Iblis, w religji mahometańskiej nazwa djabła, zbuntowanego anioła, który nie usłuchał rozkazu Boga upokorzenia się przed Adamem. Za to został wygnany z raju. Otrzymał odroczenie mąk piekielnych aż do Sądu ostatecznego i przez ten czas wolno mu czynić wszystko, co może, dla uwodzenia ludzi.
Idealizm, kierunek filozoficzny, wychodzący z założenia, że umysłowe poznanie niczego nie zawdzięcza doświadczeniu czyli empirji, lecz jest wyłącznie tworem rozumu, który je sam w sobie rozwija. Kierunek ten zatem jest wprost przeciwny empiryzmowi, który z dwóch pierwiastków władzy poznawczej, rozumu i zmysłu, uznaje tylko zmysł jako sposób poznania, a materję jako przedmiot poznania. Pośredni kierunek, empiryczno-idealny, uznaje tak prawa zmysłu jak prawa rozumu, uważa empirję za fundament, na którym buduje rozumowanie.
Idealizm niemiecki, zwany transcendentalnym, pochodzi od Kanta, który mu dał początek swoim idealizmem krytycznym, i osiąga szczyt rozwoju w idealizmie absolutnym Hegla (ob.). W religji doprowadził ten idealizm do panteizmu, różniącego się tylko nazwą od ateizmu, w socjologji zaś do ubóstwienia społeczeństwa (Fichte) i państwa (Hegel). Po kilkudziesięciu latach panowania w dziedzinie filozofji idealizm transcendentalny, będący zaprzeczeniem zdrowego rozsądku, doprowadził drogą reakcji do swej antytezy, do materjalizmu.
W przeciwieństwie do tych skrajnych kierunków stoi idealizm chrześcijańskiego teizmu, który stanowi istotny pierwiastek religji objawionej. Treścią jego jest rozróżnienie między duchem i materją i przekonanie o wyższości ducha nad materją, o istnieniu osobowego, świadomego Stwórcy, będącego istotą odrębną od świata stworzonego, który jest tylko urzeczywistnieniem planu Stwórcy.
Idololatrja, bałwochwalstwo, oddawanie czci boskiej przedmiotom, wyobrażającym bóstwo. Jest rodzajem fetyszyzmu, od którego różni go przedmiot czci, który przy idololatrji jest wytworem ręki ludzkiej, podczas gdy fetysz nie musi nim być. Idololatrja nie ma nic wspólnego z czcią, oddawaną przez członków Kościoła katolickiego obrazom i posągom świętym, jak to twierdzili w VIII wieku ikonoklaści (ob. Obrazoburcy), a od czasu reformacji protestanci, zwłaszcza kalwiniści. Katolik, chociażby stał na najniższym stopniu oświaty, nigdy nie uważa obrazu czy posągu świętego za bóstwo, a przez akty czci, spełniane wobec tych przedmiotów, nie czci ich samych, lecz osobę, którą wyobrażają, lub zdarzenie, którego są pamiątką.
Ignacy św., biskup w Antjochji około r. 66 — 107, miał być uczniem apostołów, św. Jana lub św. Piotra, zwał się po syryjsku Nurono, co przetłumaczono na łacińskie Ignatius, t. j. pełen ognia. Zwanym był także Theophorus, z greck. „noszący Boga w sercu“. Za czasów Trajana przywieziono go do Rzymu i według legendy rzucono w Colosseum na pożarcie dzikim zwierzętom (ok. r. 107 lub 115). Św. Ignacy napisał w drodze do Rzymu szereg listów do kościołów Wschodu. Z listów tych siedem uznano za autentyczne. Ostrzega w nich przed wpływami judaizmu i przed nauką doketów oraz wzywa wiernych do zjednoczenia się przy hierarchji, to jest biskupach, kapłanach i diakonach. Prawdopodobnie ta nauka św. Ignacego o hierarchji stała się przyczyną, dla której niektórzy krytycy protestanccy odmawiają autentyczności wszystkim jego listom. Natomiast badacze protestanccy, jak Harnack, Lighfoot i Zahn uznają autentyczność siedmiu listów w t. zw. krótszej recenzji, wydanej w r. 1650.
Ignacy Loyola św., założyciel zakonu jezuitów, ur. w r. 1491 lub 1495 na zamku Loyola w kraju Basków w Hiszpanji, spędził młodość na dworze Ferdynanda V jako paź i kształcił się w sztuce wojennej. W obronie Pampelony w r. 1521 ciężko ranny, musiał długo się leczyć i pod wpływem dzieł, przeczytanych w czasie rekonwale-
