Strona:William Shakespeare - Burza.pdf/9

wadzony do stopnia najwyższej doskonałości, — dają miarę napięcia uczucia narodowego u widzów, którzy takiemi tematami widocznie żywo się interesowali.
 Narodowy charakter literatury wzmogła jeszcze i ta okoliczność, że wpływy obce przenikały skąpo do Anglji. Jako wyspa, dała się ona łatwo zamknąć przed obcymi myślicielami i agitatorami, przed napływem niepożądanych książek; władcy jej niechętnie patrzyli na wyjazd zagranicę swoich obywateli, tak, że wymiana myśli między kontynentem a Anglją odbywała się powoli, co również przyczyniło się do opóźnienia renesansu. Nie uderzyła o Anglję gwałtownie wysoka fala humanizmu włoskiego, nie zmiotła z powierzchni jej duchowego życia średniowiecznych marzeń i ideałów. Renesans angielski nie jest nagłym odskokiem od średniowiecza, ale powolnem przejściem, które pozwoliło przetopić najlepsze elementy bardzo bogatego angielskiego średniowiecza na najszlachetniejszy kruszec narodowej poezji. Obok rzadkich nowych form, jak np. biały wiersz, który przeniknął z Włoch, spotykamy przeważnie formy tworzenia średniowieczne, zwrotki chaucerowskie, tematy rycerskie, budowę dramatu zapożyczoną z misterjów. Rzucił ten fakt silne podwaliny pod epokę elżbietańskiej literatury; stała się ona przez to źródłem całej późniejszej literatury angielskiej, gdyż czerpiąc swoją bogatą falę z rodzimych żył podziemnych, nie jest tylko pięknym epizodem bez dalszych skutków, jak wszystkie renesansy, które zaczerpnęły swoją treść z umysłowości obcych narodów.
 Rozwój dramatu w literaturze elżbietańskiej. Charakterystyczną cechą dla literatury elżbietańskiej jest rozwój dramatu, który osiągnął wtedy niebywałe wyżyny doskonałości i różnorodności, jak nigdy już potem w Anglji i jak w żadnem innem społeczeństwie współcześnie, prócz Hiszpanji, której renesans do pewnego stopnia jest zbliżony ogólnemi rysami do angielskiego. Dramat ten w nowej swojej postaci począł się prawie nagle, jakkolwiek