Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/257

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Syrji i w Chinach, gdzie liczą około 20.000 tak zwanych adherentów. W łonie sekty istnieją różne komitety dla różnych celów: np. t. zw. Tract Association, wydająca rocznie około 100.000 traktatów, Library and Printing Committee trudni się drukarstwem i księgarstwem, Temperance Union propaguje wstrzemięźliwość, Peace Deputation krzewi ideały pokoju i zwalcza wojnę. Wspomnieć należy, że amerykańska misja kwakrów, która przybyła do Polski w r. 1919 w celu dopomożenia w walce z epidemją tyfusu, aż do swego wyjazdu w r. 1929 rozwijała bardzo wydatną i ofiarną działalność humanitarną, zaopatrując ludność, powracającą do kraju po przymusowej ewakuacji, w odzież, pościel i t. p., dożywiając dorosłych i dzieci, zwalczając prócz epidemji tyfusu gruźlicę, do-starczając sanatorjom żywności i pomocy lekarskiej dla studentów i profesorów wyższych uczelni i organizując zwózkę i obrabianie drzewa na odbudowę domów.

Kwietyzm, teorja mistyczno-religijna, potępiona przez Kościół katolicki, upatrująca doskonałość w wyniszczeniu indywidualnych władz duszy i pogrążeniu się w bierności, ponieważ dusza bierna jakoby oddaje swe władze na wolę bożą i nie potrzebuje współdziałać z łaską bożą ani pracować nad sobą. Teorje kwietyzmu głosiła już w IV wieku w Azji Mniejszej sekta massaljanów czyli euchitów (ob. Massaljanie), którzy życie doskonałe upatrywali w połączeniu się z Bogiem przez modlitwę a wszelką pracę, dobre uczynki i kult zewnętrzny odrzucali. Podobne błędy głosiła sekta bogomiłów w X — XII w. i mistycy-kwietyści z góry Atos w XIV w. zwani hezychastami. W XVI w. kwietyzm głosili alombradowie (Alombrados), czyli illuminaci hiszpańscy a w w1. XVII usystematyzował teorje kwietystyczne Michał de Molinos (1640 — 1697), duchowny hiszpański, autor głośnego wówczas dzieła „Guida spirituale“, potępionego przez Inocentego XI (1687). Obrońca Molinosa, kardynał Piotr Petrucci (1636 — 1701) był również wyznawcą kwietyzmu a dzieła jego zostały potępione przez breve papieskie z r. 1689. We Francji kwietyzm głosił Franciszek Malavalle (1627 — 1719), barnabita La Combę (zm. 1699), i Jan Labadie (ob. Labadyści). Błędy kwietystyczne, zawarte w pismach Fenelona, arcybiskupa w Cambrai (1651 — 1715), zwalczał słynny kaznodzieja francuski Bossuet. U kwietystów XVII wieku przebija wpływ protestantyzmu a mianowicie doktryna o całkowitem zepsuciu natury ludzkiej przez grzech pierworodny, odrzucanie wartości dobrych uczynków i współpracy z łaską bożą jako aktów niedoskonałych oraz wiara w determinizm.

Kwintomonarchjanie (ang. Fifth Monarchy Men) czyli „zwolennicy piątego państwa“, sekta powstała w Angjli w r. 1653. Utrzymywali na podstawie słów proroka Daniela, że po dawnych monarchjach: haldejskiej, perskiej, greckiej i rzymskiej, nastąpiła piąta monarchja, Chrystusowa, którą nazywali „państwem świętych“. Od czasów Kromwela aż do XVIII w. stanowili stronnictwo polityczno-religijne. Odrzucali panujący ustrój państwowy i kościelny jako „wstrętny Bogu“ i dążyli do zastosowania idei chiljastycznych (ob. Chiljazm). Spowodowali w Anglji rozruchy, przygotowując w r. 1657 zamach na Kromwela i biorąc w r. 1659 udział w buncie przeciwko władzy parlamentu. Przywódcy ich ponieśli w r. 1661 karę śmierci.

Kwintyniści (Quintynjanie), ob. Libertyni.

Kyrie elejson, z greek. „Panie zmiłuj się“, krótka modlitwa, wprowadzona do Kościoła zachodniego przez pap. Sylwestra I z rytu greckiego. Odmawia się 9-krotnie w czasie mszy św. po Gloria, na początku i końcu litanji i przy wielu obrzędach kościelnych.


L


Labadyści, sekta kalwińska, założona przez Jana Labadie (1610 — 1674), byłego jezuitę, który przyjął kalwinizm i głosił w Genewie w latach 1659 — 1666 nauki kwietystyczne (ob. Kwietyzm). Następnie przeniósł