Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/43

hebrajskim i dzielą, je również na 3 części, a mianowicie:
 1) Thorah, czyli prawo, Pięcioksiąg Mojżesza (ob. Pentateuch).
 2) Nebiim, czyli księgi proroków (3 większych i 12 mniejszych).
 3) Kethubim, czyli księgi hagjografów, t. j. pisarzy świętych.
 Nowy Testament liczy 27 ksiąg i dzieli się na 3 części, a mianowicie:
 1) księgi historyczne, t. j. 4 ewangelje św. Mateusza, Marka, Łukasza i Jana oraz Dzieje Apostolskie,
 2) księgi naukowe, t. j. listy św. Pawła, Jakóba, Piotra, Jana i Judy Tadeusza, wreszcie
 3) księga prorocka, czyli Objawienie św. Jana.
 Księgi Starego Testamentu, z wyjątkiem kilku pisanych po aramejsku, były pisane w języku hebrajskim, Księgi Nowego Testamentu w języku greckim, z wyjątkiem ewangelji św. Mateusza, pisanej po syrochaldejsku. Najdawniejszym przekładem Starego Testamentu jest przekład na język grecki, dokonany w Aleksandrji na polecenie króla Ptolomeusza w latach od 284 do 247 przed nar. Chr. przez 70 (raczej 72) tłumaczy, zwany stąd Septuaginta, czyli przekładem Siedemdziesięciu. Tłumaczenie niektórych ksiąg na język aramejski, zwane Targumim, służyło żydom przy nabożeństwach już za czasów Chrystusa Pana.
 Chrześcijańskiego pochodzenia jest przekład na język syryjski, t. zw. Peszyta, dokonany w II wieku po nar. Chr. i obejmujący całą Biblję, oraz najdawniejszy przekład łaciński, zwany Itala.
 Uznane przez Kościół katolicki jest tłumaczenie na język łaciński, dokonane w latach 385 — 405 przez św. Hieronima i zwane Vulgata (t. j. „powszechnie używane“). Z tego łacińskiego tłumaczenia pochodzi przekład polski ks. Jakóba Wujka, jezuity z Wągrowca, który wydał w r. 1593 Nowy Testament, a w r. 1594 Psałterz. Cała biblja w tłumaczeniu ks. Wujka została wydana po jego śmierci w r. 1599 w Krakowie. Przekład ten, aprobowany przez Stolicę Apostolską, został przez prymasa Stanisława Karnkowskiego, arcybiskupa gnieźnieńskiego, w r. 1599, oraz przez synod piotrkowski w r. 1607 polecony. Równocześnie zakazał prymas Karnkowski używania przekładów protestanckich, jak Biblji Brzeskiej (1563) i Nieświeskiej (1572), oraz tłumaczenia Seklucjana (1551), Budnego (1567) i arjańskiej biblji Czechowicza (1577). Czytanie biblji, na które protestantyzm i doktryny religijne na tle jego wyrosłe, kładą najwyższą wagę, nie jest przez Kościół katolicki nakazane, lecz tylko dozwolone i to z pewnemi ograniczeniami. A mianowicie według konstytucji Leona XIII z r. 1897 czytanie wydań i tłumaczeń biblji, dokonanych przez akatolików, jest dozwolone tylko tym, którzy oddają się studjom teologicznym i biblijnym. Wszystkim wiernym dozwolone jest czytanie tłumaczeń Pisma św. tylko w wydaniach, aprobowanych przez Stolicę Apostolską z objaśnieniami Ojców Kościoła i pisarzy katolickich. Zakazane zaś jest czytanie wydań biblji, rozpowszechnianych przez t. zw. towarzystwa biblijne.
 Do studjów biblijnych istnieje ustanowiona przez Leona XIII komisja biblijna w Rzymie, złożona z 5 kardynałów i 40 konsultorów wszystkich narodowości. Zajmuje się omawianiem kwestyj biblijnych, odpowiedziami na nadesłane pytania i wydawaniem czasopism z zakresu umiejętności biblijnych.

 Biblja Ubogich (łac. Biblia pauperum), wydawane w średnich wiekach po wynalezieniu drzeworytnictwa zbiory rycin, przedstawiających wydarzenia biblijne z krótkiemi objaśnieniami. Przed wynalezieniem druku, gdy pisane egzemplarze Pisma św. były dostępne tylko dla ludzi zamożnych, drzeworyty, odbijane wraz z napisami lub krótkiemi objaśnieniami, zastępowały dla uboższych biblję pisaną, a obrazkowy sposób przedstawiania dziejów biblijnych czynił Biblję Ubogich dostępną także dla nieoświeconych i nieumiejących czytać. Najdawniejsze Biblję Ubogich pochodzą z XIV wieku.

 Bibljolatrja, czyli uwielbianie biblji, przesadna i zabobonna cześć dla słów biblji powstała w XVI wieku pod wpływem tak zwanej reformacji. Twórcy protestantyzmu, podnosząc przesadnie boski charakter biblji