Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/378

SEKULARYZMSEMINARJA DUCHOWNE

373

---

cem XVIII i z początkiem XIX w. także w krajach katolickich, posługiwała się teorją, że chociaż majątek kościelny zostaje pod bezpośrednim zarządem Kościoła i służy na jego użytek, to jednak panującemu należy się zwierzchnia władza nad tym majątkiem (t. zw. jus supremi dominii, dominium emminens), będąca częścią t. zw. jus circa sacra (ob.). Teorja ta nie ma ze stanowiska prawnego żadnej podstawy, gdyż nie da się prawnie uzasadnić teza, jakoby państwu przysługiwały wobec majątku kościelnego inne i większe prawa, niż wobec jakiegokolwiek majątku prywatnego. Na podstawie tej teorji jednak „inkamerował“ Józef II w Austrji przeważną część dóbr kościelnych i utworzył z nich w r. 1782 t. zw. fundusz religijny (ob.), w r. 1789 we Francji zadekretowano zabór dóbr kościelnych na rzecz państwa, a w r. 1803 uczyniono to w Niemczech. Rosja w r. 1865 sekularyzowała dobra kościelne w Polsce drogą represji politycznej z powodu powstania styczniowego.

 Sekularyzm, organizacja ateistów angielskich (non-theists), zawdzięczająca swoje powstanie pismom polityka socjalnego, Jerzego Holyoake, który w połowie XIX wieku postawił tezę „ignorowania Boga“ i nieuznawania żadnej religji prócz moralności utylitarnej, mającej za jedyny wskaźnik ludzką roztropność. Sekularyści jego szkoły nie zaprzeczali wprost istnieniu Boga ani życia zagrobowego, lecz uznawali za niepotrzebne zajmować się temi kwestjami, jako dla nich niepoznawalnemi, lecz troszczyli się tylko sprawami wieku obecnego (wiek saeculum), stąd ich nazwa. Na stanowisku zupełnego ateizmu stanął Karol Bradlaugh (1833—1891), socjalny demokrata i parlamentarzysta angielski, jako prezes londyńskiej „Secular-Society“ a następnie wędrowny głosiciel sekularyzmu. Sekularyzm, jako sektę, charakteryzuje fakt, że jakkolwiek stoi on na stanowisku ateistycznem i odrzuca wszelką religję, mimo tego uznaje potrzebę kultu, ujętego w formę swoistego rytuału. Rytuał ten p. t. „Rituale Holyakense sive Hierurgia secularis“ ułożył przyjaciel Bradlangh’a, Faustyn Holyoake, dla użytku sekularystów w czasie godzin obrzędowych, pogrzebów, nadawania imion nowonarodzonym i t. p.

 Sekundycje, złoty jubileusz kapłaństwa, msza św. odprawiona przez księdza katolickiego po upływie 50 lat od przyjęcia święceń kapłańskich. Ceremonje, zachowywane przy uroczystości sekundycji, przepisują formularze, odrębne w różnych diecezjach i zakonach.

 Sekwencje, śpiewy kościelne, powstałe wskutek przeciągania ostatniej głoski wyrazu Alleluja przez szereg tonów, stanowiących melodję. Aby ułatwić spamiętanie tej melodji, począł Notker Balbulus, mnich z klasztoru w St. Gall (zm. w r. 912), podstawiać pod nią ułożone przez siebie teksty słów, których każda zgłoska przypadała na jeden ton melodji. Teksty te, pierwotnie pozbawione rymu i rytmu, zwano prozami a śpiewanie ich, jako dalszy ciąg i przedłużenie okrzyku radosnego Alleluja, sekwencjami.

 Semiarjanie (półarjanie), sekta w IV w., nie uznająca nicejskiego wyznania wiary (ob. Arjanizm).

 Seminarja duchowne, kościelne zakłady naukowe, połączone z konwiktami dla kleryków, przeznaczone do kształcenia i wychowywania przyszłych kapłanów. Kościół katolicki uważa kształcenie tych, którzy pragną się poświęcić służbie kościelnej, za swoje własne i wyłączne prawo (can. 1352 kodeksu kan.) a tem samem odmawia tego prawa państwu. Każda diecezja winna mieć seminarjum, kształcące alumnów w filozofji i teologji a oprócz tego w miarę możności t. zw. małe seminarjum, przygotowujące przyszłych alumnów w szkołach naukach, udzielanych w średnich. Male seminarja są zazwyczaj konwiktami dla chłopców, którzy uczęszczają do gimnazjów a po zdaniu matury wstępują do seminarjum. Z rozporządzenia papieża mogą powstawać seminarja międzydiecezjalne, czyli regjonalne. Każde seminarjum posiada statuty, zatwierdzone przez biskupa i mianowanych przez niego profesorów oraz zarząd, na czele którego stoi rektor, mający czuwać nad karnością i ścisłem przestrzega-