maria. Tymczasem sodalicje marjańskie wkrótce po założeniu poczęły krzewić się wśród mężczyzn dorosłych i w ciągu XV w. było już około 3000 sodalicyj.
W Polsce sodalicje, wprowadzone z końcem XVI wieku, zgromadziły liczne zastępy młodzieży, członków palestry, mieszczan, szlachty i dygnitarzy koronnych. Po skasowaniu zakonu jezuitów (1773) przeważna część kongregacyj marjańskich zanikła a po przywróceniu zakonu do życia (1814) odżyły także kongregacje. Lecz węzeł, łączący je z zakonem, został rozluźniony, gdyż Leon XII w r. 1825 zezwolił na agregowanie do sodalicji rzymskiej Prima Primaria także sodalicyj, istniejących poza domami i kościołami jezuitów. Wskutek tego powstały na wspólnym pniu sodalicyj, którą jest Prima Primaria, dwie gałęzie: jedna, kierowana przez jezuitów i druga, podległa zwierzchnictwu biskupów diecezjalnych. Po ogłoszeniu przez Piusa IX w r. 1854 dogmatu o Niepokalanem Poczęciu nastąpił olbrzymi rozwój sodalicyj, tak że gdy od założenia do r. 1854, t. j. przez 270 lat, powstało ich 5625, to od r. 1854 do końca r. 1922, t. j. przez lat 68, liczba ich wzrosła do 40.248. Tworzą między sobą związki międzysodalicyjne, zawodowe, diecezjalne lub ogólnokrajowe i pracują wydatnie na polu społecznem, w dziedzinie miłosierdzia, oświaty religjnej i propagandy życia pobożnego. (Ks. Jan Roztworowski: Przewodnik sodalicyj marjańskich. Kraków. 1925).
Sodoma i Gomora, miasta, istniejące za czasów Abrahama w dolinie Siddim w Palestynie, znane z biblijnego opowiadania o Locie (Genesis. XIX), z powodu wyuzdania obyczajowego skazane na zatracenie i zalane morzem Martwem.
Sohar, biblja kabalistów, ob, Kabbała.
Sollicitudo omnium, bulla papieża Piusa VII z 7 sierpnia 1814 r., przywracająca do bytu zakon jezuitów (ob. Jezuici).
Soma, ob. Wedyzm.
Somaskowie (majolici), zgromadzenie zakonne, założone w r. 1528 w Somasca, koło Medjolanu, przez św. Hieronima Aemiliani, który w czasie panującego we Włoszech głodu zakładał przytułki dla sierot, ubogich i chorych. Pierwotnie składali tylko śluby proste, od r. 1569 śluby uroczyste a Paweł V uznał ich r. 1607 jako zakon jałmużniczy. Św. Karol Boromeusz (1538—1584), gorliwy ich protektor, osadził ich przy kościele św. Majoli w Pawji i stąd nazwano ich klerykami regularnymi św. Majoli, czyli majolitami. Przed rewolucją francuską mieli 170 klasztorów, obecnie tylko 10, w Rzymie, Lombardji i Piemoncie, gdzie utrzymują przytułki dla sierot, głuchoniemych i ciemnych.
Sopuny, sekta rosyjska, odłam mołokanów (ob. Rosyjskie sekty).
Soterologja, w teologji katolickiej nauka o Odkupieniu i o. Chrystusie, jako Odkupicielu.
Spasowcy, ob. Rosyjskie sekty.
Śpiewacy kościelni, ob. Psałterzysta.
Spirytualizm, zapatrywanie filozoficzne, które, w przeciwieństwie do materjalizmu (ob.), uznaje ducha jako jedyną formę bytu rzeczywistego (ob. Monizm).
Spirytyzm, pogląd, uznający istnienie odrębnego świata duchów, w szczególności duchów zmarłych ludzi, które mogą oddziaływać na materję i w ten sposób ujawniać swój byt. Sposoby tego ujawniania są rozmaite: w drodze t. zw. materjalizacji, gdy duchy „ukazują się“, tworząc sobie chwilowo z materji ciała lub części ciała, np. twarze, ręce, ramiona; w drodze oddziaływań na materję, wywołujących ruchy, które nie dadzą się wytłumaczyć drogą naturalną, jak np. stukania w pustych pokojach, stoliki wirujące i piszące, oraz t. zw. aporty, czyli przenoszenia przedmiotów, nieraz bardzo ciężkich, z miejsca na miejsce; wreszcie w drodze porozumiewania się duchów z ludźmi z pomocą t. zw. medjów, t. j. ludzi, szczególnie do tego pośrednictwa usposobionych. Spirytyzm jest cywilizowaną odmianą pierwotnego animizmu (ob.) i starożytnej nekromancji. Sam uważa się za opartą na doświadczeniach wiedzę o istnieniu duchów i ciągłości istnienia dusz. Jest czemś zupełnie innem, niż wiara religijna w nieśmiertelność duszy, o-
Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/387
Ta strona została przepisana.
SODOMA I GOMORASPIRYTYZM
382
