nie zostaliśmy, gdyż sprowadzenia i wyznaniem i językiem obcego ludu, wszelkiemi siłami bylibyśmy się opierali; lecz dziś, gdy rzecz już po za obrębem naszéj leży woli i żydzi od wielu wieków polskie zamieszkują kraje, to trafność podobnej exkluzyi, jeżeli w względzie politycznym ulega powątpiewaniu, to tém mniéj przez zdrowe zasady gospodarstwa krajowego zdoła się wytłómaczyć; gdyż oświadczając, iż żydów kupcami w Bazarze mieć niechcemy, stwarzamy monopol, pozbawiamy się tak bardzo w handlu potrzebnéj konkurencji; wyrzekamy się tolerancji, z któréj przodkowie słynęli nasi; wreszcie wypowiadamy wojnę zasadom będącém na czele dzisiajszéj cywilizacji, to jest wolnego handlu, a stajemy po stronie przesądów i zawad, które interes i samolubstwo przeciw wolnemu rozwojowi ludzkości założyły sobie dotąd były. Występując tym sposobem w obronie żydów i narażając się na niezatwierdzenie naszéj polityki z strony naszych mocodawców, wyznać musimy, iż powody nasze czerpaliśmy nietylko z światowych, ale także z wyższych względów; tak jak Chrystus na krzyżu „prosił Ojca Niebieskiego aby Jego prześladowcom wybaczył, bo ci nie wiedzą co czynią”, tak téż sądziliśmy, iż pochodząc z narodu, który od wielu lat za swe grzechy sprawiedliwe męczeństwo cierpi[1], nie będziemy zważali na jednę obelgę mniéj lub więcéj, z téj przyczyny podniesienie świętokradzkiéj ręki w roku 1848. przez żydów w Poznaniu i Lesznie na naszych kapłanów i naszych współobywateli, ofiarowaliśmy naszemu Stwórcy, a nie czuliśmy się uprawnieni, ażeby za czyn przez kilku popełniony, mieliśmy niewinnych karać, odmawiając im dopiero na nasze wstawienie w roku 1847. uzyskanego obywatelstwa.
Dodać tu jeszcze w tym przedmiocie musimy, iż mając dwa kramy przez 5 kwartałów próżne, korzystaliśmy z téj sposobności, ażeby z dwóch małych i ciasnych, zrobić obszerny kram jeden; krok tém potrzebniejszy, iż kramy
- ↑ Patrz Kazania Skargi i pożegnanie Jana Kazimierza składającego koronę.
