zachodzące na politycznej mapie świata po zakończeniu zimnej wojny zrodziły zapotrzebowania na „geopolityczną wyobraźnię”, potrzebną do opisania nowego ładu przestrzennego. W porównaniu z klasyczną geopolityką początku dwudziestego wieku współcześnie zmieniły się charakter i oblicze tej nauki. Na obecnym etapie rozwoju myśli geopolitycznej podkreśla się, że geopolityka, a przynajmniej geopolityka w jej tradycyjnym rozumieniu, nie jest nauką czy też obiektywnym badaniem otaczającej człowieka rzeczywistości. Geopolityka to w istocie tworzone przez podmioty geopolityczne przedstawienie współzależności z innymi podmiotami działającymi na arenie międzynarodowej w funkcji swoich interesów; przedstawienie to ma bardzo silny wpływ — nawet jeśli się nie jest tego świadomym — na percepcję rzeczywistości, a tym samym na decyzje polityczne. Nie istnieją ani obiektywne „zasady”, ani też „prawa geopolityczne”. Istnieją one tylko subiektywnie w określonej narodowej czy też podmiotowej myśli geopolitycznej; służą do tworzenia hipotez, teorii, przedstawień i scenariuszy politycznych, a te z kolei są zależne od interesów, posiadanej technologii oraz od systemu wartości kulturowych, właściwych temu, kto je opracowuje. Nieustannie zmieniane koncepcje geopolityczne odzwierciedlają specyficzne warunki danego momentu historycznego, a także niepokoje i interesy, które motywowały takie lub inne ich określenie. Przy czym przedstawienia geopolityczne wpływają podobnie jak slogany na rozumowanie, a tym samym na dokonywanie wyborów i zyskiwanie dla nich poparcia. Posiadają dużą wartość propagandową, informacyjną i dezinformacyjną[1].
Jak pisał współczesny francuski geograf Yves Lacoste, który w dużym stopniu przyczynił się do odrodzenia akademickiego zainteresowania geopolityką, należy łączyć badania poświęcone ideom geopolitycznym z analizą geopolitycznej sytuacji, w której one powstają. Geopolityczna sytuacja jest wytwarzana i dana w określonym okresie historycznej ewolucji przez rywalizujące ze sobą potęgi i relacje sił, które ulokowały się na różnych obszarach danego terytorium. Aby zrozumieć konflikty geopolityczne, konieczne jest poznanie przyczyn i zrozumienie idei głównych aktorów konfliktów geopolitycznych: przywódców państw, liderów ruchów regionalnych, autonomicznych lub niepodległościowych itp., oddziaływujących na opinię polityczną[2]. Według Lacoste'a, podejmując analizę problemów i teorii geopolitycznych, należy zająć się wyodrębnianiem i systematyczną konfrontacją spostrzeżeń i przekonań, jakie każda grupa polityczna posiada na temat przestrzeni. Przekonania ta wywodzą się nie z racjonalnego i obiektywnego szacowania interesów grupy, ale przede wszystkim z jej kultury
