Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/44

i rozciągając wiarę w natchnienie, pod wpływem którego biblja była pisana, do liter i znaków, tłumaczonych w sposób zabobonny, wywołali reakcję w postaci t. zw. racjonalizmu biblijnego, który odrzuca w biblji wszelki pierwiastek nadprzyrodzony.
 W Niemczech też powstał na tle deizmu angielskiego i encyklopedyzmu francuskiego, jako reakcja przeciwko bibljolatrji, racjonalizm biblijny, odrzucający nietylko wszelki pierwiastek nadprzyrodzony w biblji, lecz upatrujący w niej wyłącznie tylko zbiór legend i mitów babilońskiego pochodzenia (ob. Babilon i Biblja).

 Biczownicy. W połowie XIII wieku pojawiło się we Włoszech w czasie walk Gwelfów z Gibelinami bractwo, założone przez pustelnika Rajnera, który wzywał lud do pokuty, wskazując publiczne biczowanie się jako najlepszy środek do przebłagania gniewu Bożego. Biczownicy (flagellantes, crucifratres) odbywali pochody z krzyżem i chorągwią na czele i biczowali się w kościołach i na placach publicznych, śpiewając hymn o Męce Pańskiej.
 W tym samym czasie (ok. r. 1261) zjawili się biczownicy w Polsce, gdzie jednak od samego początku zwalczało ich duchowieństwo z powodu wykroczeń przeciw moralności publicznej.
 Ponownie pojawili się biczownicy w Europie w XIV wieku, w czasie panowania zarazy „czarnej śmierci“, wywołali jednak wkrótce przez fanatyzm, sekciarstwo i szerzenie zgorszenia zakaz papieża Klemensa VI, który domagał się od panujących i od biskupów, aby sektę tę wypędzali.
 W Polsce sekta biczowników, zwalczana przez Prandotę, biskupa krakowskiego, Jarosława, arcybiskupa gnieźnieńskiego i innych biskupów polskich XIII i XIV wieku, wkrótce wyginęła.
 We Włoszech i w Turyngji istniały jeszcze do końca wieku XV gromady biczowników, pod nazwą bianchi lub albati.

 Bierzmowanie (po łacinie confirmatio = umocnienie, utwierdzenie), w Kościele katolickim sakrament (ob.), przez który chrześcijanin, liczący około 7 lat życia, otrzymuje umocnienie w wierze i siłę, potrzebną do jej wyznawania. Bierzmowania udzielają biskupi lub kapłani, szczególnie do tego upoważnieni, a mianowicie kardynałowie, opaci, prałaci udzielni, wikarjusze i prefekci apostolscy. W Kościele wschodnim bierzmowania udziela się równocześnie ze chrztem.
 Protestantyzm wprowadził w miejsce bierzmowania konfirmację (ob.).

 Bigamja (dwużeństwo), w prawie karnem zawarcie powtórnego małżeństwa bez rozwiązania poprzedniego. W katolickiem prawie kanonicznem powtórne małżeństwo, choćby nawet zawarte po śmierci pierwszej żony (bigamia successiva), jest przeszkodą do otrzymania święceń kapłańskich, jako nieprawidłowość (irregularitas).

 Bigoterja, według słownika Lindego „zabobonne przesadzanie w wierze i nabożeństwie“. Bigotem nazywamy człowieka, który formalistycznie przestrzega praktyk religijnych, nie przejmując się równocześnie, z powodu małego oświecenia lub lenistwa myśli, ich duchem i treścią.

 Binacja, odprawianie dwu mszy w jednym dniu przez jednego kapłana. Kościół katolicki zezwala na odprawianie trzech mszy tylko w dzień Bożego Narodzenia i w dzień zaduszny, poza tem na binację zezwala tylko w pewnych wyjątkowych okolicznościach (can. 806).

 Biret, przykrycie głowy o czterech rogach, noszone przez księży katolickich przy wychodzeniu do ołtarza, w czasie kazania, słuchania spowiedzi, przez kanoników siedzących w chórze i przy innych okolicznościach. Chociaż biret nie należy do szat liturgicznych, istnieją ścisłe przepisy co do sposobu jego używania.

 Birkowski Fabjan (1566 — 1636), znakomity kaznodzieja, należący jako pisarz do złotego wieku literatury polskiej, urodzony we Lwowie, kształcił się w akademji krakowskiej i wstąpił do zakonu dominikanów w Krakowie. Po ustąpieniu Skargi (ob.) został kaznodzieją królewskim w Warszawie i towarzyszył królewiczowi Władysławowi przez 20 lat w wyprawach wojennych. Odznaczał się odwagą i gorliwością w pełnieniu obowiązków duchownych tak na polu bitwy, jak w czasie morowego powietrza w