i królowi wiele na jego utrzymaniu, jeśli nie w całéj pełni praw i władzy, to przynajmniéj z władzą uszczuploną. Jakie zaś przyczyny skłaniały szlachtę do żądania zniesienia urzędu oprawców, i co spowodowało Jagiełłę do wprowadzenia ich na Litwie, a następnie znowu w Polsce, ocenić będziemy mogli dopiéro wtedy, jeśli poznamy, jaką była władza i organizacyja justycyjaryjuszów przed r. 1386 i na jakich opiérała się podstawach prawnych.
Zanim jednak przystąpimy do skreślenia władzy i organizacyi urzędu oprawców, zwrócić musimy uwagę na sposób wyzyskiwania źródeł. Najwięcéj bowiem źródeł i to najwięcéj mówiących posiadamy dopiero z czasów po r. 1386, a więc po pierwszem zniesieniu urzędu oprawców. Nasuwa się więc samo przez się pytanie, o ile ze źródeł tych możemy wyciągać wnioski na kompetencyją i organizacyją urzędu oprawców przed r. 1386. W tym cela wziąwszy na uwagę okoliczność, że justycyjaryjusze pomimo kategorycznego zniesienia w r. 1386 istnieją bez przerwy w r. 1387 i przed aktami w charakterze urzędowym występują, tudzież okoliczność, że przy ponownem zaprowadzeniu tego urzędu w r. 1388[1] ograniczono jedynie ich władzę sądowniczą, niezmieniając istoty samego urzędu, ani reszty władzy, sądzimy, że zaznaczając tylko w odpowiednich miejscach to ograniczenie, możemy źródła z epoki po roku 1388 traktować równorzędnie z wcześniéjszemi, i wyciągać z nich wnioski o władzy oprawców z przed r. 1388.
- ↑ Przywilej ten bowiem określa tylko władzę justycyjaryjusza w sposób ujemny, stanowiąc jakie prawa mu nie przysługują.
