Strona:Wacław Sieroszewski - Z fali na falę.djvu/26

pońskiej: w przeszłości czcili oni płodność, rozkosz, wszelką siłę twórczą lub opiekuńczą, wszelką siłę, darzącą życiem lub wzmacniającą je…
 Obecnie czczą twórczego ducha ludzkiego, który żywiołowe potęgi, mocą swej woli i odwagi, zamienia w sługi swoje…
 Stąd ta wielka ich tolerancja i uznanie dla wszelkich przekonań ludzkich, stąd głęboka cześć dla wszystkiego, co wzniosłe!
 Ostatniemi czasy religijność Japończyków jeszcze na inne zwróciła się tory: czczą oni coraz więcej wiedzę, coraz potężniej wzruszają się jej tajemnicami. Pamiętam profesora w tokijskim uniwersytecie, który z mistyczną niemal czczią pokazywał nam świecące się w ciemnościach radjum i opowiadał o swych nad nim doświadczeniach. Dowiedziawszy się, że jestem rodakiem Curie-Skłodowskiej, chciał mię uściskać — rzecz niezwykła u Japończyków.
 Szkoła jest najlepszym w każdej wiosce japońskiej budynkiem. Umiejętność czytania i pisania jest powszechną. 5,000,000 dzieci obojga płci uczy się w szkołach japońskich i procent ich, szczególniej dziewcząt, wzrasta z roku na rok.
 Wyższe zakłady naukowe bardziej obchodzą współczesnych Japończyków, niźli świątynie, które czczą jedynie jako zabytki swej przeszłości i skarbnice swej sztuki. Wierzą głęboko w naukę i traktują ją z czcią religijną, z tym niezmiernym szacunkiem dla wysiłków myśli ludzkiej, odziedziczonym po mędrcach indyjskich,