Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/341

 Plymouth, bracia z Plymouth, ob. Darbyści.

 Pneumatycy, ob. Montaniści.

 Pocieszyciel, ob. Paraklet.

 Pogrzeb. Sposoby grzebania zmarłych, zachowywane przez poszczególne ludy, są, w ścisłym związku z ich wierzeniami religijnemi a w szczególności z wiarą w nieśmiertelność duszy i życie pozagrobowe. W zwyczajach pogrzebowych uwydatniają się dwa kierunki: cześć i miłość dla zmarłych albo obawa przed nimi. W czci dla zmarłych przodują u ludów starożytnych Egipcjanie, Chińczycy, Grecy i Rzymianie (ob. Zmarłych cześć). Obawa przed zmarłymi cechuje zwyczaje pogrzebowe Indów, Persów i Żydów. Najbardziej rozpowszechnionym w starożytności i dotychczas sposobem chowania zmarłych jest grzebanie zwłok w ziemi, podczas gdy palenie zwłok (ob. Kremacja) powszechnie przyjęte jest obecnie tylko w Japonji. Szczególnym sposobem usuwania zwłok jest przepisane w religji Zoroastra (ob. Parsyzm) wydawanie ich na pożarcie ptakom drapieżnym.
 Charakterystyczną cechą pogrzebu chrześcijańskiego jest wiara w życie przyszłe a obrzędy pogrzebowe Kościoła katolickiego wyrażają tę wiarę i pragnienie przyjścia z pomocą duszy zmarłego na drodze do wiecznego zbawienia (ob. Obcowanie świętych). Według katolickiego prawa kanonicznego, pogrzeb kościelny składa się z przeniesienia ciała do kościoła, nabożeństwa w kościele (ob. Egzekwje) i odprowadzenia zwłok do grobu (kondukt, eksporta). Kościół odmawia prawa do pogrzebu kościelnego apostatom, heretykom, schizmatykom, notorycznym masonom, ekskomunikowanym i obłożonym interdyktem, samobójcom, tym, którzy zginęli w pojedynku, którzy polecili spalić swe zwłoki i publicznym jawnogrzesznikom, o ile przed śmiercią nie dali żadnych znaków skruchy.

 Pojednania dzień, ob. Dzień pojednania.

 Pokój Boży, ob. Treuga Dei.

 Pokropienie, ob. Aspersja.

 Pokuta, jako akt religijny, jest zadośćuczynieniem za popełnione grzechy. Sakrament pokuty: ob. Spowiedź

 Pokutne kanony, ob. Kanony pokutne.

 Pokutnicze zakony. Niektóre kongregacje, bractwa i stowarzyszenia religijne zobowiązują swych członków do praktyk pokutniczych. I. Zakony i kongregacje: 1) Augustjanie pokutnicy (ob. Augustjanie). 2) Zakon pokutniczy św. Męczenników (Milites poenitentiae), rozpowszechniony w XVI w. w Polsce, na Litwie i na Węgrzech. 3) Kapucyni. 4) Karmelitanki. 5) Zakon w Fontevrauld. 6) Siostry Dobrego Pasterza. 7) Ordo religiosus de poenitentia (ob. Scalzetti). 8) Trzeci zakon św. Franciszka i Dominika (ob. Tercjarze). 9) Pokutnicy (pustelnicy) od św. Jana Chrzciciela, korporacja, założona we Włoszech pod Pampeluną i we Francji w r. 1630. II. Bractwa i stowarzyszenia: 1. Bractwa pokutnicze, jak np. „białych pokutników“ w S. Lucca del Gonfalcone, „czarnych pokutników“, towarzyszących skazanym na śmierć i wiele innych. 2. Magdalenki. 3. Pokutnice od Orędownictwa N. M. Panny, bractwo, założone we Francji w r. 1631. 4. Dom poprawczy dla upadłych kobiet (Conservatorio di S. Croce della penitenza), założony w Rzymie w r. 1615 przez Dominika od Jezusa i Baltazara Paluzzi, będący od r. 1838 pod kierownictwem Sióstr Dobrego Pasterza.

 Polemjanie, ob. Apolinaryści.

 Poliandrja, ob. Poligamja.

 Poligamja, wielożeństwo, istniało we wszystkich religjach pierwotnych, dopiero religja chrześcijańska zakazała tak poligamji, jako też i poliandrji (wielomęstwa), jako sprzeciwiającej się prawom przyrody. Poligamja jest jeszcze praktykowana u ludów dzikich w Afryce, Azji, Australji i u Indjan w Ameryce. U mahometan w republice tureckiej została zniesiona. Poliandrja zdarza się jeszcze w Indjach, na wyspie Cejlon, w Tybecie, u Eskimosów i innych ludów północnej Azji. Była praktykowana w sekcie mormonów w Ameryce. Religja chrześcijańska uznaje tylko małżeństwo monogamiczne (ob. Małżeństwo).

 Poliglotta, wydanie biblji w kilku językach obok tekstu pierwotnego,