usza tym środkiem jest środek ziemi, u Kopernika środek drogi ziemskiéj, u Keplera środek słońca. W układzie Ptolemeusza odległości planet od środka ziemi są dowolne, przeciwnie w układzie Kopernika, odległości te od słońca są oznaczone. Łatwo zrozumiéć przyczynę tego. Jakoż, gdy się znajdujemy w środku świata, wtedy stanowisko czyli miejsce naszych postrzeżeń jest zawsze jednym i tym samym punktem. Między punktem a długością nie masz żadnego stosunku. Jeżeli przeciwnie, jak w układzie Kopernika, stanowisko naszych postrzeżeń, tojest ziemia, jest wpewném oddaleniu od środka świata, tojest od słońca, natenczas odległość każdéj innéj planety od słońca, do odległości ziemi od tegoż, musi mieć pewny oznaczony stosunek. O odległościach przeto planet od słońca, dopiéro w układzie Kopernika mogła być mowa, bo dopiéro w tym układzie droga ziemska, dla wyższych planet, miejsce epicykla, a dla niższych, miejsce koła przenoszącego zastąpiła. W założeniu Ptolemeusza, stosunek każdego koła mimośrodowego do swojego epicykla był znanym, przeto także i w układzie Kopernika wiadomym był stosunek dróg innych planet, a więc można było poznać odległości planet od słońca w częściach średnicy drogi ziemskiéj w granicach ówczesnéj dokładności. To jednak nie jest prawdziwym wymiarem odległości, ale oznaczeniem tylko kąta paralaktycznego, pod którym droga ziemska widziana z któregobądź punktu drogi planety nam się wydaje, i to w tém przypuszczeniu: iż się droga ziemska we wszystkich punktach drogi planety pod tym samym kątem przedstawia. Paralaxa drogi ziemskiej, czyli paralaxa roczna, jestto różnica między środoziemską a środosłoneczną długością planety. Długość środoziemską można bezpośrednio z dostrzeżeń oznaczyć, długość zaś środosłoneczną potrzeba wyrachować. Rachunek ten zakłada jako wiadome: kształt drogi i jej pierwiastki, tojest średnią odległość, mimośród i położenie średnicy głównéj. Ponieważ prawdziwa figura dróg planetowych dopiéro przez Keplera odkrytą została, prze-
