus. porchat’, o ‘wzlataniu, ulataniu’). Brak odpowiedników lit.; czes. prch, ‘ucieczka’ i ‘deszcz’, prchlec, ‘zbieg’ i ‘furjat’, serb. prchak, ‘kruchy’, prchut, ‘łupież’, itd.
pierzeja, dawniej i pierzaja, ‘połać, strona ulicy’, od pnia per- (p. perć); per- znaczy ‘latać’: cerk. perą, pĭrati, ‘latać’, par- w pariti (nieboparnyj orieł), rus. parju, ‘unoszę się’, czes. perzej, ‘prąd’; prasłowo; awest. peretu-, ‘przechód, bród, most’, ind. pi-par-ti, ‘przewozi’, łac. portus (z tego nasze port, portowy, itd.), niem. fahren i führen, Furt, ‘bród’; p. prom; por. pyr w nietoperz; przyrostek -ieja, jak w wierzeja.
pierzga, ‘pył i »smoła« w ulach’, p. piarg; pierzgnąć, toż co pierzchnąć (o ustach, rękach); ruskie pierga, to samo w obu znaczeniach (o ulu i skórze), dowodzi łączności z pierzch-.
pies, piesek (w 15. wieku jeszcze psek, pieska; do pieska dorobiono w 16. wieku nowy mianownik, piesek), piesaszek, psina, psi (por. psikus); psota, psować (p. psuć); psiogłowiec, słowiańska nazwa ‘obcych dzikusów, barbarzyńców’ (od Finów - Czudzi, przebierających się w futra z głową zwierzęcą?), w Polsce już w 13. wieku zapisana (»caninum caput«, t. j. psiogłowiec, nazwał arcybiskup kaznodzieję Niemca). Jak Niemcy wschodni z suli (p. suka) Zule pożyczyli, czy nie poszła tak samo ich późna Petze, ‘psica’ (obca dalszym Niemcom zupełnie), z pies ? Inna nazwa ‘psa’, kucyk, p. kotiuha(?). Częste i w nazwach wszelakich roślin, ale gdy psi język tłumaczy tylko ‘cynoglossum’ (r. 1500), powszechne od 15. wieku psinki, psianki, psie jagody, dla ‘solanum’, chyba nie tłumaczą dopiero Stankowego uva canis ? czy stosunek nie odwrotny? Psianka, psia gwiazda, dla ‘kanikuły’, oczywiste tłumaczenie. — Pies to najdawniejsze zwierzę hodowane; od polowania przybrał go sobie człowiek za towarzysza (i stróża, także i bydła, i od nazwy aryjskiej ‘bydła’, łac. pecus itd., wywodzą i nazwę psa, strażnika bydła). Aryjską nazwę ‘psa’, łac. canis itd., Słowianin zatracił, zastąpił nową.
pieski, ‘skronie’, w 16. wieku, w r. 1500 i piesiek, liczba pojed.; niby zdrobniałe pies(?), por. myszka ?
pieścić, pieścidło, pieszczony; pieszczota, pieszczotliwy; pieszczoch, pieszczoszka; rzadziej pieśćliwy (a mylnie: pieśkliwy); od piast- w piastować, piastun (p.); por. rus. pitomiec, ‘wychowanek’, i p. pica. Pieścić i piastować, jak wieścić i wiastować, itp.; czes. piestiti, u innych Słowian pěstowati.
pieśń (mylnie pieśnia, wedle owego wahania się jak łodzia: łódź, itp.), pieśniarz; pieśnioksiąg; zdrobniałe piosnka, zamiast piasnka (piastnkę wypisał psałterz flor., piesnkę puławski, oba mylnie; prawidłowe piasnka znają zapiski 15. wieku); piosenkarz. Od piać (p.);
