usamowolnienie (emancypacją) popierać Żydów, nie miłością Judaizmu, nie staraniem się o popularność byli powodowani, lecz uczuciem zatarcia odwiecznych antypatji, wzniesieniem długo zapomnianego ludu byli wiedzeni, i że nie ich wina iż przypominać muszą iż Żyd Berek[1] w obronie polskiéj ziemi położył życie pod Kockiem; a wieszcz co sławę i nieszczęścia naszych przodków w szczęśliwych często opowiadał rymach; co krew swoją obok Kościuszki na polach przelewał Maciejowickich; zimnego Szlüsselburga zamieszkiwał lochy; a nad Sekwaną jako wygnaniec obok Kniaziewicza swe położył kości[2]; przyszłości i poprawie żydowskiego ludu również swoją poświęcił uwagę.
Nie mamy się wprawdzie za nieomylnego Proroka; wyższe spekulatywnéj filozofji wiadomości są nam obce; ograniczyć się musimy na to co przez nasz prosty rozsądek pojętem być może; lecz tak jak w latach rok 1848. poprzedzających zdołaliśmy siły i dążności ocenić demokracji o ostrzegać współziomków, iż dla niéj nie warto z królewskością zrywać i na jéj zemstę się narażać; jak w tymże roku nie wpływaliśmy na czynności, które w rozumieniu Żydów[3] dopiero co uzyskaną emancypacją cofać się zdawały; tak dziś temiż samemi instrumentami uzbrojeni, to jest: oczami które chcą widzieć; umysłem który chce pojąć; przecież wyznać musimy iż celu dziś Spółce Bazarowéj wytknionego pomimo najlepszéj chęci spostrzedz nie możemy; gdyż ani idea (myśl) stworzenia stanu średniego; ani wyrobów francuskich, przez wlokące się ogony damskich sukien, zwiększona konsumpcja; ani krucjata przeciw Żydom, a nie przeciw lichwiarstwu; położenia naszego nie zmienią, jeżeli w duchu publicznym, w wyrozumowaném pojęciu naszych interesów, nie zbudzimy i nie wywołamy dotąd drzemiących lub zrażonych sił.
