Tak się złożyło, że dopiero teraz przeczytałem Artura Górskiego List do nauczyciela w sprawie szkoły antyreligijnej. Kwestja ta musi interesować każdego, kto w Polsce żyje i myśli. Wprawdzie nie można powiedzieć aby przeżycia religijne w Polsce naprawdę zajmowały wiele miejsca, ale tyle spraw przemyca się pod firmą religji, tyle osób czy stronnictw żeruje na niej, że wszystko co jej tyczy nabiera wagi. Nieraz zastanawiałem się więc, czemu poziom wszystkiego niemal co wywiesza u nas godło religji jest tak przerażająco niski: czemu każde klerykalne pisemko zieje ciemnotą, perfidją i nienawiścią? Nie mnie jednego to uderzało. Niedawno temu, wybitny krytyk, sztandarowy katolik, ubolewał nad tem w swoim artykule, przeciwstawiając naszym stosunkom szerokie i kulturalne nastawienie jakie ma do spraw społecznych i literackich wierzący obóz katolicki we Francji. Skutek tych rozważań był nieoczekiwany: inny, jeszcze katolicciejszy literat, uzurpujący sobie funkcję rewizora, rzucił się na owego krytyka, zdenuncjował go, przyprawił o utratę skromnej posady, obrzucił go tyloma zniewagami i insynuacjami, że wynikiem był pojedynek na pistolety (zapewne za indultem). I kie-
