Strona:PL Mikołaja Kopernika Toruńczyka O obrotach ciał niebieskich ksiąg sześć.djvu/028

łożenia, zkąd bieg rozpoczęła. Tym sposobem planeta w przestrzeni opisze drogę zbliżony do figury koła, przecinającą okrąg koła mimośrodowego w dwóch punktach, na końcach średnicy prostopadłéj położonych.
 Drogę powyższą przez planetę opisaną można wystawić sobie utworzoną przez ruch mimośrodo-odśrodkowy, tojest uważać planetę jako stałą i nieruchomą na okręgu koła mimośrodowego, a tylko temu ostatniemu nadać ruch wten sposób, iżby jego środek posuwał się po obwodzie koła małego, mającego środek spólny ze środkiem drogi planety, a promień równy trzeciéj części mimośrodu i to tak: że ile razy planeta będzie w punkcie odsłonecznym lub przysłonecznym, wtedy środek koła ruchomego znajdować się powinien na końcu średnicy koła małego, schodzącéj się z średnicą główną; a gdy planeta z swym kołem mimośrodowém przebieży 90 stopni, wtedy środek koła ruchomego powinien być na końcu górnym średnicy małego koła, tojest w punkcie równości biegu. Ten sposób wystawiania biegu planety nazywa Kopernik mimośrodo-odśrodkowym.
 Trzeci sposób wystawienia biegu planety jest przez ruch epicykla na epicyklu. Wyobraźmy sobie koło wielkie mające promień równy średniéj odległości planety. Na okręgu jego niech się posuwa epicykl większy, promienia równego ³⁄₂ mimośrodu; na obwodzie znowu tego ostatniego, niech drugi epicykl mniejszy, promienia ⅓ mimośrodu, postępuje jednostajnie lecz w kierunku przeciwnym, a to wten sposób, że gdy epicykl większy połowę okręgu przebieży, epicykl mniejszy cały obrot ukończy; przez to promień epicykla większego, prowadzący środek małego epicykla, będzie stale równoległy do średnicy głównéj czyli do linii apsydów. Trzy te sposoby wystawiania biegu planety, w gruncie nie różnią się od siebie, gdyż droga opisana w przestrzeni przez planetę, pozostaje taż sama. Teorya daje zawsze położenia planet takie, jakie się one wydają ze środka przyjętego układu. U Ptoleme-