chodnia, czyli schizma papieska, trwająca od r. 1378 do 1415. Powstała przez to, że po śmierci Grzegorza XI część kardynałów wybrała Urbana VI (1378 — 1389) a część antypapieża Klemensa VII (1378 — 1394). Skutkiem tego chrześcijaństwo podzieliło się na dwa obozy: Niemcy, Węgry, Polska, Anglja, Szwecja, Flandrja i Włochý północne oświadczyły się za Urbanem VI a Francja, Neapol, Portugalja, Kastylja, Aragonja, Danja i Norwegja za antypapieżem Klemensem. Po śmierci Urbana VI kardynałowie rzymscy wybrali Bonifacego IX (1389 — 1404) a po śmierci antypapieża Klemensa kardynałowie awinjońscy nowego antypapieża Benedykta XIII (1394 — 1417). Ten nie chciał zrzec się tronu nawet po śmierci Bonifacego IX, mimo że zobowiązał się to uczynić w razie śmierci przeciwnika. Wobec tego kardynałowie rzymscy wybrali Inocentego VII (1404 — 1406), który w czasie konklawe wraz z kardynałami przysiągł, że użyje wszelkich środków w celu usunięcia schizmy, ewentualnie nawet zrezygnuje ze swej godności. Przystąpił też zaraz do zwołania soboru, który jednak wskutek intryg antypapieża Benedykta XIII doszedł do skutku dopiero za Grzegorza XII (1406—1415), następcy Inocentego VII, jako synod powszechny w Pizie w r. 1409 i schizmy nie usunął, lecz sprowadził jeszcze większe zamieszanie, wybierając trzeciego papieża Aleksandra V (1409—1410), za którym oświadczyła się Francja, Anglja, Polska i większość państw włoskich. Inne kraje pozostały wierne bądź Benedyktowi XIII, bądź Grzegorzowi XII. Po śmierci Aleksandra V, wybranego przez synod pizański, wybrano znów trzeciego antypapieża w osobie Jana XXIII (1410 — 1415). Schizmę papieską usunął dopiero sobór w Konstancji (1414 — 1417), składając z urzędu Jana XXIII i Benedykta XIII, podczas gdy Grzegorz XII abdykował. Jedynym papieżem został Marcin V (1417—1431).
Schizmą ustrojową i dogmatyczną zarazem była schizma wschodnia w IX wieku, która doprowadziła do powstania grecko-wschodniego kościoła (ob.). Schizma utrechcka zaś, powstała w r. 1702 wskutek suspensji wikarjusza apostolskiego w Holandji, Piotra Koddego, i mianowania jego następcy, którego rząd holenderski tamtejsi janseniści nie chcieli uznać. Schizma ta doprowadziła do utworzenia przez jansenistów osobnego wyznania, liczącego obecnie ok. 10.000 wyznawców (ob. Starokatolicy).
Schleiermacher Fryderyk (1768 — 1834), teolog protestancki i filozof. Jest przedstawicielem synkretyzmu (ob.) a mianowicie usiłuje pogodzić różnorodne kierunki filozoficzne. Twierdzi, że nauka nie ma nic wspólnego z religją, gdyż opiera się na rozumie a religja wyłącznie tylko na uczuciu. Za podstawę religji uważa poczucie zależności człowieka od źródła wszechrzeczy a za najdoskonalszą religję chrześcijaństwo, ponieważ uwydatnia potrzebę odkupienia, pojednania Boga z człowiekiem.
Scholastyk (ecolatra), w Kościele katolickim obecnie godność honorowa jednego ze starszych kanoników katedralnych, dawniej tytuł kanonika, mającego pod opieką szkołę katedralną.
Scholastyka (dosłownie: wiedza szkolna), najpotężniejszy z systemów filozofji średniowiecza, synteza filozoficzna, obejmująca wszystkie gałęzie ówczesnej wiedzy. W pierwszym okresie, od V do początku XIII wieku, okresie tworzenia się scholastyki, usiłowano zastosować logikę Arystotelesa do filozoficznego uzasadnienia nauki Kościoła. Właściwy rozwój osiągnęła scholastyka w w. XIII, będącym jej złotym wiekiem, gdy za pośrednictwem Arabów poznano prawdziwą filozofję Arystotelesa w całości. W tym okresie Albrecht Wielki (ob.), Duns Scotus (ob.), a przedewszystkiem św. Tomasz z Akwinu (ob.) uzasadnili dogmaty chrześcijańskie na drodze filozoficznej. Okres upadku scholastyki, od XIV i XV w. począwszy, spowodowany był upadkiem poziomu nauki w wyższych uczelniach, brakiem filozofów oryginalnych a zarazem brakiem poważnych przeciwników scholastyki, która nie umiała objąć spadku po wielkich scholastykach XIII wieku, a tłumacząc ich opacznie, otworzyła pole do
Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/376
Ta strona została przepisana.
SCHIZMASCHOLASTYKA
371
