Słownik etymologiczny języka polskiego/ciąg
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
ciąg, ‘następstwo w czasie i miejscu’ (»ciąg dalszy«, »w ciągu lat«), od pierwotnego, mechanicznego pojęcia; ciągnąć, ale rus. tjanut’ bez g poprawniejsze, my g później wstawili, wedle ciągu; ciągły; złożenia: pociąg (‘skłonności’ i ‘pociąg kolejowy’); przeciąg (powietrza); zaciąg (‘werbunek’, żołnierz zaciężny); wyciąg, i odpowiednie czasowniki; naciągać kogo, niem. aufziehen (‘kpić z niego’); wedle stałego trybu przysłówkowe wciąż, ‘ciągle’; ciąża, ‘brzemienność’, ‘dolegliwość’, i ciążyć, ‘dolegać’, ‘użalać się’, znaczeniem swojem do ciężki należą; ciągadło, ‘dyszel’ (dawne i narzeczowe); w złożeniach korkociąg, samociążki (‘co sam ciągnę’); żartobliwe cięgniskóra (‘szewc’); dawne robociądz (‘robotnik’, ciądz, ‘pracujący’). Ciąg jest dalej terminem sądowym, dla ‘fantowania, grabienia’, a w tem samem znaczeniu zastąpiły go rychło ciądza i ciąża; czasownik ciądzać i ciążać; ciądzacz albo ciążebnik, ‘co fantuje, grabi’. Nasze ciądzać jest czeskie tazati, ‘pytać’, rosyjskie istjazat’, ‘katować’ (pytanie bywa katownią, p. pytać), cerk. tędzati, tęża, tężba, o wszelkim ‘sporze’ (u nas ciążba). Obok ‘ciągnienia’ znaczy ten pień ‘ciążenie’, p. ciężki; z samogłoską o, p. tęgi i tążyć; lit. tingus, p. ciężki; awest. thandżajeiti, ‘ciągnie’, thanwan i thanwar, ‘łuk’ (od napinania).
ciąg; robociądz, ‘robotnik’ (w 15. wieku), rus. robotjaź, objaśnione jako złożenie; trafniej jako urobienie od robota przyrostkiem -ędz, wedle wzorów jak wrzeciądz, *wiciądz, *raciądz, chorw. *kosędz (‘Edeling’). [1]
