biała oznacza radość, triumf i czystość; czerwona jest godłem wiary i męczeństwa; zielona wyraża nadzieję przyszłego szczęścia, fioletowa oznacza pokutę i błaganie, czarna smutek i żałobę. Tak barwa jak i forma szat liturgicznych, oraz ich materjał jest ściśle określony przepisami liturgicznemi. Benedykcję szat liturgicznych wprowadzono w VIII wieku. Zmianie barw podlegają tylko niektóre szaty liturgiczne, jak manipularz (ob.), stuła (ob.), ornat (ob.) przykrycie na kielich i bursa (ob.) oraz kapa (ob.). Inne szaty liturgiczne są: humeral, alba, pasek, dalmatyka, tunicella, biret, komża, u biskupów infuła, rękawiczki i trzewiki, u metropolitów paljusz, u papieża fanon, falda i tiara.
Protestantyzm, nie uznając stanu kapłańskiego i uważając, że luterskiej idei „powszechnego kapłaństwa“ najlepiej odpowiadałby dla duchownego strój cywilny, powszechnie używany, zniósł szaty liturgiczne, które poza Kościołem katolickim pozostały w wyznaniach chrześcijańskich tylko w Anglji i Szwecji oraz w Kościele grecko-wschodnim. Protestantyzm zrezygnował jednak bardzo dawno z konsekwentnego przeprowadzenia idei „powszechnego kapłaństwa“ i zarzucając szaty liturgiczne, wprowadził dla pastorów jako „strój urzędowy“ (Amtstracht) togi (Talar), kołnierze z kryzami lub ze zwisającemi końcami (Bäffchen).
Szeik, przełożony klasztoru derwiszów (ob. Derwisz).
Szintoizm, ob. Japonja.
Sziwa, ob. Hinduizm.
Szkaplerz (łać. vestis scapularis, od scapulae — barki): 1) szata, noszona w niektórych zakonach na wierzchu habitu, złożona z dwóch prostokątnych kawałków sukna z otworem na włożenie przez głowę, z których jeden zwisa na piersiach a drugi na plecach; 2) symbol szaty zakonnej, dwa małe kwadratowe lub prostokątne kawałki sukna, z wyszytemi na nich emblematami zakonu, połączone sznurkami lub tasiemkami, zwisające na piersiach i plecach. Są to odznaki należenia do jednego z licznych bractw szkaplerznych. Jeżeli są poświęcone i włożone przez upoważnionego do tego kapłana i jeżeli noszący odprawia przepisane modlitwy, zachowuje posty i inne warunki, noszenie ich połączone jest ze szczególnemi odpustami. Najwięcej rozpowszechniony jest szkaplerz karmelitański, połączony z t. zw. przywilejem sobotnim, który wedle dekretu św. Oficjum z r. 1613 zapewnia osobom, należącym do bractwa Matki Boskiej z Góry Karmelu, jeżeli zachowują przepisany sposób życia, szczególniejszą pomoc Matki Boskiej w chwili skonu, zwłaszcza w dzień sobotni. Święto patronki tego bractwa, zwane w Polsce świętem Matki Boskiej Szkaplerznej, obchodzi Kościół 16 lipca. Oprócz tego istnieją szkaplerze św. Trójcy, właściwe zakonowi trynitarzy (ob.), „szkaplerze czerwone“ Męki Pańskiej, do którego przyjmują misjonarze św. Wincentego a Paulo, szkaplerze Serca Jezusowego, Niepokalanego Poczęcia, Matki Bożej Dobrej Rady, św. Michała, św. Józefa i inne.
Szkockie wolne Kościoły, ob. Wolne Kościoły.
Szkolne siostry, ob. Siostry szkolne.
Szkolni bracia, ob. Bracia szkolni.
Szmalkaldzkie artykuły, jedna z ksiąg symbolicznych (ob.) protestanckich, ułożone przez Lutra w Wittenbergu w r. 1536, miały być przedstawione jako przedmiot do obrad na zjeździe protestantów w Schmalkalden, miasteczku w Hesji, który się odbył w r. 1537. Przeszkodził temu jednak przy pomocy Filipa, landgrafa heskiego, Melanchton, któremu w artykułach tych nie odpowiadały ustępy przeciwko papiestwu oraz nauka Lutra o Wieczerzy Pańskiej. Wskutek protestu Melanchtona w czasie choroby Lutra związek szmalkaldzki nie podpisał jego artykułów lecz traktat Melanchtona o prymacie papieża wraz z augsburskiem wyznaniem wiary i jego apologją. Artykuły Lutra akceptowali prywatnie tylko niektórzy teolodzy. Wydane w druku przez Lutra, zwolna uzyskiwały oficjalne uznanie książąt protestanckich i weszły ostatecznie w skład t. zw. księgi konkordji (ob. Konkordji księga).
Szopka, ob. Jasełka.
Szpitalnicy (bracia szpitalni), zakony i zgromadzenia męskie, poświęcające się opiece nad chorymi i o-
Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/403
Ta strona została przepisana.
SZEIKSZPITALNICY
398
