Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/91

rzeki Nilu, zwierząt i roślin. Bogiem najwięcej czczonym w całym Egipcie i we wszystkich okresach przeobrażeń religijnych było słońce, Râ. Również bogiem słonecznym jest Horus, uważany za duszę lub syna boga Râ. Jego symbolem jest uskrzydlona tarcza słoneczna, a krogulec ptakiem jemu poświęconym. Seb — ziemia, Nuit — niebo, Ah — księżyc i Hapi — Nil, są też bóstwami, czczonemi w całym Egipcie. Szeroko rozpowszechniony był kult Ozyrysa, który jest także bogiem słońca, synem Seb i Nuit, ziemi i nieba. Żoną jego była Isis (Izyda), Horus jego synem, a Set, po grecku Typhon, jego bratem. Wedle legendy, podanej przez Plutarcha, Ozyrys był królem Egiptu, mądrym i dobroczynnym. Brat jego Set podstępem złowił go w zasadzkę, zabił i zwłoki zamknął do trumny, którą rzucił do morza. Isis odnalazła zwłoki męża, ożywiła je a syn jej Horus zwyciężył Seta i pomścił śmierć ojca. Mimo tego Set, choć zwyciężony, nie stracił władzy. Jest on, według jednych, uosobieniem zła, podczas gdy walczący z nim Horus przedstawia pierwiastek dobra. Inni uważają Seta za personifikację nieurodzajnej pustyni i niszczącej siły wiatru pustynnego w przeciwstawieniu do dobroczynnego działania słońca, urodzajnej ziemi i wód Nilu.
 Prócz tych głównych bóstw, czczonych w całym Egpcie, było mnóstwo bóstw lokalnych jak Ptah (Ftaa), Bastet, Neith, Hator i Mut. Szczególną cześć oddawano niektórym zwierzętom, jak kotom, krokodylom, wężom, ibisom i in. Cześć boską odbierał Apis, byk, poświęcony bogu słońca Amon-Râ, krowa bogini Hator, sęp bogini Mut i wiele innych. Najwspanialszą świątynią była świątynia boga Amon-Râ w Karnaku.
 Według wierzeń egipskich człowiek składa się z ciała (khet), duszy (ba), przedstawianej w postaci szarańczy lub ptaka, ulatującego w chwili śmierci człowieka, nazwiska (ren) i z pierwiastka, zwanego „ka“, co oznacza wierne odbicie osobistości człowieka, jego widmo, które nie umiera, lecz towarzyszy człowiekowi do grobu, a dalsze jego istnienie zawisło od konserwacji ciała zmarłego. Z temi wierzeniami było w związku balsamowanie ciał i obrzędy pogrzebowe, których celem było zapewnienie zmarłemu życia zagrobowego. W tym celu też wkładano do grobowca „księgę zmarłych“ lub wyjątki z niej, pisane lub ryte w kamieniu. „Księga zmarłych“, przechowana dotychczas w kilkunastu egzemplarzach, różnych co do treści, składa się ze 150 — 165 rozdziałów, zawierających modlitwy i formuły i jest rodzajem przewodnika dla zmarłych, który ma im ułatwić drogę pozagrobową i odnalezienie krainy Ozyrysa, pole Jalu, będące przybytkiem szczęśliwych. Rozdział 125 „księgi zmarłych“ mieści w sobie wyobrażenie sądu nad duszami zmarłych. Sąd ten sprawuje Ozyrys z 42 sędziami, przyczem Anubis waży serce zmarłego, a Thot zapisuje wyrok. W rozdziałach 76 — 78 „Księgi zmarłych“ są ustępy, z których wynika, że zmarli mogli się przeobrażać, a mianowicie przybierać postać złotego krogulca, lilji, ptaka, zwanego bennu, barana, krokodyla i t. p. Nie jest to jednak wędrówka dusz w znaczeniu metempsychozy hinduskiej, gdyż oznacza dowolną możność przeobrażania się w postaci boga albo czczonego narówni z bóstwem zwierzęcia lub rośliny dla dostąpienia zupełnej szczęśliwości.
 (G. Maspero, Les Inscriptions der pyramides de Saqqarah, Paris 1894; Ed. Naville, Das ägyptische Totenbuch, Berlin 1886; Le Page-Renouf, The Book of the Dead, translation and commentary, Leipzig 1907; E. Schiaparelli, II libro dei funerali dei antichi Egiziani, Torino 1881 — 1890; I. H. Breasted, The Development of Religion and Thought in Ancient Egipt. New York. 1918).

 Egipt współczesny, królestwo konstytucyjne, od r. 1922 zwalniające się coraz bardziej z pod protektoratu Anglji, liczy wraz z Sudanem anglo-egipskim około 20 miljonów mieszkańców. Pod względem wyznaniowym najliczniejsi są wyznawcy islamu (mahometanie), których liczba w samym Egipcie wynosi 11.624.000, a z Sudanem przeszło 18 miljonów. Wyznawców Kościoła grecko-wschodniego jest w Egipcie 856.000, katolików 108.000, protestantów 47.000, innych wyznań chrześcijańskich 14.000, żydów 60.000.