Strona:Thomas Carlyle - Bohaterowie.pdf/122

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.



ODCZYT III.
Bohater jako poeta. Dante; Szekspir.

Bohater jako bóstwo, bohater jako prorok — są to zjawiska wieków dawnych, które nie mogłyby znowu się powtórzyć. Przypuszczają one pewną pierwotność pojmowania, której kładą koniec postępy samej wiedzy naukowej. Aby ludzie, w zachwycie swym i miłości, mogli sobie wyobrazić, że podobny im człowiek jest bogiem lub głosem Boga przemawia — trzeba, że tak powiem, ażeby świat nie posiadał — wcale lub prawie — żadnych form naukowych. Bóstwo i prorok już przeminęli. Przyjrzyjmy się teraz naszemu bohaterowi w charakterze mniej wyniosłym, lecz zarazem i mniej spornym, w charakterze poety, w charakterze, który nie przemija. Poeta jest postacią bohaterską wszystkim wiekom wspólną, którą wszystkie czasy posiadają, jeśli tylko się ona zrodziła, którą zarówno najdawniejszy jak i najnowszy wiek wydać może i będzie wydawał zawsze, ile razy podoba się to naturze. W żadnym czasie nie jest niemożliwością, ażeby dusza bohatera, jeśli tylko zesłała ją natura, nie mogła wziąć na się postaci poety.