Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/379

SEMIPELAGJANIZMSERCE JEZUSA

374

---

niem przepisów statutu. Oprócz rektora przełożonymi w seminarjum są spowiednicy i ojciec duchowny (ob.).

 Semipelagjanizm, doktryna teologiczna, powstała na początku V wieku w klasztorach południowej Francji, starająca się pogodzić doktrynę Pelagjusza z teorjami św. Augustyna (ob. Pelagjanizm).

 Sensualizm, zapatrywanie, wedle którego jedynem źródłem poznania są zmysły a poznanie umysłowe jest tylko wzmocnionem i przekształconem poznaniem zmysłowem. Sensualiści uważają za prawdę tylko to, co da się sprawdzić zmysłami. Stąd sensualizm prowadzi w metafizyce do materjalizmu (ob.), w etyce do hedonizmu (ob.) a w sprawach religji do agnostycyzmu (ob.) lub ateizmu (ob.).

 Separatyści, członkowie ewangelickich „kościołów krajowych“ (ob.), którzy, nie mogąc zgodzić się na jakieś urządzenia, wprowadzone na podstawie uchwał większości lub przez zarządzenie władzy świeckiej, oddzielają się i, nie zrywając zasadniczo jedności wyznaniowej, tworzą związki religijne poza organizacją dotychczasowego związku. Tak np., wprowadzenie w Prusach przez Hohenzollernów t. zw. unji ewangelickiej (ob. Unja II) między wyznaniem augsburskiem a reformowanem stało się przyczyną utworzenia się gmin staroluterskich. Powodem do separatyzmu było również w Prusach wprowadzenie świeckich urzędów stanu cywilnego, a od czasu do czasu w poszczególnych miejscowościach bywa nim także dyscyplinarne usunięcie pastora, mającego pewien zastęp popleczników.

 Saptuagesima (siedemdziesiętnica), nazwa kościelna trzeciej niedzieli przed popielcem, rozpoczynającej okres przygotowania do Wielkiego Postu.

 Septuaginta, przekład biblji na język grecki, dokonany w Aleksandrji w latach od 284 do 247 przed Chr. przez siedemdziesięcu tłumaczy (ob. Biblja).

 Serafimowcy, ob. Rosyjskie sekty.

 Serafitki („córki Matki Bożej Bolesnej“), odłam III zakonu św. Franciszka, powstały w Polsce ok. r. 1875 z pierwszą siedzibą w Hałcnowie w diecezji krakowskiej. Posiadają dom macierzysty w Oświęcimiu a oprócz tego 10 domów i zakładów w województwie krakowskiem i lwowskiem. Poświęcają się pielęgnowaniu chorych, nauczaniu i wychowaniu dzieci.

 Serbska cerkiew prawosławna, ob. Grecko-wschodni Kościół.

 Sercanki (Siostry Najśw. Serca Jezusowego, franc. Dames de Sacré Coeur), zgromadzenie zakonne, założone w r. 1800 przez Magdalenę Barat, poświęcone głównie wychowywaniu i kształceniu dziewcząt. Liczą przeszło 6000 zakonnic w około 150 zakładach w Europie, Ameryce, Australji i w Egipcie. W Polsce posiadają instytut wychowawczy we Lwowie. Z Poznania wydalił je rząd pruski w czasie t. zw. kulturkampfu.

 Serce Jezusa. Nabożeństwo katolickie ku czci Serca Jezusowego jako symbolu miłości Zbawiciela ku wszystkim ludziom, znane już w XII wieku a wprowadzone pierwotnie w klasztorach wizytek i jezuitów wskutek widzeń św. Małgorzaty Marji Alacoque (1645 — 1690), zakonnicy klasztoru wizytek w Paray-le-Monial, zatwierdzone zostało przez papieża Klemensa XIII, który na skutek memorjału biskupów polskich w r. 1765 zezwolił na obchodzenie tego święta w pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała. Kult ten, z początku wyśmiewany i prześladowany, rozszerzył się szybko w świecie katolickim, tak że już w r. 1856 nie było żadnej diecezji katolickiej, któraby go nie wprowadziła. Szczególną sankcję nadali mu papieże Pius IX (1868) i Leon XIII, zakładając Arcybractwo Serca Jezusowego w Rzymie oraz Benedykt XV, ustanawiając dekretem z 9 listopada 1921 r. osobne oficjum liturgiczne na to święto. Powstały też liczne bractwa Serca Jezusowego oraz kongregacje. Najważniejsze z nich są: Kapłani Serca Jezusowego, zgromadzenia powstałe w r. 1841 w Betharam (diecezji Bayonne), w r. 1877 w Saint-Quentin (diecezji Soisson) i w r. 1729 Marsylji, Bracia szkolni Serca Jezusowego, powst. w r. 1821 w Paradis (diec. Lé Puy), Towarzystwo Serc Jezusa i Marji (ob. Picpus), Misjonarze Serca Jezusowego, powst. w