Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/172

jego przebieg i uchwały. Znaczenie jego wzrosło do tego stopnia, że po śmierci Piusa IV otrzymał przy wy-borze papieża znaczną, ilość głosów jako najsilniejszy kontrkandydat Piusa V. Powróciwszy do Polski, przeprowadził wraz z nuncjuszem papieskim Commendonim na sejmie parczowskim w r. 1564 przyjęcie uchwał soboru trydenckiego, potępienie projektu soboru narodowego przez króla Zygmunta Augusta i wyrzeczenie się przezeń myśli rozwodu, poddawanych mu przez protestantów. W r. 1569 Hozjusz złożył rządy diecezji w ręce swego koadjutora, biskupa Marcina Kromera, sławnego dziejopisarza, i udał się do Rzymu, gdzie założył schronisko dla polskich pielgrzymów i wybudował kościół św. Stanisława, oddając te instytucje w posiadanie biskupowi krakowskich. Zmarł w Rzymie w r. 1579.
 Współczesny świat katolicki wielbił Hozjusza jako filar Kościoła i „drugiego św. Augustyna“. Niemieccy protestanci zarzucają mu dotychczas, że jako biskup warmiński „zdradził interesa niemieckie w Prusach Zachodnich“. Faktem jest, że Hozjusz nie tylko przez swoją działalność kościelną, ale także przez wprowadzenie wzorowej administracji na obszarze diecezji warmińskiej, przez podniesienie przemysłu i gospodarstwa krajowego podniósł i utwierdził na długie lata panowanie wpływów polskich na Warmji.

 Hubert św., biskup w Leodjum (Liège), według legendy był synem księcia Akwitanji i prowadził żywot hulaszczy na dworze Pipina z Heristalu. Polując w niedzielę, ujrzał jelenia z krzyżem promienistym między rogami, nawrócił się wskutek tego widzenia i został przez papieża Sergjusza I wyświęcony na biskupa w Maastricht. Nowsze badania wykazały, że św. Hubert był z początkiem VIII wieku biskupem w Maastricht, przeniósł swą siedzibę do Leodjum i wykorzenił w tamtejszej diecezji resztki pogaństwa. Jest patronem myśliwych.
 We Francji istniał order św. Huberta, ustanowiony w r. 1416 w księstwie Bar, przeniesiony w czasach wielkiej rewolucji do Frankfurtu nad Menem, wznowiony przez Ludwika XVIII i zniesiony przez rewolucję z r. 1830. Również nie istnieją już ordery św. Huberta czeski i koloński, ustanowione w XVIII w. Założony w r. 1444 i odnowiony w Bawarji w r. 1808 order św. Huberta jest pierwszym orderem dynastji bawarskiej.

 Hubmajer (Hubmör) Baltazar, głosiciel sekty anabaptystów i demagog, był z początkiem XVI wieku kaznodzieją katedralnym w Ratysbonie, gdzie w r. 1519 podburzył ludność przeciwko żydom i spowodował wypę-dzenie żydów i zburzenie synagogi. W r. 1522 objął parafję w Waldshut w Austrji dolnej, głosił nauki Zwinglego i przeszedł z całą parafją na wyznanie reformowane. Wypędzony przez władze austrjackie uciekł do Szafuzy, kazał się w r. 1525 ponownie ochrzcić i występował jako anabaptysta na czele zbuntowanych chłopów z Waldshut, głosząc wszechwładzę ludu i rabując kościoły i klasztory. Gdy Austrjacy zajęli Waldshut, uciekł do Zurichu, gdzie po dyspucie teologicznej z Zwinglim odstąpił od anabaptyzmu. Mimo tego wydalony z Zurichu szerzył ponownie naukę ana-baptystów w Nikolsburgu na Morawach. Arcyksiążę Ferdynand austrjacki kazał go w r. 1528 uwięzić i spalić na stosie jako zdrajcę państwa.

 Hugenoci, nazwa protestantów we Francji, powstała ok. r. 1560 prawdopodobnie z niem. Eidgenossen („związkowi“) od związkowych w Genewie, wyznawców Kalwina. Pierwsi protestanci francuscy, zwani „regionnaires“, pojawili się za czasów Franciszka I (1515 — 1547), który ustanowił w r. 1535 przeciw nim trybunał inkwizycyjny, a jako drugą instancję t. zw. „chambre ardente“ w parlamencie. Mimo prześladowań za czasów Henryka II (1547 — 1559) protestanci francuscy liczyli wtedy 400.000 zwolenników, a przywódcami ich byli dwaj książęta Bourbon, Antoni i Ludwik Conde oraz admirał Coligny. W r. 1559 odbyli pierwszy synod w Paryżu, przyjmując wyznanie wiary Kalwina z drobnemi zmianami, zwane Confession de la Rochelle, od synodu w Rochelle w r. 1571, który tekst tego wyznania zatwierdził. Za pano-