nadawali uczniowie wybitnym nauczycielom, łącząc z nim charaktery-styczne przydomki. I tak np. św. Anzelma z Canterbury zwano „Doctor Marianus“, św. Tomasza z Akwinu „Doctor Angelicus“, św. Bonawenturę „Doctor seraphicus“ i t. p.
Doktrynarjanie, nazwa stowarzyszeń duchownych (bractw i kongregacyj), poświęcających się nauczaniu prawd wiary katolickiej, jak Arcybractwo nauki chrześcijańskiej, włoska Kongregacja kapłanów świeckich nauki chrześcijańskiej, załóż, w r. 1586, francuscy doktrynarjanie (Pères doctrinaires), powst. w r. 1597, połączeni w r. 1747 z kongregacją włoską i Bractwo nauki chrześcijańskiej we Florencji, założone przez Hipolita Galantini z końcem XVI wieku.
Dolcynjanie, ob. Apostolscy bracia.
Döllinger Jan, ob. Starokatolicy.
Dominik św., założyciel zakonu dominikanów, ur. w r. 1170 w Starej Kastylji. W uniwersytecie w Walencji studjował filozofję i prawo, a w r. 1195 poświęcił się stanowi duchowne-mu. Jako kanonik kapituły w Ósma, przybył w r. 1203 w towarzystwie swego biskupa Diego do Francji i tu znalazł zadanie swego życia, t. j. nawracanie heretyków. Południowa Francja była wówczas zalana przez sektę albigensów, z którą bezskutecznie walczyło miejscowe duchowieństwo. Św. Dominik, który już przedtem zasłynął jako gorliwy kaznodzieja, rozpoczął wraz z biskupem Diego gorliwą działalność misyjną jako kaznodzieja wędrowny w Langwedocji. W tym czasie wprowadził nabożeństwo różańcowe (ob. Różaniec) w formie obecnie używanej. Po śmierci biskupa Diego prowadził dalej pośród licznych niebezpieczeństw dzieło nawracania albigensów i założył w r. 1215 zakon, któremu z powodu odmówienia przez papieża Inocentego III zatwierdzenia nowej reguły, nadał regułę św. Augustyna. W r. 1216 uzyskał od papieża Honorjusza III zatwierdzenie zakonu dominikańskiego, nazwanego w bulli papieskiej „zakonem kaznodziejskim“ (Ordo Praedicatorum, stąd litery O. P. oznaczają przynależność do tego zakonu). Od r. 1219 żył przeważnie w Rzymie i w Bolonji, gdzie założył klasztory San Sisto i Santa Sabina.
Zmarł w Bolonji w r. 1221 i został w r. 1234 kanonizowany.
Dante opiewa w „Boskiej Komedji“ jego chwałę (Raj, Pieśń XII, 55 — 114).
Dominikanie, zakon kaznodziejski, założony w r. 1215 przez św. Dominika, zwany także „ordo veritatis“ (zakon prawdy), rozprzestrzenił się wkrótce po swem założeniu w całej Europie. Celem zakonu jest głoszenie nauki katolickiej i jej obrona, oraz nawracanie inowierców przez głoszenie kazań i pogłębianie studjów teologicznych. Zakonnicy dzielą się na kapłanów (sacerdotes) i braci (laici). Po roku nowicjatu odbywają 8-letnie studja teologiczne we własnych zakładach (studium domesticum), poczem składają egzamin na lektorów. Po pięcioletniej działalności lektorskiej otrzymują tytuł magister studentium, po dwóch następnych bakalaureat, następnie tytuł regens studiorum, a ostatecznie doktorat. Zakon dzieli się na prowincje pod przewodnictwem prowincjałów, którzy podlegają generałowi zakonu, rezydującemu w Rzymie przy kościele S-ta Maria sopra Minerva.
W Polsce powstało już w ciągu XIII wieku przeszło 20 klasztorów dominikańskich, z których pierwszym był klasztor założony w Krakowie w r. 1223 przez biskupa Iwona Odrowąża. Pierwszymi dominikanami w Polsce byli bracia św. Jacek i błogosławiony Czesław z rodziny Odrowążów. Około r. 1228 utworzono prowincję polską, do której należały pierwotnie także Czechy i Morawy. W r. 1594 wyłączono z niej prowincję śląską i ruską, a w r. 1647 prowincję litewską. W r. 1720 liczyła prowincja polska 65 klasztorów dominikańskich (męskich i żeńskich) i 3 rezydencje, prowincja ruska 72 klasztory, prowincja litewska 38 klasztorów i 4 rezydencje.
Od XIII wieku dominikanie wykładali na uniwersytetach w Paryżu, Bolonji, Padwie, później w Kolonji, Pradze i w Wiedniu. Szczególnie pielęgnowali studja biblijne. Ustalenie tekstów biblijnych, wydania krytyczne tekstów oryginalnych, przekłady biblji na języki i narzecza ludowe oraz liczne komentarze biblji są w znacznej mierze zasługą dominikanów. W
Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/78
Ta strona została przepisana.
