bolicznym[1]. Przestrzeń ma zatem nie tylko wymiar materialny, naznaczona jest przez emocje, uczucia i wartości. Znaniecki podkreślał, iż każda grupa dąży do posiadania własnej, specyficznej przestrzeni społecznej, odzwierciedlającej jej wartości, preferencje i aspiracje, przy czym ta sama przestrzeń fizyczna może mieć odmienne wartości dla różnych grup społecznych. Przestrzeń społeczna ma przy tym wyraźne ukierunkowanie kulturowe. Każda przestrzeń jest składnikiem jakiegoś szerszego, nieprzestrzennego systemu wartości. Kulturowe uwarunkowania przestrzeni społecznej akcentują subiektywność doświadczanych terytoriów, których percepcja jest zatem istotnym składnikiem rzeczywistości społecznej[2]. W tym ujęciu przestrzeń jest wartością jako element ogólniejszego systemu, w stosunku do którego uzyskuje ona dopiero treść. Ale przez społeczne naznaczanie przestrzeń nabiera pewnej wartości samoistnej[3]. Ponieważ przestrzeń jest wartością, bywa więc kolektywnie i indywidualnie, zarówno realnie, jak i symbolicznie, zawłaszczana. Sam fakt zawłaszczania przestrzeni nadaje jej charakter społeczny, wikła ją bowiem w całość stosunków międzyludzkich (w tym także stosunków władzy) i układ kultury[4].
Podejmując rozważania dotyczące przestrzeni społecznej człowieka, należy zwrócić uwagę na fakt, iż została ona wytworzona przez ludzi. Przestrzeń, w której żyjemy, nie jest w tym ujęciu tworem natury, ale człowieka, przy czym o jej kształcie decydują czynniki przyrodnicze, społeczne i kulturowe[5]. Najistotniejszą właściwością koncepcji przestrzeni społecznej jest traktowanie jej jak czegoś wytworzonego przez społeczeństwo, a nie pozostającego poza społeczeństwem. Pozwala to na odejście od statystycznego pojmowania przestrzeni do analiz procesów społecznego wytwarzania przestrzeni i sposobu jej użytkowania przez ludzi. W koncepcji przestrzeni społecznej zasadniczym składnikiem są ludzie tworzący zorganizowaną zbiorowość, a nie obszar tej działalności. Uporządkowanie elementów przestrzeni fizycznej stanowi wytwór działań człowieka, a nie przyczynę jego zachowań. Człowiek w koncepcji przestrzeni społecznej jest aktywnym odbiorcą oddziaływań zewnętrznych. Nacisk położony został nie na zachowania adaptacyjne i reakcje na bodźce pochodzące z otoczenia, ale
- ↑ B. Jałowiecki, M.S. Szczepański, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Warszawa 2006, s. 318.
- ↑ Z. Rykiel, M. Pirveli, Przestrzeń a środowisko w geografii; ujęcie krytyczne, (w:) Podstawowe idee i koncepcje geograficzne w świetle przemian geografii współczesnej świata, t. 1, pod red. S. Liszewskie i W. Maika, Bydgoszcz 2005, s. 136.
- ↑ B. Jałowiecki, M.S. Szczepański, op. cit., s. 318.
- ↑ Ibidem, s. 318.
- ↑ Ibidem, s. 317.
