Antologia bajki polskiej/Jan Lemański

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Julian Ejsmond
Tytuł Antologia bajki polskiej
Wydawca Gebethner i Wolff
Data wyd. 1915
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na commons
Inne Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
JAN LEMAŃSKI.
1865—.

Lemański, jako bajkopisarz nie jest moralistą. Niema on zamiaru nikogo pouczać ani poprawiać. Apologi jego ośmieszają znane i uznane prawdy o cnocie, drwią z komunałów i wykazują ich — czczość oraz głupotę. Ironia i humor są dla poety same w sobie celem. Niektórzy krytycy podkreślają, iż Lemański pierwszy wprowadził do literatury polskiej bajkę nie-satyryczną. Zbytecznem jest polemizować z podobnym poglądem. Dostatecznie go zbił sam Lemański nie pomieszczając w swej »Antologii satyry« ani jednej z bajek poprzedników. Bajka satyryczna była w Polsce rozwinięta zwłaszcza w XVI wieku, w dobie Odrodzenia i Reformacyi. Ale obok niej, obok moralno-obyczajowych apologów już wtenczas spotykamy bajki »filozoficzne« nic wspólnego z satyrą nie mające. Rozkwit bajki filozoficznej a upadek do pewnego stopnia satyrycznej (którą zastąpiła satyra i paszkwil) przypada na dobę Oświecenia.
Liryzm do bajki wprowadził już Niemcewicz (bajka o słowiku smutnym). Lemański rozwinął i udoskonalił bajkę liryczną (»Lilia wodna«).
Humor Lemańskiego w pierwszych bajkach jego polegał głównie na komizmie sytuacyi i charakterów, w późniejszych na mistrzowskiej nieraz grze słów.
Dla zapoznania Czytelników niniejszej Antologii z ogólnym charakterem ciekawych bajek Lemańskiego wybrałem je umyślnie z różnych okresów twórczości poety.











Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Julian Ejsmond.