Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/336

darów“ (missa praesanctificatorum) z powodu, że niema w niej ofiarowania ani konsekracji, a kapłan podnosi hostję, konsekrowaną, dnia poprzedniego. Po mszy kapłan zanosi monstrancję z Najśw. Sakramentem do t. zw. grobu, gdzie odbywa się adoracja, trwająca aż do rezurekcji.
 U protestantów, zwłaszcza w Anglji, Wielki Piątek, zwany „dobrym piątkiem“ (ang. Good friday, holend. Goed vrijdag) jest najuroczystszem świętem w roku.

 Pico della Mirandola Jan (1463 — 1494) uczony włoski, słynny z nadzwyczajnej pamięci, autor 900 tez „de omni re scibili“ („o wszystkich rzeczach poznawalnych“), które ogłosił w Rzymie w r. 1486 i podjął się ich obrony. Pod wpływem kabbały popadł w błędy co do nauki wiary, a Innocenty VIII potępił 13 z jego tez.

 Picpus (franc.), dwie kongregacje zakonne pod wezwaniem Serc Jezusa i Marji i Nieustannej Adoracji Najśw. Sakramentu, zwane potocznie od ulicy Picpus w Paryżu, gdzie się mieścił dom macierzysty obydwu tych kongregacyj. Założył je w roku 1805 ks. Piotr Józef Coudrin. Kongregacja męska jest zgromadzeniem kapłanów świeckich, zatwierdzonem przez Piusa VII w r. 1817, które poświęcało się pierwotnie kierownictwu seminarjów duchownych i misjom ludowym, od r. 1826 zaś oddaje się pracom misyjnym wśród pogan w Oceanji, Afryce i Ameryce. Szczególne zasługi położyli przez pielęgnowanie trędowatych na wyspach Oceanji. W r. 1910 zgromadzenie to miało 3 prowincje, 19 domów i ok. 550 członków. Prowadzą trzy wikarjaty apostolskie: Tahiti, wysp Sandwich i Markesas, pracują w Nowej Gwinei i Nowej Pomeranji, kierują zakładami naukowemi w Belgji, Peru, Chile i Kalifornji. Żeńska kongregacja Picpus, założona w r. 1800, oddaje się nieustannej adoracji Najśw. Sakramentu i wychowaniu dziewcząt w szkołach i pensjonatach. Zakonnice te, zwane we Francji popularnie Zelatrices, po wydaleniu z Francji założyły szkoły i pensjonaty w Belgji, Holandji, Anglji, Hiszpanji, Stanach Zjednoczonych, Peru, Chile, Ekwadorze, Boliwji i na wyspach Hawajskich.

 Piekło, stan bytu i kary pośmiertnej potępionych. Istnienie piekła jest dogmatem wiary Kościoła katolickiego, określonym przez sobór lioński w r. 1274 w jednym z 31 kanonów, przeznaczonych do zawarcia unji z Kościołem grecko-wschodnim, a następnie przez papieża Benedykta XII w r. 1336. Sobór florencki wypowiedział w r. 1439 to samo zdanie, co lioński. Talmudyści uczą, że żyd prawowierny nigdy nie pójdzie do piekła, a w czyśćcu będzie co najwyżej 11 miesięcy. Gnostycy świat nazywali piekłem, nie uznając żadnego innego miejsca kary. Albigensi i socynjanie odrzucali pojęcie piekła, a w jego miejsce uznawali jako karę unicestwienie lub rodzaj metempsychozy. Protestanci ortodoksi uznają wieczność kar piekielnych, protestanci liberalni zaś odrzucają tę wiarę, wierzą natomiast w możliwość nowych prób dla potępionych, a unicestwienie dla niepoprawnych.

 Pielgrzymki, zwyczaj pobożny odwiedzania miejsc świętych lub słynących łaskami i cudami, znany już w starożytności. U chrześcijan pielgrzymki do Ziemi św. zaczynają wchodzić w zwyczaj za czasów Konstantyna Wielkiego. Słynnemi miejscami pielgrzymek katolików jest oprócz Rzymu Loretto i Assyż we Włoszech, Kompostella w Hiszpanji, Lourdes we Francji, Jasna Góra (Częstochowa) w Polsce i wiele innych.

 Pierścień biskupi, jedna z odznak władzy biskupiej, nieznana w Kościele wschodnim. Oprócz papieża i biskupów używają pierścienia kardynałowie, opaci, kanonicy katedralni i doktorzy fakultetów, uznanych przez Stolicę Apostolską. Kanonikom i doktorom nie wolno używać pierścienia przy odprawianiu funkcyj liturgicznych.

 Pierścień Rybaka (annulum piscatoris), pieczęć papieska z imieniem panującego papieża i z wyobrażeniem św. Piotra w łodzi, zanurzającego sieci. Z chwilą śmierci papieża kruszą jego pieczęć.

 Pierworodny grzech, ob. Grzech.

 Pietyzm, w znaczeniu religjoznawczem jedna z form rozwoju prote-