np. Stary Testament z tekstem hebrajskim i przekładem greckim, chaldejskim, syryjskim, arabskim, etjopskim, perskim i łacińskim. Główne wydania wielojęzyczne biblji są: „biblja kompluteńska“, wydana w 1513—17 r. w Hiszpanji przez kardynała Ximenes w Alcala, „biblja antwerpska“ (Biblia Regia), wydana kosztem Filipa II w 1569—72 r., „biblja paryska“, wydana w 1629—46 r. w 10 tomach w Paryżu, kosztem adwokata parlamentu Gwidona Michała le Jay i „biblja londyńska“, anglikańska, wydana przez Briana Waltona w Chester w r. 1657 w 6 tomach, uzupełniona przez Castellusa, najbogatsza pod względem materjału krytycznego.
Politeizm, wielobóstwo, oddawanie czci religijnej i uznawanie istnienia wielu bóstw w przeciwstawieniu do monoteizmu, wiary w jedynego Boga. Starożytne religje Babilończyków, Fenicjan, Egipcjan, Greków i Rzymian były politeistyczne. Istnieje teorja, nie poparta zresztą faktami historycznemi, że politeizm jest pierwotną formą wszystkich religij, czemu przeciwstawia się teorja, że właśnie pojęcie jedynego Boga było pierwszem pojęciem religijnem, które w ciągu czasu wypaczyło się u niektórych ludów w politeizm (ob. Monoteizm).
Polska. O pierwotnych wierzeniach ludów, zamieszkujących w czasach przedhistorycznych kraje, które stanowią Państwo Polskie, ob. Słowiańska religja. Wprowadzenie chrześcijaństwa w Polsce nastąpiło pod wpływem czeskim, za panowania Mieczysława I (963—992), który, poślubiwszy księżniczkę czeska Dąbrówkę, w r. 966 ochrzcił się. Założone przez niego pierwsze w Polsce biskupstwo poznańskie było z początku sufraganja arcybiskupstwa w Magdeburgu. Bolesław Chrobry w r. 1000 wyjednał u papieża założenie metropolji gnieźnieńskiej wraz z sufragalnemi biskupstwami: krakowskiem, wrocławskiem i kołobrzeskiem i przejął w ten sposób od cesarza niemieckiego, Ottona III, prawa patronatu nad Kościołem polskim, uniezależniając go od wpływów niemieckich. Patronat ten polegał głównie na prawie obsadzania stolic biskupich, kilkakrotnie znoszonem na rzecz wyboru biskupa przez kapituły i przywracanem znowu na rzecz króla. To prawo było przedmiotem sporów Jagiełły i Kazimierza Jagiellończyka ze Stolicą Apostolską, a przyznane zostało ostatecznie królom polskim bullą Sykstusa V z r. 1589.
Chrześcijaństwo krzewiło się w Polsce za Bolesława Chrobrego, który opiekował się misją św. Wojciecha i sprowadził do Polski zakon benedyktynów, i rozwijało się za Piastów szczególnie pod Bolesławem Krzywoustym i Kazimierzem Sprawiedliwym. Ucierpiało wiele wskutek napadów tatarskich w r. 1241 i 1260. Kazimierz Wielki sprowadza w r. 1335 zakon augustjanów, buduje liczne klasztory i kościoły. Porządkuje sprawy kościelne na Rusi Czerwonej, ustanawiając diecezje halicką (lwowską) i przemyską. Wzmacnia przez to żywioł łacińsko-polski na Rusi. Przyjęcie chrztu przez Władysława Jagielle (1386) i jego małżeństwo z królową Jadwigą powoduje chrzest Litwy, wznowienie biskupstwa Wileńskiego, budowę wielu kościołów i nawrócenie się Żmudzinów (1416), ostatniego pogańskiego narodu w Europie. Jagiełło otrzymuje od papieża tytuł wikarjusza Kościoła a Polska zaczyna odgrywać w międzynarodowych stosunkach kościelnych, począwszy od soboru konstancjeńskiego, pierwszorzędną rolę. Za Kazimierza Jagiellończyka, pomimo jego sporów o prawo obsadzania biskupstw, Kościół polski rozrasta się i zyskuje na sile, powstają nowe klasztory i przybywają nowi święci polscy: Jan z Dukli, Szymon z Lipnicy i Ladysław z Gielniowa. Za Zygmunta Starego (1506—1548) wciska się do Polski protestantyzm (ob. Reformacja w Polsce). Smutną rolę, którą odegrali w historji Polski t. zw. dyssydenci, kończą rozbiory.
Rozpoczynają się prześladowania Kościoła we wszystkich trzech zaborach. Józefinizm w Austrji, rządy pruskie i rosyjskie znoszą wiele kościołów i klasztorów, zabierają dobra kościelne. W w. XIX pod zaborem pruskim szaleje t. zw. Kulturkampf (ob.). Pod zaborem rosyjskim prześladowanie katolicyzmu rozpoczęło się za czasów Mikołaja I po upadku powstania listopadowego. Powstanie
Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/342
Ta strona została przepisana.
POLITEIZMPOLSKA
337
