Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/427

 Wiaroznawstwo, ob. Religjoznawstwo.

 Wiatyk, komunja umierających. Każdy katolik jest obowiązany w niebezpieczeństwie zagrażającej śmierci przyjąć sakrament komunji, którego udzielić może zasadniczo tylko proboszcz lub jego zastępca (wikary). W nagłych wypadkach wiatyku może udzielić inny kapłan katolicki i w każdym z obrządków Kościoła katolickiego, za zezwoleniem przynajmniej domniemanem, właściwego proboszcza.

 Wieczerza Pańska, ostatnia wieczerza, którą Chrystus spożył przed pojmaniem i męką i w czasie której ustanowił Przenajśw. Sakrament (ob. Eucharystja). Co do dnia, w którym odbyła się Ostatnia Wieczerza, czy mianowicie stało się to dnia 13 czy 14 żydowskiego miesiąca Nizan, istnieją wątpliwości. Wedle opisów, zawartych w ewangelji, Chrystus odprawił przepisaną rytuałem żydowskim wieczerzę paschalną (ob. Żydowskie święta), przy której jedzono chleby przaśne i baranka wielkanocnego. Pamiątkę Ostatniej Wieczerzy obchodzi Kościół katolicki przy każdej mszy św. a szczególnie w Wielki Czwartek (ob. Czwartek Wielki). Według nauki Lutra, jest Wieczerza Pańska sakramentem, podobnym pozornie co do obrządku do katolickiej komunji, lecz różnym od niej istotnie wskutek usunięcia przez Lutra ofiary mszy św. i odrzucenia dogmatu o transsubstancjacji. Różnica poglądów na Wieczerzę Pańską między Lutrem, Zwingliim i Kalwinem stała się już za życia Lutra jedną z przyczyn trwającego dotychczas rozłamu wierzeń poszczególnych wyznań protestanckich.

 Wieczna ewangelja, ob. Ewangelja wieczna.

 Wiedieńcy, odłam mołokanów, ob. Rosyjskie sekty.

 Wiedza chrześcijańska. 1) Do instytutów katolickich, których celem jest pielęgnowanie i szerzenie wiedzy i umiejętności chrześcijańskiej, należą prócz istytucyj ściśle kościelnych, jak akademje papieskie i seminarja duchowne, instytucje świeckie, do których w pierwszym rzędzie zaliczają się uniwersytety katolickie (w Polsce uniwersytet katolicki w Lublinie) oraz towarzystwa ku popieraniu wiedzy chrześcijańskiej, jak np. Towarzystwo Görresa w Niemczech (ob. Görres). W Polsce prócz Towarzystwa Benedykta XV i Naukowego Instytutu Katolickiego w Krakowie istnieje od r. 1927 Towarzystwo Wiedzy Chrześcijańskiej przy uniwersytecie katolickim w Lublinie. Program działania tego Towarzystwa obejmuje wydawanie prac naukowych i materjałów źródłowych, wydawanie czasopism lub ich wspieranie, udzielanie zasiłków na pokrycie kosztów druku prac naukowych, na pokrycie kosztów poszukiwań i badań naukowych, tworzenie zakładów, mających służyć pogłębieniu lub szerzeniu wiedzy, np. bibljotek, zbiorów, księgarń, ogłaszanie konkursów i przyznawanie nagród za najlepsze prace naukowe.
 2) Wiedza chrześcijańska (ang. Christian Science), scjentyści, sekta amerykańska, założona w r. 1866 przez Marję Baker Eddy, która po odbyciu studjów medycznych i po kilkuletniej praktyce u magnetyzera Dra Quimby, wydała książkę p. t. „Science and Health (Wiedza i zdrowie), w którem przedstawiła doktrynę, zwaną w Niemczech „Gesundbeten“ (leczenie modlitwą). Wedle teorji Marji Baker Eddy, wiele chorób, zwłaszcza histerję, hipochondrję, alkoholizm, melancholję i t. p., można leżyć nie tyle modlitwą, co wmyślaniem się w jej doktrynę, że materja i zło jest niczem, ponieważ Bóg jest wszystkiem. Przez rozpowszechnianie swej książki, która za życia autorki wyszła w 350.000 egzemplarzy, oraz ze składek członków zebrała założycielka sekty, będąca aż do śmierci absolutną jej władczynią, osobisty majątek, oceniany na 30 miljonów dolarów. Jej następczyni zmarła w r. 1928 Augusta Stetson używała zebranych przez siebie funduszów na budowę wspaniałych świątyń i na reklamę sekty, która dzięki niej rozrosła się także poza Amerykę, szczególnie w Niemczech i liczy obecnie około 383 towarzystw (gmin) i ponad 4000 zwolenników.

 Wielkanoc, święto Zmartwychwstania Chrystusa, najdawniejsze ze