Świetny przykład buntu przeciwko wodnistemu i płytkiemu optymizmowi kursującej filozofii religijnej znajdujemy w piśmie owego dzielnego pisarza anarchistycznego, Morrisona I. Swifta. Anarchizm autora posuwa się cokolwiek dalej niż mój własny, gdyż przyznaję się, że w znacznej mierze współczuję temu niezadowoleniu z idealistycznego optymizmu, dziś tak rozpowszechnionego i wiem, że niektórzy z was będą z nim sympatyzowali z całego serca. Zaczyna on broszurę o „Poddaństwie człowieka“ od szeregu doniesień reporterskich o samobójstwach, wypadkach śmierci głodowej, jako próbkach naszego ucywilizowanego ustroju, jako to:
„Po dokonaniu licznych wędrówek w głębokim śniegu z jednego końca miasta na drugi w daremnej nadziei znalezienia zajęcia, będąc z żoną i z sześciorgiem dzieci pozbawiony pokarmu i wyrzucony z mieszkania w jednej z odległych ulic wschodniej dzielnicy wskutek niepłacenia komornego, Jan Corcoran, urzędnik biurowy zakończył dziś życie swoje, zażywając dawkę karbolu. Corcoran stracił stanowisko swoje trzy tygodnie temu wskutek choroby, a podczas okresu bezrobocia szczupłe oszczędności jego zostały wyczerpane. Wczoraj otrzymał on pracę w oddziale zamiataczy śniegu, lecz był zbyt osłabiony po chorobie i zmuszony po upływie godziny porzucić próbę operowania łopatą. Wówczas rozpoczął nanowo ponure zadanie poszukiwania pracy. Zupełnie zniechęcony wrócił do domu wczoraj wieczór, aby znaleźć głodną rodzinę i przybite do drzwi ogłoszenie o wyrzuceniu z mieszkania. Następnego poranka zażył truciznę.
„Doniesienia o wielu podobnych wypadkach leżą przedemną, pisze dalej p. Swift; możnaby łatwo zapełnić niemi encyklopedyę. Nieliczne, które tu przytoczyłem, niech posłużą do wytłomaczenia wszechświata. „Jesteśmy świadomi obecności Boga w tym świecie“, pisze jeden z autorów w jednym z świeżych miesięczników angielskich (sama obecność złego w doczesnym porządku świata, jest warunkiem doskonałości porządku wiecznego, pisze prof. Royce[1]). „Absolut
- ↑ W dziele "The World and the Individual", t. II, str. 385.
