lit. sałdus, ‘słodki’, bo Litwin zachował przymiotniki pierwotne, Słowianin je odmienił przez zdrobniające -k. Poszło od sał- (sał-ti, ‘słodnieć’), a to od sól (p.), od smaku przezwane. Od tego samego pnia pochodzi słód (p.).
słój, ‘warstwa, żyłka’ (słojowaty, o ‘fladrze w drzewie, kamieniu’), i słojek (dziś słoik, od słojka), jeszcze w 16. wieku (słojeczek); tak samo w czes. i rus. Prasłowo; p. słonić; lit. szłajos, ‘sani’, szlites, ‘drabina’, szlitis, ‘snop’, szleiwas, ‘krzywy’.
słojerz, ‘zasłona, welon’, z niem. Schleier przez czes. szlojirz; w 15. wieku częste, w 16. używane niemal tylko w formie przymiotnikowej: słojerzowaty, t. j. ‘słojowaty’ (o maści końskiej, fladrze).
słoma, słomka, słomiany, słomianka, słomina; prasłowo; prus. salme, łotew. salmi, ‘słoma’; grec. kalamos (z tego kalmus, o ‘trzcinie’), łac. culmus, niem. Halm. Tak samo u wszystkich Słowian: słama, sołoma, itd.; z *sołma.
słomka, ptak ‘bekas’; jeszcze Cygański 1584 r. pisze słanka i słęka (ę odpowiada stale dawniejszemu an), a pokrewne języki dowodzą, że postać pierwotna *słonka (stąd węg. szalonka); czes. słowień. sluka (a jest i szljuka!); lit. prus. słanka, łotew. sluoka; ptak przezwany od ‘ślęczenia’, ‘skrzypienia’, p. ślęczeć (nie od słomy niby, t. j. długiego dzióba).
słonić, słaniać się, oboczne do kłonić, kłaniać się (p. kłon); zasłona, osłonić itd. Od ‘słonienia’ przezwany i słoń (jeszcze u M. Bielskiego 1549 r. stale wsłoń), wedle bajki, że się nie może kłaść (bo nie powstanie), ale słoni, wsłania się o drzewo; cerk. rus. słon, czes. slon. Należy do tegoż pnia, od którego słój, słojek (p.); grec klitys, ‘pagórek’, klisis, ‘pochyłość’ (stąd enklityczny, ‘przysłaniający się’), łac. clīno, ‘pochylam’, clivus, ‘pagórek’; ind. śrita-, lit., z inną wokalizacją, szlubas (szliubas), a łotew. slums, ‘chromy’, ind. śrona-, litew. szlaitas, ‘spad góry’ (niem. dawne hlita, dziś Leite, ‘spad góry’, i Leiter, ‘drabina’), goc. hlains, ‘pagórek’; dzisiejsze niem. lehnen, ‘kłonić’; tu grec. kline, ‘łoże’ (a stąd klinika), łac. in-clinare (stąd inklinacja), ‘nakłaniać’.
słony, słonina, Słotwina, p. sól.
słońce, do 16. wieku słuńce, zdrobniałe od *sełno (por. ruskie złożenia: sołnoworot, sołnopad, sołnopiok), obok słonko; zbiorowe słonie: »zaszło słonie, Polacy« (w wierszu na śmierć królewską z 17. wieku), »słonie... lotne pędzą konie«; może i słoń: »parzy się przy słoni«, Potocki. Urobione *sŭl-no z -n, jak mēs-en, a wedle miesiąc dorobiono do *sŭl-no i sŭlnĭce. Urobienie na -no (por. ok-no) zastąpiło pierwotny rzeczownik, lit. saulē, grec. hēlios, łac. sōl, goc. sauil, ind. suwar- (drugi przyp. sūras), awest. hwar-. Inne urobienia: słoneczny, w 15. wieku słuneczny (biblja), słonecznik, słonecznica, słoneczko; słunecznik w 15. wieku ‘helianthemum’.
słop, słopiec, ‘potrzask, łapka na ryby’; słęp, słępica, częste w 15. wieku; oboczne do kłop-, klep-, p. kłopot.
słopień, w 15. i w 16. wieku (w biblji, u M. Bielskiego) stale zamiast stopień Leopolity i innych; p. słapać.
słota, słotny, zasłociło się; prasłowiańskie; wszędzie tak samo.
