Strona:PL Aleksandra Humboldta Podróże po Rossyi 01.djvu/101

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

przy tamtym. Znaleziony został na wschodnim brzegu Leny, pośród gromady lodu i ziemi, rozdzielony na części, i przez czas długi nie zwracający na siebie uwagi. Głowa najprzód została odkrytą, i stała się zdobyczą szczęśliwego znalazcy, który odkrył ją 1799 roku, nie zadając sobie trudu wykopania reszty ciała. Później zdarzyło się, że Angli Adams, członek Cesarskiej Akademii Nauk w Petersburgu, który w roku 1806 towarzyszył hrabiemu Gołowkinowi w podróży jego do Chin, korzystał z tej zręczności dla odbycia podróży w te okolice, w celu naukowych poszukiwań. Posłyszał on w Jakutsku o tem odkryciu, zrobionem przez jednego ze starszych Tunguzów, który przedał był tę głowę kommissantowi kupca Popowa: kommisant przesłał zęby z rysunkiem głowy swojemu pryncypałowi, w którego domu Adams mieszkał. Udał się on natychmiast na miejsce, gdzie znalazł jeszcze szkielet zupełnie cały, z częścią mięsa w spodniej części, które jeszcze było tak świeże, że widocznem było, iż niedźwiedzie i psy niedawno się niem żywiły. Z wielką starannością odjął on resztę mięsa i oczyścił szkielet. Spodnia część, będąc zagrzebaną w lodzie i ziemi, ochronioną została od żarłocznych zwierząt. Jedna z przednich nóg była odłamaną, ale się później znalazła; ośm tylko pacierzy grzbietowych z blizko trzydziestu było na miejscu; jedna łopatka, druga była później znaleziona; miednica i trzy inne kończyny wisiały jeszcze na ścięgnach, a prawie połowa skóry zostawała jeszcze w całości; głowa pokrytą była suchą skórką, i jedno ucho, ostro zakończone, a więc odmienne od uszu żyjącego słonia lub morskiego konia, dobrze się zachowało i pokryte było kilku kosmkami włosów. Adams dowodził, że mógł rozpoznać źrenice oczu; lecz zachodzi wątpliwość, czy nie jest to raczej sucha skórka, wskróś przeświecająca się. Nie znaleziono ani kości ogonowéj, ani ogona; ale niektórzy naturaliści dowodzą, że w czaszce można rozpoznać miejsca muskułów trąby. Koniec spodniej wargi był nieszczęściem odcięty przez Adams’a, a wyższa całkiem zniszczona, tak, że trzonowe zęby odkryte były, niepodobne do zębów zwierząt mięsożernych. Wysokość szkieletu, dopóki był nie obrany ze skóry, wynosiła dziewięć stóp cztery cale, długość szesnaście stóp cztery cale, długość zębów wzdłuż załamań dziewięć stóp sześć cali, a tylko trzy stopy siedm cali od korzenia do wierzchołka, z powodu znacznych załamań: oba razem ważyły 360 funtów, razem zaś z głową 414 funtów. Czaszka zawierała w sobie nieco mózgu, całkiem wyschłego. Kość twardszą była w toczeniu, niżeli pospolita słoniowa kość, i odmiennego koloru. Kiedy zwierzę to znalezione było, miało jeszcze na sobie wiele włosów, koloru włosa wielbłądziego. Pokrycie włosów skła-