Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/179

scencji, postanowił zerwać z dotychczasowym trybem życia i poświęcić się Bogu. W r. 1522 udał się do klasztoru benedyktynów w Monserrat i ofiarował tam swój miecz jako wotum przed cudownym obrazem Matki Boskiej. Przebywał jakiś czas w szpitalu klasztornym w Maureza oraz w grocie poza miastem, oddając się kontemplacji i umartwieniom. Po powrocie z pielgrzymki do Ziemi św. począł się kształcić w łacinie, poczem studjował na uniwersytetach w Alcala i w Salamance. W tym czasie więziono go kilkakrotnie, oskarżając o należenie do sekty iluminatów, zwanej w Hiszpanji alombrados. Również w Paryżu, gdzie od r. 1528 studjował w Sorbonie filozofję, oskarżano go i więziono. W kole przyjaciół, złożonem z Francuzów i Hiszpanów, do których należał św. Franciszek Ksawery, powziął w Paryżu w r. 1534 plan założenia zakonu. W tym celu zjechał się z przyjaciółmi w r. 1537 w Wenecji, poczem udał się do Rzymu, gdzie otrzymał święcenia kapłańskie. W r. 1538 przedstawił papieżowi Pawłowi III plan zamierzonej kongregacji, w którym do trzech zwykłych ślubów zakonnych dodał ślub czwarty: bezwarunkowego posłuszeństwa papieżowi. Zatwierdzenie nowej reguły natrafiało na przeszkody, a bulla z r. 1540 udzielała go z zastrzeżeniem, że zakon nie może liczyć więcej niż 60 członków. Ograniczenie to zniosła bulla z r. 1543. Św. Ignacy, jako pierwszy generał zakonu, rozwinął tak energiczną działalność, że w czasie jego śmierci w Rzymie w r. 1556 zakon jezuitów liczył 12 prowincyj i 1000 członków. Papież Pius V w r. 1609 zaliczył św. Ignacego w poczet błogosławionych, a papież Grzegorz XV w r. 1622 w poczet świętych.
 Oprócz konstytucji zakonnej Towarzystwa Jezusowego, arcydzieła organizacji (ob. Jezuici), napisał św. Ignacy słynne „Ćwiczenia duchowne“, dzieło pedagogji ascetycznej, wysoko cenione nietylko przez katolików.

 Ikonografia (ikonologja) chrześcijańska, nauka zajmująca się wyobrażeniami przedmiotów wiary chrześcijańskiej, osób, zdarzeń i symbolów zapomocą rysunku, malarstwa i rzeźby. Jest częścią historji sztuki i nauką pomocniczą historji Kościoła. Objaśnia i opisuje sposoby przedstawiania przedmiotów wiary zapomocą sztuk plastycznych i oświetla znaczenie historyczne i dogmatyczne dzieł sztuki religijnej. Jako nauka związana jest ściśle z archeologją i symboliką chrześcijańską.

 Ikonoklaści, ob. Obrazoburcy.

 Ikonostas, w cerkwiach Kościoła wschodniego ściana, pokryta obrazami świętych, oddzielająca ołtarz od reszty kościoła. W ścianie tej znajduje się troje drzwi. Nad środkowemi umieszczony jest obraz Wieczerzy Pańskiej. Drzwi te, zwane carskiemi wrotami, służą tylko dla kapłana odprawiającego liturgję (ob. Grecko-wschodni Kościół).

 Iluminaci (oświeceni). 1) W Niemczech tajny związek, założony w r. 1776 przez Adama Weishaupta, profesora prawa kanonicznego w Ingolstadzie celem zwalczania katolicyzmu, a w szczególności w celu paraliżowania działalności jezuitów. Członkowie związku zwali się pierwotnie perfektybilistami. Organizacja związku, opracowana przez Weishaupta i bar. Kniggego, autora książki „Umgang mit Menschen“ (niemiecki wykład form towarzyskich), imitowała organizację zakonu jezuitów a raczej była jej karykaturą. Obowiązywała członków do bezwzględnego posłuszeństwa wobec nieznanych sobie przełożonych, okrytych najgłębszą tajemnicą, do wzajemnego śledzenia się członków i donoszenia przełożonym o sobie i innych. W ten sposób mieli być członkowie najniższego szczebla związku, zwani minerwalami, przygotowani na wyższe szczeble. Drugi szczebel miał stanowić przejście do szkockiego wolnomularstwa (ob. Masonerja), trzeci zaś, zwany klasą misterjów, miał Weishaupt dopiero opracować, gdy wskutek tendencyj rewolucyjnych związku i gorszącego życia jego członków, oraz wskutek poróżnienia się Kniggego z Weishauptem, który musiał uciekać z Ingolstadu z powodu dochodzeń o występki przeciw moralności, związek został rozwiązany w r. 1785 przez rząd bawarski. W r. 1880 masoni usiłowali wskrzesić ilumina-