Strona:Walery Eljasz-Radzikowski - Szkice z podróży w Tatry.djvu/291

niższe punkty są: na zachodnim krańcu: przełęcz Tomanowska (5210’), na wschodnim: przełęcz Kopą zwana (5352’). Ztąd łatwo sobie wytłumaczyć różnicę znaczną ciepłoty między stokami północnemi a południowemi Tatr.
 Oprócz tego inna jeszcze okoliczność wpływa na odmienną charakterystykę Tatr po jednéj lub drugiéj stronie grzbietu głównego. Od południa rdzeń pasma bezpośrednio wznosi się z równiny do wysokości najwyższych szczytów tworząc przez to, szereg małéj liczby wierchów prawie jednéj miary, podczas gdy od północy szeroko rozgałęzione stoki z reglami, jakby na straży postawionemi przy ujściu dolin, wierchy najrozmaitszej wielkości i kształtu, nadają Tatrom postać rozległego łańcucha gór, najeżonego mnóstwem turni i urwisk, poprzeżynanego licznemi dolinami.
 W kierunku znów ze wschodu na zachód, znachodzą się główne odmiany w paśmie Tatr już nie ze względu temperatury, lecz co do gatunku kamienia. Wpływa to na kształt gór i charakter dolin. Wedle calca podzielono cały obszar Tatr na dwie części, z których wschodniéj rdzenia miano przyznano, to jest: od Łomicy do Świnnicy, gdzie wszystko z granitu, daléj zaś wapień i gnejz, znów na krańcu w Rochaczach granit się wynurza, zamykając na zachodzie śliczne nasze Alpy.
 Granit tworzy jednolite wielkie masy skał bez szczelin, co jest powodem formacyi jezior górskich, mają one w Tatrach prawie wszystkie granitowe łożysko; źródeł mniéj bywa w granicie, niż w gnejzie i w wapieniu, potoki zwykle uchodzą z jezior, zapełniających się wodą deszczową, gdy przeciwnie najwspanialsze zdroje, z najwyborniejszą wodą tryszczą z wapieni. Roślinność także nie tak chętnie się