Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/185

śli niemal zupełnie. Odżyli w r. 1816 w Palatynacie i Alzacji, emigrowali w r. 1841 do Ameryki, gdzie założyli gminy w Ebenezer, w stanie nowojorskim i w Kanadzie.

 Instalacja: 1) w ogólniejszem znaczeniu, obrzęd wprowadzenia beneficjata w posiadanie beneficjum (ob. Instytucja kanoniczna); 2) w ścisłem znaczeniu, wprowadzenie kanonika w posiadanie kanonikatu, obrzęd, składający się ze złożenia przez kanonika przysięgi i wyznania wiary i wskazania mu miejsca w kapitule i w chórze (stallum in choro), od czego pochodzi nazwa instalacji.

 Instrumentom pacis, ob. Pacyfikał.

 Instytucja kanoniczna. Prawo kanoniczne katolickie zabrania samowolnego obejmowania beneficjum w posiadanie, nawet temu, kto uzyskał tytuł prawny do beneficjum i nazywa intruzem tego, kto samowolnie je obejmuje. Formalne wprowadzenie w posiadanie, czyli instytucję kanoniczną, zarządza ten, kto nadał tytuł a więc co do beneficjów niekonsystorskich biskup a co do konsystorskich papież. Instytucja kanoniczna biskupa nazywa się intronizacją, kanonika instalacją, a proboszcza i innych beneficjatów instytucją lub inwestyturą. Instytucja kanoniczna jest werbalną, gdy odbywa się symbolicznie, np. przez wręczenie kluczy kościelnych, lub realną, gdy beneficjant na rozkaz tego, kto instytucję zarządził, zaczyna spełniać akty swego urzędu.

 Intencja mszalna, ob. Stypendja mszalne.

 Interdykt, kara kościelna, polegająca na wyłączeniu od niektórych sakramentów, od odprawiania nabożeństwa lub brania w nich udziału, od wstępu do kościoła, od chrześcijańskiego pogrzebu i t. p. Interdykt nazywa się osobistym, jeśli dotyka osoby, miejscowym, jeśli dotyka miejsca. Interdykt osobisty może być generalnym, gdy dotyka wszystkich osób w danem miejscu lub wszystkich członków pewnej korporacji, albo też partykularnym, gdy dotyka niektórych tylko osób. Interdykt miejscowy może być także generalnym lub partykularnym: pierwszym może być dotknięta cała diecezja, prowincja lub państwo, drugim niektóre miejsca, np. kościoły, ołtarze, cmentarze. Interdykt osobisty idzie wślad za osobą nim dotkniętą i nazywa się wędrownym (interdictum ambulatorium), jeśli pobyt osoby, obłożonej interdyktem, w pewnej miejscowości, sprowadza na nią interdykt miejscowy. Jeśli obłożeni interdyktem osobistym są duchownymi, nie mogą odprawiać nabożeństwa, gdy są świeckimi, nie mogą brać w nich udziału. Interdykt, zabraniający wstępu do kościoła, pozbawia prawa do pogrzebu kościelnego, jeśli obłożona nim osoba zmarła bez okazania skruchy. Jest rodzajem interdyktu osobistego i spada na prześladowców osób duchownych, na tych, którzy zatrzymują legat lub darowiznę, uczynioną na rzecz Kościoła, którzy nie bronią nietykalności kościelnej, którzy pogwałcili kościelne prawo azylu i t. p. Interdykt ustaje przez absolucję, gdy jest karą poprawczą czyli cenzurą, lub przez dyspensę, gdy jest karą w ściślejszem znaczeniu (ob. Kary kościelne).

 Interim (z łac. interim, zn. „tymczasem“), formuły teologiczne, ułożone na rozkaz cesarza Karola V, mające sprowadzić tymczasowe porozumienie między katolikami a protestantami. Było ich trzy: 1) interim regensburskie, powstałe z t. zw. księgi regensburskiej, przedłożonej teologom katolickim i protestanckim na zjeździe w Ratysbonie w r. 1541. Ustępstwa, poczynione w tym interim przez Karola V protestantom, nie pozwalały katolikom go przyjąć a nie zadowoliły także protestantów.
 2) Interim augsburskie, ułożone na sejmie w Augsburgu w r. 1547 przez komisję teologów, do której należeli ze strony katolickiej biskup naumburski Juljusz Pflug, sufragan moguncki Michał Helding oraz teolodzy cesarscy Malvenda i Dominik de Soto, a ze strony protestanckiej kaznodzieja elektora brandenburskiego Jan Agrikola i kaznodzieja elektora Palatynatu Marcin Butzer. To interim przyznawało protestantom ustępstwa co do komunji pod obydwiema postaciami i co do małżeństwa księży i wzbudziło gwałtowny protest ze strony ogółu protestantów.
 3) Interim lipskie z r. 1548, będące owocem konferencyj biskupów Miśni