Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/235

gentce Szkocji, matce Marji Stuart. Znowu wrócił do Szkocji i wygłaszał fanatyczne kazania przeciwko Kościołowi katolickiemu i przeciwko odprawianiu mszy św. Po jednem z takich kazań, wygłoszonem w Perth, podburzony przez niego tłum zniszczył ołtarze, święte obrazy i relikwje. Wskutek tego wybuchła wojna religijna, która skończyła się wprowadzeniem w Szkocji wyznania prezbiterjańsko-reformowanego. Knox został pierwszym kaznodzieją w Edynburgu i po objęciu rządów przez Marję Stuart występował z fanatyczną zawziętością przeciw niej i przeciw katolicyzmowi, panującemu na jej dworze. Przyczynił się do zrzucenia jej z tronu i do jej śmierci, obwiniając ją o cudzołóstwo i mężobójstwo. Raz jeszcze musiał uciekać ze Szkocji w r. 1571. Wróciwszy do Edynburga, umarł w r. 1572.

 Koadjutor, kapłan pomocniczy, według katolickiego prawa kanonicznego biskup przez Stolicę Apostolską przydany do pomocy biskupowi diecezjalnemu, zwykle z prawem następstwa, albo też przydzielony do samej stolicy biskupiej. Koadjutor, przydany biskupowi do pomocy bez prawa następstwa, nazywa się biskupem pomocniczym, w Polsce zwyczajnie sufraganem. Koadjutor z prawem następstwa wstępuje po opróżnieniu biskupstwa na miejsce biskupa, któremu był przydany. Prawa i obowiązki koadjutora wymienia pismo papieskie, ustanawiające koadjutora. Jeśli pismo papieskie tych praw nie określa, koadjutor, przydany biskupowi zupełnie niezdolnemu do rządów, posiada wszelkie prawa i obowiązki biskupa diecezjalnego; gdy ten wypadek nie zachodzi, biskup-ordynarjusz sam wyznacza koadjutorowi zakres działania. Koadjutor, przydzielony do stolicy biskupiej bez względu na osobę biskupa, spełnia wszelkie czynności, wymagające święceń biskupich i władza jego trwa nawet w czasie opróżnienia stolicy biskupiej.

 Kodeks prawa kanonicznego, systematyczny zbiór ustaw Kościoła katolickiego, ogłoszony przez papieża Benedykta XV bullą „Providentissima Mater Ecclesia“ z dn. 27 maja 1917 r., obowiązuje od Zielonych Świąt następnego roku, t. j. od 19 maja 1918 r. Celem kodeksu jest ujęcie nagromadzonych przez wieki przepisów prawa kościelne w jedną systematyczną całość z dodaniem potrzebnych nowych postanowień i usunięcie przez to ustaw już nie obowiązujących lub też wymagających zniesienia jako przestarzałych i niepożytecznych. Cel ten określił Pius X w motu proprio „Arduum sane“ z 19 marca 1904, w którem oznajmił wolę kodyfikacji, wyznaczył komisję kodyfikacyjną, złożoną z kardynałów, i wezwał cały episkopat do wzięcia udziału w tej pracy. Praca kodyfikacyjna zaczęła się 13 listopada 1904 r. i trwała 8 lat.
 Kodeks składa się z 2414 kanonów w 5 księgach, które zawierają: I. normy generalne i wstęp, II. o osobach a mianowicie o duchownych, zakonnikach i laikach, III. o rzeczach, t. j. o sakramentach, o miejscach i czasach świętych, o kulcie religijnym, o nauczaniu, o beneficjach i o dobrach kościelnych, IV. o procesach, w szczególności o sądach, o procesie beatyfikacyjnym i kanonizacyjnym i o po-stępowaniu przeciwko duchownym w razie usunięcia lub dyspensy, V. o przestępstwach i karach.
 Kodeks ten obowiązuje tylko w Kościele katolickim łacińskiego obrządku, inne zaś obrządki katolickie tylko o tyle, o ile tego wymaga natura rzeczy lub wyraźny przepis. Dla autentycznego wyjaśniania kodeksu ustanowił Benedykt XV komisję kardynalską, która ma wyłączne prawo autentycznej interpretacji kodeksu. Prace przygotowawcze nad kodeksem prawa kanonicznego dla obrządku wschodniego rozpoczęła kongregacja kardynalska Kościołów wschodnich na polecenie Piusa XI z końcem roku 1929.

 Kodeksy biblijne, rękopisy biblji w językach hebrajskim i greckim. Jest ich 3829. Ob. Biblja.

 Kogut, w symbolice chrześcijańskiej oznacza czujność. Umieszczony na grobach jest symbolem zmartwychwstania. Umieszczają go również pomiędzy narzędziami Męki Pańskiej na pamiątkę zaparcia się Piotra.

 Kohelet, ob. Eklezjastes.

 Kolator, ob. Patronat.