Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/209

nictwie prawo mojżeszowe przepisywało przywracanie wolności niewolnikom i powrót własności ziemskiej do pierwotnego właściciela bez żadnej zapłaty. To postanowienie, zawierające w sobie niemożliwość ze stanowiska ekonomicznego, nigdy nie weszło w życie, a przynajmniej niema śladu, aby choć raz było wykonane.

 Juda Galilejczyk (Juda z Gamala), przywódca powstania żydowskiego w 7 roku po nar. Chr., założyciel sekty żydowskiej zelotów, odznaczającej się szczególną nienawiścią do Rzymian. Jeden z członków tej sekty w czasie oblężenia Jerozolimy przez Tytusa w r. 70 po Chr. bronił twierdzy Masada, a nie mogąc jej utrzymać przeciw Rzymianom, nakazał towarzyszom wymordować własne żony i dzieci i samych siebie, co też sam uczynił.

 Juda Halevi, ob. Halevi Jehudah.

 Juda Iskarjot (Judasz z Kerjotu), jeden z 12 apostołów, który zdradził Chrystusa za 30 srebrników, otrzymanych od starszyzny żydowskiej. Motyw zbrodni Judasza upatrują nie tylko w chciwości, ale raczej w zawiedzionej ambicji, ponieważ sądził, że jako bliski Mesjasza dostąpi zaszczytów i władzy. Widząc skutki zdrady, miał popełnić samobójstwo (ob. Hakeldama).

 Juda Tadeusz św., apostoł, syn Kleofasa i Marji, brat św. Jakóba Młodszego. Według Konstytucyj Apostolskich był trzecim z rzędu biskupem Jerozolimy, według Nicefora zaś apostołował w Galilei, Samarze i Idumei a następnie w Arabji, Syrji i Mezopotamji i miał umrzeć śmiercią naturalną w Edesie. Według tradycji zachodniej nauczał w Persji i Babilonji i tam poniósł śmierć męczeńską. List św. Judy Tadeusza, zaliczony do ksiąg deuterokanonicznych Nowego Testamentu, skierowany jest przeciwko gnostykom.

 Judyta, bohaterka żydowska, ratując miasto rodzinne Betulję, oblężone przez wodza Asyryjczyków, Holofernesa, zabiła go podstępem, poczem mieszkańcy Betulji odparli najazd asyryjski. Tak opowiada księga Judyt, jedna z ksiąg deuterokanonicznych Starego Testamentu, uważana przez krytykę racjonalistyczną za apokryf. Czas powstania tej księgi oznaczają na okres między czasami Machabeuszów a drugą wojną żydowską pod Hadrjanem.

 Jugosławia, statystyka wyznań, ob. Europa.

 Juljan Apostata (Odstępca), cesarz rzymski od 361 do 363 r. po Chr., urodzony w r. 331 i wychowany w surowej nauce sekty arjańskiej, studjował teozofję i magję oraz filozofię“ neoplatońską w Atenach. Zostawszy cesarzem, odstąpił od religji chrześcijańskiej i postanowił przywrócić wiarę w dawnych bogów i ożywić ją przez organizację na wzór chrześcijański i przyjęcie form kultu chrześcijańskiego. W tym celu restaurował starożytne świątynie pogańskie, przeważnie na koszt Kościoła, i zwracał im posiadane dawniej majątki. Kapłanom pogańskim przywrócił dawne przywileje i zmuszał ich do surowego życia i opiekowania się ubogimi. Stan kapłański zorganizował na wzór hierarchji chrześcijańskiej. Głową tej nowej hierarchji miał być cesarz jako „pontifex maximus“. Usiłował ożywić i podnieść kult pogański przez kazania i śpiewy. Usunął ze swego dworu urzędników i pretorjanów, wyznających religję chrześcijańską, odebrał duchowieństwu chrześcijańskiemu prawa i przywileje, nadane mu przez poprzednich cesarzy i protegował sekty arjanów i donatystów w nadziei, że przez to przyśpieszy upadek chrześcijaństwa. Chcąc zadać kłam przepowiedni Chrystusa, że ze świątyni jerozolimskiej nie zostanie ani kamień na kamieniu (Mat. XXIV. 1, 2), rozpoczął jej odbudowę, ale zamiar ten udaremniło trzęsienie ziemi. Wszystkie te środki nie pomogły, bo ani poganizm starożytny nie odżył, ani chrześcijaństwo nie upadło. Juljan Apostata poległ na wyprawie przeciw Persom i umierając miał zawołać: „Zwyciężyłeś Galilejczyku“, a słowa te legenda chrześcijańska odnosi do Chrystusa, którego Juljan nazywał Galilejczykiem.

 Juljaniści, ob. Monofizyci.

 Juljański kalendarz, ob. Kalendarz.

 Juljusz, było trzech papieży tego imienia:

 Juljusz I św., papież od 337 do 352 r., odrzucił skargi sekty euzebjańskiej przeciw św. Atanazemu, odbył