[17]PIEŚŃ O BUNCIE
O dusze w piekle jęczące!
O wieki mąk!
O wieki w strachu milczące!
O lesie rąk błagalnych!
O lesie rąk! 5
O mózgi krwawe na ościaniach skalnych!
O szczęśliwości dumał świat człowieczy
Przez tysiące, tysiące lat —
I w rzeczy
Człowieka męczył człowiek-kat. 10
Świat śnił o szczęśliwości.
Ponad tym snem pochmurze wieków się przewlekło —
Morze, prastary zegar tej wieczności
Wnet by po kropli w drugie łoże wciekło —
Przez tyle lat 15
Dumał człowieczy świat
O szczęśliwości,
I wydumał — całe dzisiejsze piekło.
O dusze w piekle tym jęczące!
Z pomarłych wieków idzie ku nam szum 20
[18]
Daleki, jak od zaziemskiego wiatru —
Majaczy we mgle zmartwychwstały tłum,
Głośny, a nie czyniący w powietrzu hałasu,
Tłum widmowego teatru.
Słychać jakby głuchy spadek wód, 25
Niby stężały, ciężki oddech czasu,
I turkot kół, i mocny chód,
I zbroi chrzęst, i świsty kul,
I orkiestrę, zwycięstwo grającą,
I krzyki: wiwat król! 30
Z fanfarą bowiem, ku niebu bijącą,
Szli wodze ku szczęśliwości,
Wiodąc u swoich zwycięskich rydwanów
Jeńców Tytanów —
Ci pewnie na świat nieszczęścia wołali. 35
A dalej widać ciemne rzesze
W lęku, który padł na nie od stali,
Od rażących je słońcem pancerzy,
Bowiem jedną stal znały — lemiesze.
Na orłach, które ród rycerzy 40
W bój o szczęśliwość ziemską wiodły,
Między innymi godły
Widać szponach rozwartych krwawe ujarzmienie.
A dalej we mgle cienie — cienie —
Wiecznie straconych, 45
Za życia upartych w swej wierze,
W ślepej zakamieniałości,
[19]
Przeto pobitych lub spalonych
W świętej ofierze
Szczęśliwości. 50
O wieki mąk!
O wieki w strachu milczące!
Aże nadeszła dni naszych niewola.
Dziś Ujarzmienie nie na orłach,
Dziś mamy je w krwi. 55
Dusze rdzą plamne jako te jałowe pola,
Na których rdza żelazna lśni.
Przez serce ludu przeszedł niewoli miecz.
Dość, że strach-śmierć cielesną sprawił,
Jeszcze rdzę — truciznę ducha poostawił, 60
Iż naprzód tęsknotą bieży,
A myślą wstecz.
Och, bracia, tak —
Wszyscyśmy w dobrowolnej kaźni,
Przykuci do taczek żywota (nasze słowo), 65
Pohukujemy odważnie, honorowo,
Lecz jak te dzieci, zbłąkane w lesie w noc —
Z bojaźni.
Strach nami włada. Jak potwór stugłowy
Na dusze zlękłe niby głazy ciska 70
Lęk-pobój, grozę-martwicę.
Straszy nas wszystko; nawet okrzyk sowy,
Nawet zielony trawnik cmentarzyska.
Zaiste, z duszy strachu niewolnicę
Uczynił człowiek, gnany poprzez wieki 75
[20]
Jako zwierz. Gdy uciekł z raju
Przed strachem, ognistym mieczem,
Taki wziął pęd daleki,
Iż do dziś dnia ucieka.
Dziś już ze zwyczaju — 80
I dziś my się już pomęczeni wleczem,
Nawet biec szybko niezdolni —
W tym istnie jesteśmy — wolni.
............
............
O wieki w strachu jęczące!
O wieki mąk! 85
O lesie rąk błagalnych!
O lesie rąk!
O mózgi krwawe na ościaniach skalnych!
Długoż jeszcze te krzyki bezsiły,
Ptaki rozpacznych nocy, 90
Będą wzlatywać z mogił samobójców —
W otchłanne, stężałe mroki
I padać stękiem na ziemię w niemocy?
Długoż będą jak ten dzwon, ptak śmierci, dzwoniły?
Długoż jeszcze z tych krwawych człowieczych ogrojców 95
Będą spływały czerwone potoki
Po nie nazwanym polu
W dolinę łez, w to czarne, martwe morze bolu?!
Już się przepełnia —
A opary nie idą ku niebu w obłoki, 100
Lecz fala, co się nad powierzchnią zwełnia,
[21]
Przelewa się i pada na serca człowiecze
I krwawym potem znów w ogrojce ciecze — —
I tak od nowa — po koniec — bez końca —
Kiedyż tej męki kres? 105
Czy dusze muszą róść
Na krwią uprawnej niwie
W zamrokach ziem bez słońca,
Gdy wszystko w słońcu żywie?
W duszy, wyzbytej trwóg, 110
Która się czuje żywą,
Wstaje gniew,
Niewoli wszelkiej wróg.
Budzi się groźny lew
Protestu 115
I wstrząsa płomienną grzywą!
............
............
............
............
