i kwakrzy, zabraniają swym członkom składania przysięgi.
Przywileje duchowieństwa. Katolickie prawo kanoniczne rozróżnia ich cztery, a mianowicie: 1) przywilej kanonu, który zagraża karą ekskomuniki tym, którzyby czynnie znieważyli duchownego, 2) przywilej sądu kościelnego, polegający na tem, że duchownych należy pozywać we wszystkich sprawach spornych, cywilnych i karnych przed sędziego duchownego, chyba że prawo partykularne, jak np. w Polsce konkordat, inaczej postanawia, 3) przywilej swobód od służby wojskowej i od piastowania urzędów świeckich, niezgodnych z charakterem duchownym i 4) przywilej kompetencji, który polega na tem, że duchownemu, który popadł w długi, muszą wierzyciele pozostawić część dochodów, niezbędną do utrzymania.
Konkordat polski z r. 1925 normuje przywileje duchowieństwa w artykułach V, XV i XXII. Pierwsze z tych postanowień przyznaje duchowieństwu: a) szczególną opiekę prawną przy wykonywaniu urzędów duchownych, b) równe z urzędnikami państwowymi prawo zwolnienia od zajęcia sądowego 1/5 części uposażeń, c) ulgi w służbie wojskowej, mocą których „duchowni, którzy otrzymali święcenia, zakonnicy, którzy złożyli śluby, uczniowie seminarjów i nowicjusze, którzy wstąpili do seminarjów lub nowicjatów przed wypowiedzeniem wojny, będą zwolnieni ze służby wojskowej, wyjąwszy pospolite ruszenie. W tym ostatnim wypadku księża, posiadający święcenia kapłańskie, wykonywać będą w wojsku swój urząd kapłański, tak jednak, aby na tem nie ucierpiało dobro parafji; inni zaś członkowie duchowieństwa będą powołani do służby sanitarnej“. d) Wolność od tych funkcyj obywatelskich, które są niezgodne z powołaniem kapłańskiem, jak np. urząd sędziego przysięgłego, członka trybunału i t. p. Art. XV Konkordatu uwalnia od podatków, zgodnie z ustawodawstwem państwowem w dziale podatków bezpośrednich, kościoły, seminarja duchowne, nowicjaty zakonne, domy mieszkalne zakonników i zakonnic, składających śluby ubóstwa, oraz te dobra, z których dochody przeznaczone są na cele kultu religijnego i nie przyczyniają się do dochodów osobistych duchowieństwa. Natomiast duchowni i ich majątek podlegają opodatkowaniu narówni z osobami i majątkiem innych obywateli państwa. Przywileju sądu kościelnego konkordat nie przyznaje, lecz zobowiązuje w art. XII władze cywilne, w razie aresztowania lub uwięzienia duchownych, do zachowania względów, należnych ich stanowi i stopniowi hierarchicznemu, przyznaje biskupom prawo zapoznania się z aktami sądowemi w sprawach karnych podległego im duchowieństwa, oraz postanawia, że „duchowni i zakonnicy będą zatrzymywani w areszcie i będą odbywali kary pozbawienia wolności w pomieszczeniach, oddzielonych od pomieszczeń dla osób świeckich“, a karę aresztu za lżejsze przestępstwa w klasztorach lub innych domach zakonnych.
Przywileje kościołów, kaplic cmentarzy polegają na uwolnieniu ich od podatków państwowych (ob. Przywileje duchowieństwa), oraz na ochronie ich przed znieważeniem (ob. Profanacja). W Polsce art. VI konkordatu zapewnia nienaruszalność kościołów, kaplic i cmentarzy katolickich, z tem jednak zastrzeżeniem, że z tego powodu nie może ucierpieć bezpieczeństwo publiczne. To zastrzeżenie ogranicza prawo azylu, czyli schronienia się w kościele lub kaplicy przestępców kryminalnych, oraz umożliwia organom władzy państwowej wykonywanie przepisów policji bezpieczeństwa publicznego, jak np. przepisów policji budowlanej co do budynków kościelnych, grożących zawaleniem. Zresztą pojęcie nienaruszalności kościołów, zawarte w art.
VI konkordatu, rozumie się jako zakaz używania ich do celów świeckich i ochronę przed wszystkiem, coby naruszało ich charakter miejsc poświęconych.
Psalmodja, śpiewanie psalmów lub wogóle nabożeństwo śpiewane.
Psalmy. Zbiór 150 psalmów, pieśni religijnych, których autorem miał być król Dawid, (stąd nazwa Psałterz Dawida, pochodząca od soboru
Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/354
Ta strona została przepisana.
PRZYWILEJE DUCHOWIEŃSTWAPSALMY
349
