Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/139

którzy nie wyznają nauki Mahometa, a zwłaszcza chrześcijanom.

 Giberti Gian Matteo, biskup weroneński, żył od 1495 do 1543. Był sekretarzem kardynała Juljusza Medici, doradcę, papieża Leona X (Jana Medici) i datarjuszem Klemensa VII (Juljusza Medici) a od r. 1524 biskupem Werony. Jako biskup i członek utworzonej przez papieża Pawła III komisji reform kościelnych występował przeciwko nadużyciom kleru i rozluźnieniu życia klasztornego i poczynił energiczne zarządzenia ku poprawie obyczajów i podniesieniu poziomu naukowego wśród kleru. W Rzymie i w Weronie utrzymywał akademję, która wydała pod jego kierunkiem greckich Ojców Kościoła.

 Gichtel Jan Jerzy, marzyciel i teozof protestancki, założyciel sekty gichteljanów. Żył od 1638 do 1710. Wskutek sporu z superintendentem Ursinusem w Ratysbonie, gdzie był adwokatem, został wygnany z rodzinnego miasta i udał się do Holandji. W Zwolle został za zwalczanie ortodoksyjnych nauk luterskich skazany na pręgierz i więzienie. Uciekł do Amsterdamu, gdzie oddawał się studjom teozoficznym i mistyce i wydał pisma mistyka niemieckiego Jakóba Böhme. Pod wpływem tych pism założył sektę, której członkowie zwali się gichteljanami albo braćmi anielskimi i dzielili sę na „doskonałych“ czyli „kapłanów Melchizedecha“, obowiązanych do bezwzględnej wstrzemięźliwości i na „cielesnych“. Sekta ta utrzymała się w Niemczech północnych do XIX wieku.

 Gimnozofiści (gymnosophoi) czyli „nadzy mędrcy“. Tak nazywali Grecy dawnych mędrców hinduskich, którzy prowadzili życie pustelnicze, zamiast odzienia używali kory drzewnej i oddawali się rozmyślaniu i ostrym ćwiczeniom ascetycznym. Niektórzy badacze zaliczają do gimnozofistów pokutników bramińskich, inni także ascetów buddyjskich, zwanych Bikszu.

 Ginny (czyt. dżinny) nazwa duchów i demonów w arabskiej wierze ludowej, która działaniu dżinnów przypisuje wszystko to, czego nie może wytłumaczyć drogą naturalną. Według tej wiary dżinny są dwojakiej płci i mnożą się w sposób naturalny. Przybierają postać kozłów, strusiów i wężów. Bywają złe i dobre, ale człowiek najwięcej odczuwa działanie złych.

 Giordano Bruno, ob. Bruno (Giordano).

 Girowaganci (gyrovagi), powstała w V wieku nazwa zakonników, lub udających zakonników, włóczących się od klasztoru do klasztoru na sposób duchownych, nie mających beneficjum (clerici vagantes). Przyjmowali gościnę na 3 do 4 dni, ale nie dawali się skłonić do stałego zamieszkania. Reguła św. Benedykta ukróciła to włóczęgostwo, żądając od mnicha złożenia obietnicy stałego zamieszkania w klasztorze i nie opuszczania go bez zezwolenia opata. Wielu girowagantów nie było wcale zakonnikami i przywdziewało habit tylko dla wyzysku lub dla łatwiejszego szerzenia nauk heretyckich. Inną rolę niż na kontynencie odgrywali girowaganci w Anglji i Irlandji, gdzie „monachi girovagi“ przyczynili się do rozszerzenia chrześcijaństwa i kultury.

 Giżewski Herman Marcin Gustaw (Gizewjusz), pastor ewangelicki w Ostródzie, żył od r. 1810 do 1848. Gorliwy obrońca polskości w Prusach wschodnich, wydawał pisma dla ludu i dążył do utworzenia generalnej intendentury w Ełku, aby zabezpieczyć Mazurów pruskich od wpływów germanizacyjnych intendentury w Królewcu.

 Glasyci, sekta protestancka, ob. Sandemanjanie.

 Gloria. 1. W Kościele katolickim śpiewa się lub odmawia w czasie mszy św. hymn, zaczynający się od słów: Gloria in exelsis Deo („Chwała na wysokości Bogu“). Hymn ten, zwany doksologją większą, jest bardzo starożytny, nieznany jest jego twórca i czas, w którym wszedł do mszy św. w obecnej formie. Jako pieśń uroczysta i radosna, nie odmawia się przy mszach żałobnych, w Wielkim Poście i adwencie.
 2. Hymn: Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto („Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi św.“) czyli doksologję mniejszą powtarza się kilkakrotnie w czasie mszy św., przy pacierzach kościelnych i przy końcu każdego psalmu.