dostępną okolicę Tybetu, którzy doszli do najwyższego stopnia doskonałości i, zamiast korzystać z nieograniczonego szczęścia, woleli wcielić się raz jeszcze w ludzkie postacie, aby kierować ludźmi. Do ich liczby mają należeć: Pitagoras, Aleksander Wielki, Orfeusz, Ozyrys, Mojżesz, Buddha, Chrystus i św. Paweł. Pomimo frazeologji, zaczerpniętej z chrześcijańskiej etyki, teozofja jest dokładnem odbiciem tybetańskiego buddyzmu, polega na monistycznym panteizmie, odrzucającym istnienie osobowego Boga, zaprzeczającym nieśmiertelności duszy indywidualnej, jest śmiertelnym wrogiem chrześcijaństwa a szczególnie religji katolickiej.
Tercjarze i tercjarki, zrzeszenia osób świeckich, które, dążąc do udoskonalenia chrześcijańskiego w granicach życia świeckiego poddają się regule bractwa, utworzonego za zezwoleniem papieskiem przez jeden z zakonów. Bractwo takie nazywa się „trzecim zakonem“. Kandydaci na tercjarzy lub tercjarki odbywają pewnego rodzaju nowicjat a zamiast ślubów zakonnych składają uroczyste przyrzeczenie. Reguły tercjarskie nakazują zazwyczaj noszenie jakiegoś znaku zewnętrznego, tak np. tercjarze franciszkańscy noszą szkaplerz i pasek pod ubraniem. Prócz „trzeciego zakonu św. Franciszka“ istnieją tercjarze augustjańscy, dominikańscy, karmelitańscy, norbertańscy, serwiccy i trynitarscy.
Terminizm, teorja, głoszona przez pietystów protestanckich, począwszy od Jana Jerzego Böse (1662—1700), wedle którego Bóg wyznacza człowiekowi do nawrócenia się pewien termin, zwany terminem łaski lub terminem zbawienia (terminus salutis) w znaczeniu prawniczem terminu peremptoryjnego, t. j., że gdy człowiek zaniedba jego dotrzymania, nie może już być zbawiony. Teorja ta stanowiła przedmiot sporu pośród teologów protestanckich, zwanego sporem terministycznym. Brały w nim udział fakultety teologiczne w Wittenbergu i Rostocku, potępiające terminizm i fakultet w Lipsku, który stanął w jego obronie. Spór ten, prowadzony z wielką zajadłością przez lat kilkanaście (1697—1709), nie doprowadził do porozumienia.
Terytorjalizm, system religijno-polityczny, teorja protestancka, usiłująca uzasadnić teoretycznie wpływ władzy świeckiej na rządy kościelne. Przyznaje on panującemu najwyższą władzę kościelną na jego terytorjum i uważa tę władzę za istotną część jego władzy suwerennej. Teorja ta, której początków należy szukać w cezaropapizmie (ob.), przyjęła się w XVI w. w krajach protestanckich. W niektórych krajach katolickich zaś pod formą galikanizmu i józefinizmu wywołała wkraczanie władzy świeckiej w sprawy zarządu kościelnego. (Por. Kolegjalizm).
Test-act, ob. Emancypacja katolików w Anglji.
Testament Stary i Nowy, ob. Biblja.
Teurgja, rzekoma umiejętność wchodzenia w styczność z bóstwami i duchami zapomocą czynności i obrzędów czarodziejskich i wywoływania z ich strony działań nadnaturalnych. (ob. Czary). Ojczyzną teurgji była starożytna Chaldea, skąd przeszła do Grecji i reszty Europy.
Thora, prawo mojżeszowe, ob. Pentateuch, Talmud, Żydowska religja.
Thurificati, ob. Lapsi.
Tiara (triregnum), nakrycie głowy papieża, symbol dogmatu katolickiego o Trójcy św., oznaka pełnej władzy papieskiej oraz trojakiego urzędu papieskiego, jako arcykapłana, króla i proroka. Przy odprawianiu nabożeństwa papież używa infuły a nie tiary, gdyż nie jest ona liturgicznem nakryciem głowy i służy tylko przy procesjonalnem wejściu i wyjściu z kościoła i w czasie uroczystego błogosławieństwa.
Tolerancja, znoszenie odmiennych zapatrywań religijnych. Różni się od indyferentyzmu tem, że nie oznacza wcale obojętności dla różnic w zasadach, lecz raczej poszanowanie dla osób, odmienne zasady wyznających. Tolerancję religijną, jako antytezę prześladowań religijnych, czyli tłumienia przemocą odmiennych przekonań religijnych, można uważać za pojęcie przestarzale, o ile państwa nowożytne przyjęły za zasadę wolność religijną obywateli i przyznawanie im jednakich praw politycznych
Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/409
Ta strona została przepisana.
TERCJARZE I TERCJARKITOLERANCJA
404
