Strona:PL Mikołaja Kopernika Toruńczyka O obrotach ciał niebieskich ksiąg sześć.djvu/042

w ćwiartce. Jestto małe lecz ważne dziełko, z 28 kart złożone. Obejmuje najprzód przedmowę Retyka do Jerzego Hartmana, w niniejszém wydaniu na stronnicy 545—547 zamieszczoną. Potém w samem dziełku następuje trygonometrya płaska na dwóch kartach, a kulista na sześciu; dalej idą na dziewiętnastu kartach tablice połówek cięciw, czyli tablice wstaw dla luków ćwiartki okręgu koła, od minuty do minuty. Cięciwy rachowane są dla promienia koła 10000000, z dodanemi obok różnicami.
 Trygonometrya ta, wraz z tablicami wstaw, znajduje się w dziele Kopernika w księdze I, rozdziałach 12, 13, 14; lecz tu tablice nie są tak rozległe, gdyż tylko od 10 do 10 minut łuku wyrachowane. Trygonometrya wydana przez Retyka, zawiera podobno najpiérwsze tablice wstaw, na każdą pojedynczą minutę łuku do siedmiu cyfr wyrachowane.
 3. Tenże Retyk ułożył wielkie i rzadkie dzieło, które Othowroku 1596 wydał pod tytułem: „Dzieło Palatyńskie o trójkątach“ w Neustadt i Heidelbergu. Jan Bernulli podał o tém dziele wiadomość w Historyi Akademii Berlińskiej na rok 1786.
 4. Retyk wydał także w roku 1550 w Lipsku, Efemerydy in 4to, na rok 1551 rachowane podług nowej teoryi Kopernika. Wstęp do tych Efemeryd umieszczony jest w obecnem wydaniu na stronnicy 548—552.
 Prawdziwe nazwisko tego uczonego jest Joachim, które wzięto za jego imię chrzestne, gdy właściwie niem było Jerzy. Nazwisko Rheticus pochodzi ztąd, iż Joachim był Gryzonem, urodzonym w roku 1514 dnia 16 lutego w Feldkirchen, o dwie mile od Koiry (Curia Rhelorum), stolicy Gryzonow (Rheti), dawnego ludu Alpejskiego. Joachim umarł roku 1576 w Koszycach w Węgrzech, dokąd wezwany był przez pewnego barona węgierskiego.
 (3). Rozprawa, którą Jan Śniadecki o Koperniku napisał, jest rozwiązaniem zadania ogłoszonego przez Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk w r. 1801 w téj osnowie:
 „Oddając hołd winnéj pochwały Mikołajowi Kopernikowi, pokazać, jak wiele mu winne były nauki matema-