Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/146

na pustelni Muret. Nazwa pustelników z Grammont powstała wskutek tego, że z powodu roszczeń benedyktynów do miejscowości Muret zakonnicy przenieśli się do pustelni w Grammont. Zakon ten, założony na podstawie znacznie zaostrzonej reguły benedyktyńskiej, zażywał we Francji wielkiego poważania, a jego członków nazywano „boni homines“.
 Wskutek wewnętrznych sporów między kapłanami a laikami zakon powoli upadał, a rewolucja go zniosła.

 Gratry August Józef Alfons (1805 — 1872), zwany „ojcem Gratry“, teolog i apologeta francuski. Należał do kongregacji oratorjanów, którą, pragnął uczynić ogniskiem wiedzy religijnej. W r. 1863 został profesorem Sorbony, a w r. 1868 członkiem Akademji francuskiej. Gdy w ówczesnym świecie naukowym było modnem wykazywanie rzekomych sprzeczności między wiedzą a wiarą, Gratry w swojej działalności naukowej dążył do uzgodnienia tych sprzeczności. W okresie przed soborem watykańskim zwalczał nieomylność papieską w listach do arcybiskupa Deschamps, potępionych przez biskupa w Strassburgu i 95 innych biskupów. Gdy jednak sobór watykański ogłosił dogmat o nieomylności papieża, Gratry poddał się jego uchwałom i odwołał swoje poprzednie poglądy.

 Grecja, od r. 1924 republika, liczy przeszło 6 miljonów mieszkańców, należących przeważnie do Kościoła grecko-wschodniego, który po uzyskaniu przez Greków niezależności państwowej w r. 1822 ogłosił się kościołem państwowym i zerwał łączność z patriarchatem w Konstantynopolu, a na synodzie w Nauplji w r. 1833 zorganizował się jako Kościół autokefalny (ob. Grecko-wschodni Kościół, 9).
 Kościół katolicki w Grecji liczy około 44.000 wyznawców i posiada arcybiskupstwa w Atenach, Naksos i Korfu oraz biskupstwa: Kefalonja, Zante, Santorin, Syra, Tynos, Andros i Mykeny.

 Grecka mitologja i religja. Grecką mitologją nazywamy ogół mitów czyli podań i opowieści starożytnych Greków o bogach, półbogach i bohaterach, oraz umiejętność, mającą za przedmiot te mity. Ponieważ w mitach zawiera się także wiara Greków, można uważać mitologię również za naukę o ich religji. Te dwa pojęcia jednak, mitologja i religją grecka, nie pokrywają się wzajemnie, ponieważ religją objawia się także w kulcie, t. j. w sposobie oddawania czci bogom, a nietylko w tem, co o nich opowiadają mity.
 Naukowe badania odkryć, poczynionych przez Schliemanna w latach 1871 do 1876, odsłaniających cywilizację grecką z epoki około 2000 r. przed Chr., doprowadziły do tego nieoczekiwanego rezultatu, że religją Greków była pierwotnie całkiem inna niż ta, do której wyobrażeń przyzwyczaiły nas znane dotychczas mity i pomniki greckiej sztuki. A mianowicie w najdawniejszej religji Greków znajdują się wszystkie pierwiastki religji ludów prymitywnych: wiara w demony natury, kult kamieni, drzew i zwierząt. Wyobrażanie bóstw w postaci ludzkiej i nadawanie im wszystkich własności natury ludzkiej (antropomorfizm) przypada na okres znacznie późniejszy. Iljada i Odysea, poematy homeryckie, powstałe prawdopodobnie w IX w. przed Chr., zawierają jeszcze ślady pojęć pierwotnej religji naturystycznej, jak Gaja, ziemia, Hestja, ognisko domowe i t. p., ale naogół wszyscy bogowie Homera są już antropomorficzni. Są to ludzie ubóstwieni. Mają ciała ludzkie, ale specjalny fluid czyni ich nieśmiertelnymi, mogą być widzialni lub niewidzialni, przyjmują pożywienie, podlegają zranieniu, bólowi i namiętnościom ludzkim. Na Olimpie istnieje porządek hierarchiczny: Zeus (Dzeus) jest najwyższym panem, podlegają mu jego małżonka Hera, jego córka Atena, Ares, Febus, Apollo, Hermes, Hefajstos, Afrodite, Posejdon, Hades i inne podrzędniejsze bóstwa. Ponad Zeusem i wszystkimi bogami panuje Mojra, czyli Przeznaczenie. Dusze ludzi umierających uchodzą z ciał przez usta lub otwory ran. Opuszczają ciała po spaleniu zwłok i ulatują do Hadesu, który mieści się w podziemiu. Winowajcy, jak Tantal i Syzyf, ponoszą tam karę, inni prowadzą jako cienie dalej to samo życie, co na