lego rzeczy mniej znane nad znane dobrze i dążył w ich przedstawieniu do silnych efektów, z których jednym jest uporczywe towarzystwo „wasala krnąbrnej twarzy“, odzywającego się głosem poziomego rozsądku w chwilach największego napięcia pobożności. Opuszczenie stacyj Męki Pańskiej jest typowym przykładem, jak Bonczyk „ważne zdarzenia zbywa krótko“, bo przecie na odpuście Podwyższenia św. Krzyża te stacje, a nie Maryjne stanowiły główną część uroczystości. Podkreśliłem już dramatyczność treści Góry Chełmskiej, która znalazła swój wyraz w dramatycznym jej przedstawieniu zarówno w pieśni I o znacznej przewadze dialogów jak w pieśni VI. O retorycznym zabarwieniu stylu mówić będziemy jeszcze w rozdziale o
wysłowieniu (str. CXVI i nast.).
Wpływ Pana Tadeusza na Górę Chełmską skupił w kilku ośrodkach, nie rozlewając się po całym poemacie, jak to było w Starym Kościele Miechowskim. Pierwszym takim punktem jest początek pieśni I, w którym dwukrotnie zaznaczył się wpływ inwokacji Pana Tadeusza, a mianowicie w w. 33—41 i 55—72, w których nie trudno zauważyć, że „Królowa Polski z Ostrobramskiej wieży Litwie, a Jasna Góra Lachom w pomoc“ biegnąca — to refleks „Panny świętej, co Jasnej broni Częstochowy i w Ostrej świeci Bramie“, ale trzeci człon: „co śród zamkowy nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem“ — przybrał zgodnie z tłem śląskim nowy wygląd: jest to święta Anna z Chełmskiej Góry szczytu, królowa górnośląskiej warty. Stąd w dalszej konsekwencji Bonczyk traktuje Śląsk jako równorzędny człon z Koroną i Litwą, zgodnie zresztą z przeszłością historyczną. Rzuca to także światło na sprawę wyłączności regionalnej czyli t. zw. separatyzmu śląskiego nie tylko u twórcy Góry Chełmskiej, lecz także u innych Górnoślązaków. O związku między portretami w bawialni soplicowskiej a obrazami „ojczyzny filarów“ w tusculum ks. Grelicha była już mowa. Jednym z drobniejszych refleksów Pana Tadeusza jest także Góra Chełmska III 67—70:
za nimi (gwiazdami) na wozie wspaniałym
Krąży Michał Archanioł, którymkolwiek śmiałym
