Strona:PL Luís de Camões - Luzyady.djvu/152

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
Objaśnienia do pieśni piątéj.


(oktawa 2). Lew — konstelacja zwierzyńcowa — piąty znak Zodyaku.
(ok. 2). Chronologowie liczą czas trwania świata na sześć wielkich okresów historycznych, zwanych „wiekami świata“. Pięć tych okresów upłynęło do narodzenia Chrystusa; szósty jest erą chrześcijańską. Gama wypłynął w podróż w 1497-m roku, Camoens więc, w nieco zawiłym stylu, wyraża się, iż słońce 14 setek razy podczas téj ery dopełniło obiegu, z 15-téj zaś w roku odjazdu bohatera obiegało po raz 97-my.
(ok. 4). Pierwszemi wyspami, które odkryli żeglarze wysłani przez infanta Don Henryka, są: Madera, wyspy Zielonego przylądka i Azorskie (1419 r.).
(ok. 4). Antej-Anteusz (patrz Pieśń III, ok. 77—24.
(ok. 4). Krzysztof Kolumb dostrzegł ląd stały dopiero w 1498-m roku, wprzód, w 1492-m, 1493-m odkrył tylko wyspy Lukajskie, Kubę, San Domingo i Jamaikę, Gama więc w 1497-m mógł tylko przypuszczać istnienie lądu amerykańskiego.
(ok. 5). Wyraz Madeira — po portugalsku oznacza drzewo. Wyspa ta, w czasie gdy ją Luzowie odkryli, była całkiem pokrytą lasami — stąd nazwa.
(ok. 6). Żarłoczność strusi dała początek wielu baśniom; jedną z nich jest mniemanie, iż ptak ten może trawić żelazo. Poważni naturaliści, między innemi Buffon, te baśń powtórzyli.
(ok. 7). Aluzya do Faetona i pożogi, jaką świat palił (patrz P. I — 22 — ok. 46).
(ok. 8). Hesperydy córki Nocy, podług innych Zeusa i Temidy, albo Hesperusa, zamieszkiwały góry Atlasu, właściwie zaś były uosobieniem nieznanych krain zachodnich. Krążyły podania, iż w kraju Hesperyd rosną złote jabłka i płyną strumienie ambrozyi. W miarę poznawania zachodniéj części Europy cofano ów mniemnny raj coraz daléj. Podzielone są zdania, jaki kraj miały zamieszkiwać Hesperydy; umieszczają je w Maurytanii, na wyspach „Szczęśliwych“ i na wyspach Zielonego przylądka. Za tém ostatniém podaniem idzie Camoens.
(ok. 9). Poeta wymienia tu szczególnie wyspę Santiago czyli św. Jakóba — Św. Jakób apostoł jest patronem Hiszpanii.
(ok. 11). Gorgonami zwano trzy siostry: Steno, Euryale i Meduzę, córki Forkisa i Kety. W najdawniejszych czasach przypuszczano istnienie jednéj tylko Gorgony, straszydła podziemnego, jedne téż — Gorgo — Homer wymienia. Późniéj wyobrażano sobie trzy Gorgony zabójczynie, z których dwie